سیلڤا ئیبراهیم

 

 

 کۆبانی- ئاوارەکانی مەنبجی داگیرکراو داوای گەڕانەوەی شکۆمەندانە و سەلامەتی بۆ شارەکەیان دەکەن، ئەم داخوازییانە لەکاتێکدایە کە بەکرێگیراوان  ماڵ و موڵکیان بە زۆرەملێ لە مەنبج تاڵان دەکەن، پێشێلکاریی بەرامبەر بە پێکهاتەکانی ناوچە دەکەن، کۆمەڵکوژی دژ بە هاوڵاتیانی ناوچەکە و ژنان بەتایبەتی ئەنجام دەدەن.

 

 

لەگەڵ داگیرکردنی پارێزگای مەنبج لەلایەن تورکیای داگیرکەر و بەکرێگیراوەکانی، سەدان خێزان لە شاری مەنبج ئاوارە بوون بۆ پارێزگاکانی باکوور و ڕۆژهەڵاتی سووریا لەوانە جەزیرە، فورات،ڕەققە، تەبقا.

 

 

لە کاتی شەڕەکانی پارێزگای مەنبج بەکرێگیراوان ئەو ماوەیەیان قۆستەوە و ماڵ، موڵک،دوکانەکانیان دزی، جگە لە دیوارەکان هیچیان نەهێشتەوە، تەنانەت دەرگا، پەنجەرە، ئامێری تەندروستی، کارەبایی، کەلوپەلی نەخۆشخانەکانیش دزراون وەک نەخۆشخانە نوێیەکە کە دەکەوێتە شەقامی 'ربطە'، پێش داگیرکردنی شارەکە تەواو بوو، قوتابخانەی 'غسانیە' کە دوای ڕووخانی لە شەڕەکانی ڕزگارکردنی مەنبج لە دەستی داعش دامەزرایەوە، هەموو کەرەستەکانی بیناسازیی دزیوە، بێجگە لە ڕفاندنی ژمارەیەکی زۆر لە هاوڵاتیانی مەدەنی و داواکردنی بەکرێگیراوان بۆ پارە لەبەرامبەر ئازادکردنیان و بەگوێرەی سەرچاوەیەکی نزیک لە ڕفێندراوەکان بە ئاژانسەکەمانیان ڕاگەیاندووە.

 

 

لە کاتێکدا ئەوانەی لە شارەکە ماونەتەوە ڕفێندراون ، کوژراون  دەستدرێژییان کراوەتە سەر بەبێ هیچ بەربەستێک، دوو تاوانی پێشوویش لە مەنبج بۆ دوو ژنی گەنج ڕوویانداوە ،کە یەکێکیان لەلایەن باوکیەوە، ئەوی دیکەیان لەلایەن براکەیەوە کوژراوە ،ڤیدیۆیەکی ئەو دوو هاوڵاتیە لە ماڵپەڕەکانی پەیوەندی ئەلیکترۆنی بڵاو بووەوە کاتێک براکەی بە بیانووی شەرەف تەقەی لێکردووە، ئەم دوو تاوانە لە لایەن بەکرێگیراوانی تورکیای داگیرکەرەوە ئەنجامدراون، ئەو دوو ژنە گەنجەیان ڕفاند و دواتر بەجێیان هێشتن بۆ چارەنووسی خۆیان لە ژینگەیەکی خێڵەکیدا، ئەو ژنە گەنجە لەکەدار دەکات کە دەستگیرکراون یان بە شەرمەزاری ڕفێندراون.

 

 

تاڵانی و دزی دوای داگیرکردنی مەنبج لەلایەن بەکرێگیراوەکان بەردەوامە

 

ش.ح ژنێکی کوردی دانیشتووی ناوچە ئاوارەکانی ناوچەی مەنبج پاش ئەوەی لە ٨ ی کانوونی یەکەمی ساڵی پێشودا، لە کاتی هێرشی تورکیای داگیرکەر بۆ سەر شارەکە لە مەنبج ئاوارە بوو، لەگەڵ خێزانەکەی بەبێ هەڵگرتنی هیچ شتێک لە ماڵەکەی خۆی کە بەم دواییانە لەلایەن بەکرێگیراوەکانەوە داگیرکرابوو، چوونە پارێزگای فورات بۆ ئەوەی خانوویەکی کاتی بگرن، لەلایەن یەکێک لە خێزانەکانی گوندی کۆبانێ تا ئەو کاتەی چارەسەرێک بۆ ئەو ڕاستییە دەدۆزێتەوە کە بەسەریدا سەپێنراوە.

 

 

لەگەڵ زیادبوونی تاڵانکردن و گۆڕینی بەکرێگیراوان بۆ ماڵی ئاوارەکان لە مەنبج بۆ بارەگای سەربازی و نیشتەجێبوونی خێزانەکانیان لەو ناوچەیەدا، (ش. ح) چوو بۆ پارێزگای مەنبجی داگیرکراو، بینینی ڕاستی ماڵەکەی خۆی و ماڵی کچ وکوڕەکەی، سەرسامبوو  بەوەی کە ماڵی کوڕەکەی بە تەواوی دزراوە لەلایەن بەکرێگیراوەکانەوە بە یەکێک لە خێزانەکان بەکرێ دراوە، لە کاتێکدا ماڵی کچەکەی خێزانێکی بەکرێگیراوی تورکیای داگیرکەر تێیدا نیشتەجێیە و ڕەتی دەکاتەوە لە ماڵەکە بچێتە دەرەوە، بڕی ٣ هەزار دۆلار و هەڕەشە لە هەر کەسێک دەکەن داوای ماڵەکە بکاتەوە زیندانی دەکەن، بەڵام ماڵەکەی لەلایەن بەکرێگیراوەکانەوە دەرگاکەی شکێنراوە و کلیل و قفلەکەی گۆڕاون، دەرگاکە داخراوە و شتەکانی ناوی دزراوە.

 

 

ش.ح. ئاماژەی بەوەدا کە بەکرێگیراوان لە مزگەوتەکاندا وتاریان دەدا و بە فەتواکانیان تاڵانکردنی ماڵی دانیشتووانی مەنبجیان شەرعییەت دەکرد، ڕفاندن و دەستدرێژیکردنە سەر ژنانی کوردیان حەرام  نەکردوە، کورد وەک باسیان کردووە "کافرن".

 

 

مەنبج وەک جاران نەماوە خەم وەک دایکێکی هەتیو بەسەریدا هەڵواسراوە

 

ئەو باس لە یەکەم سەردانی خۆی دەکات دوای داگیرکردنی مەنبج و دەڵێت "شارەکە وەک جاران نەماوە خەم وەک دایکێکی هەتیو بەسەریدا هەڵواسراوە، تەنانەت دیوارەکانیشی وا هەست دەکەی گلەیی لە ڕاستیە کە دەکەن، ئەو دەزگایانەی کە پێشتر شارەکەیان بەڕێوە دەبرد و خزمەتیان دەکرد، پیس بوون بە تاریکی دیوارەکان و کاغەزە سووتاوەکانی سەر زەویەکەی و پیسی لە سوچەکانیدا کۆبوونەتەوە و کیسە نانەکانیش لەبەردەم دەرگاکانیدا کەڵەکەبوون، لە کاتێکدا بەکرێگیراوانی ئامادەی ئەو دەزگایانە ڕیش و قژیان دەگاتە شانیان، پێڵاوی پلاستیکی لەپێدەکەن ،شێوەیان ئەوە نیشان نادات کە ئەوان خەمی پاراستنی شاریان هەیە."

 

 

ئەو وتی "شارەکە پڕە لە بنەماڵەی بەکرێگیراو و دانیشتووانی ڕەسەنی مەنبج چیتر لە شەقامەکانیدا دەرکەوتنیان نەماوە، چونکە شۆفێری تەکسی و دوکان فرۆش و بازرگان هەموویان بنەماڵەی بەکرێگیراون، ئەمەش لە ڕوخسار و شێوەزاراوەکانیاندا دیارە، "مەزارگەی شەهیدان بەتەواوی وێران کراوە و کەسوکاری شەهیدان ناتوانن لە ترسی هەر پێشێلکارییەک لەلایەن بەکرێگیراوانەوە نزیک ببنەوە، تەنانەت شوێنەوارەکانی شارەکە تێکشکێندراون کە یەکێک لەوانە پەیکەری پاککەرەوەیە کە بۆ ڕێزلێنان لە هەوڵی ئەو پاککەرەوەیانەی شەو و ڕۆژ کار دەکەن بۆ پاراستنی پاکوخاوێنی شارەکە،تەنانەت پاککەرەوەکانیش هیچ ئاسەوارێکیان نەماوە ، پیسی خەریکە شارەکە بخوات".

 

 

" بیروباوەڕی توندڕەوی و جیهادی مافی هاوڵاتیانی مەنبج تاڵان دەکات و پێشێل دەکات "

 

پێم وتن من کوردم و ئەم ناسنامە و زمانە لەلایەن ئافەریدگارەوە پێمان دراوە، جێگەی شانازییە بۆ ئێمە و هیچ فەتوایەک لە ئیسلامدا نییە ڕێگە بدات ئێوە چیمان لێبکەن لە پێشێلکردنی مافەکانمان، ئەمڕۆ من لێرەم بۆ ئەوەی گەڕاومەتەوە بۆ ماڵەکەم کە لەلایەن چەتەکانەوە دەستی بەسەردا گیراوە."

 

بەکرێگیراوەکان پێیان ڕاگەیاند کە بچێت بۆ حەلەب  بۆ یەکێک لە دامەزراوەکانی سەر بە جیهادییەکانی هەتەشە بۆ ئەوەی مەرجێک دابنێت بۆ چۆڵکردنی ماڵەکە، ماڵەکەی بۆ بگەڕێنێتەو، لە ڕێگادا بۆ حەلەب، چوار کاتژمێر لە ژێر خۆری سووتێنەردا بەڕۆژوو بوو تا لە کۆتاییدا توانی بگاتە ئەو دامەزراوەیە کە کۆشکی دادوەرییە لە حەلەب.

 

 

ڕۆژی دواتر چوو بۆ دەزگای بەکرێگیراو لە مەنبج و ئەوانیش ناردیان بۆ حەلەب و دڵنیایان کردەوە کە دەچنە ئێشکگری سەربازی بۆ ئەوەی ماڵەکەی بۆ بگەڕێننەوە، بەڵام ئەوان زۆر دوایان خست تا وەڵامیان دایەوە ،وتی "چەند کاتژمێرێک چاوەڕێم کرد و بە فرمێسکەوە سەیری ئەوەی بەسەر مەنبج و دامودەزگاکانی هات، کە بە سەربەرزییەوە هەموو پێداویستی و خزمەتەکانی ئێمەی دابین کرد، دوای داگیرکردن بوو بە شوێنێک کە مافی هاوڵاتیانی دزرا و پێشێل کرا".

 

ئاماژەی بەوەشکردووە، “دوای چاوەڕوانییەکی زۆر، یەکێک لە بەکرێگیراوەکان هات و بەبێ دەوریە و هیچ کام لەو بەڵێنانەی پێیان دابووم، سواری ئۆتۆمبێلێک بوو، بەرەو ماڵی ئەو کەسە ڕۆیشتین کە دەستی بەسەر ماڵی کوڕەکەمدا گرتبوو و بە کرێی داوە بە خێزانێکی دیکە، کاتێک گەیشتین، بیانووی هێنایەوە و وتی، ‘من ماڵی دزەکەم ناوێت، دەمەوێت بچمە ماڵی کوڕەکەت.’ ئەوە بۆم ڕوون بووەوە کە ئەو دزەکەی دەناسی و دەیویست خۆی لە ڕووبەڕووبوونەوەی بەدوور بگرێت کاتێک بەرەو ماڵی کوڕەکەم ڕۆیشتین، ئەویش لەگەڵ کرێچییەکەدا قسەی دەکرد کە ماڵەکە چۆڵ بکات و دەرگا و پەنجەرەکانی بدزێت سەربازەکە پێی وتووە لەگەڵ دزەکەدا بێنە بۆ ڕێکخراوەکەیان بۆ ئەوەی خانووەکە بۆم بگەڕێننەوە لەسەر ماڵەکە و پێکهاتەکانی  هاوژینی کچەکەمیان دەرکرد کە ئەویش بۆ وەرگرتنەوەی ماڵەکەی هاتبوو، هەڕەشەی دەستگیرکردنیان لێکرد و ڕادەستی سەربازانی تورکیا دەکەن و ئەگەر ماڵەکەی وەربگرێتەوە بۆ ماوەی سێ ساڵ زیندانی دەکەن”.

 

 

ئەو بەکرێگیراوەی دەستی بەسەر خانووەکەدا گرتووە، هەروەها کرێچییەکە، ڕاوێژیان بە ڕێکخراوی بەکرێگیراوانی شارەکە نەکردووە. ئاماژەی بەوەشکردووە، “تەنها پێیان وتم بگەڕێمەوە ماڵی کوڕەکەم بەبێ هیچ ڕێوشوێنێک و گەرەنتییەک بۆ پاراستنی ئێمە، لەکاتێکدا ئەو کەسەی دەستی بەسەر ماڵەکەماندا گرتبوو بەردەوام بوو لە هەڕەشەکردن کە ئەگەر بچینە ژوورەوە خانووەکە لەسەر سەرمان دەڕوخێنین.” ئەم بەکرێگیراوە پێشتر تەقەی لە ژنێکی کورد کردبوو کاتێک ڕێگری دەکرد لە شکاندنی ماڵەکەی، بەبێ ئەوەی لێپرسینەوەی لەگەڵدا بکرێت.

 

"هەموو فراکسیۆنێک هێرشەکانی خۆی بۆ سەر هاوڵاتیانی مەدەنی شەرعیەت دەدات"

ئاماژەی بەوەشکرد، بەکرێگیراوان بە ئەنقەست دانیشتووان شەرمەزار دەکەن و مافەکانیان پێشێل دەکەن و ماڵەکانیان دەدزن و بەکرێگیراوان تێیدا نیشتەجێ دەکەن. دەشڵێت "هەرچەندە بانگەشەی ئەوە دەکەن کە یاسا مافی هاوڵاتیان دەپارێزێت، بەڵام لە واقیعدا هاوڵاتی بە قێزەونترین شێوە سەرکوت دەکرێت. هیچ ڕێکخراوێک لە نێو ڕیزەکانی ئەواندا نییە، هەروەها ئیدارەیەک نییە بۆ بەڕێوەبردن و خزمەتکردنی کاروباری دانیشتووان. هەر کوتلەیەک شەرعیەت دەدات بە هێرشەکانی خۆی بۆ سەر دانیشتووان، بەبێ هیچ لێپرسینەوەیەک. بەکرێگیراوەکان خۆیان دان بەو ئاژاوەدا دەنێن کە شارەکەی گرتووەتەوە".

 

(ش. ح.) داوای گەڕانەوەی سەلامەتی ئەو کەسانەی کرد کە بە زۆر لە مەنبەجەوە ئاوارە بوون، بە دابینکردنی گەڕانەوەی سەلامەت و شکۆمەندانەیان لە ژێر پاراستنی هێزەکانی ئاسایشی ناوخۆ، هەروەها بە دوورخستنەوەی داگیرکاریی تورکیا لە سەر زەوی و ماڵەکانیان، بە لەبەرچاوگرتنی ئەوەی کە داگیرکاری تورکیا و بەکرێگیراوەکانی هۆکاری سەرەکی ئەم ئاژاوە و پێشێلکارییەن کە لە مەنبەج شایەتحاڵین. "بەبێ دەستەبەرکردنی گەڕانەوەی کەرامەت و سەلامەت، ناگەڕێینەوە بۆ مەنبەج، چونکە گەڕانەوە بەم شێوەیە بۆ ئێمە شەرمەزارییە".