ئەو ژنانەی لە ژێر سێبەری دەسەڵاتی تاڵیباندا کاڵا دەفرۆشن؛ شەڕ بکە بۆ مانەوە
دوای کۆنترۆڵی کردنی بزووتنەوەی تاڵیبان،ژمارەی ژنە دەستفرۆشەکان لە ئەفغانستان زیادی کردووە. زۆرێک لە ژنان کە لە کار و خوێندن بێبەش بوون، بە سەرمایە کەمەکەی خۆیان دەستیان بە کار کردووە. بەڵام ئەم ڕێگایە بۆ ئەوان بێ تەحەددا نییە و ڕووبەڕووی گۆشەگیری دەبنەوە.

بەهاران لەهیب
بامیان- پێش ڕژێمی تاڵیبان ژنانی فرۆشیار لەسەر شەقامەکان دەبینران، بەڵام ئێستا ژمارەیان بەشێوەیەکی بەرچاو زیادی کردووە. ئەو ژنانەی کە لە کار و خوێندن دوور خراونەتەوە، بەو سەرمایە کەمەی هەیانبوو، لە کەناری ڕێگاکانی کابول و پارێزگاکانی دیکە، یان لە دوکانە بچووکەکاندا، بەپێی بڕی سەرمایەی هەیانە، دەستیان بە چالاکییەکانیان کردووە.
بەڵام زۆرێک لەو ژنانە گلەیی لە هەراسانکردن دەکەن لەلایەن کەسانی خێرخوازان و کرێکارانی دارایی و هەراسانکەرانی سەر شەقامەکانەوە. ئەوان دەڵێن "لە کۆمەڵگەیەکدا کە پیاوسالاری و بناژۆخوازی زاڵ بێت، چاوەڕوانی هیچ مامەڵەیەکی باشتر ناکەن و هیچ هیوایەک نابینن بۆ باشترکردنی بارودۆخەکانیان بەبێ شەڕ".
لە شاری بامیان لەگەڵ فاتمە ڕەزا دایکی هەشت منداڵ قسەمان کرد. ساڵانێکە دوکانێکی بچووکی هەیە، کەلوپەلی جوانکاری و پێداویستییە سەرەکییەکانی دیکەی ژنان دەفرۆشێت. بە زەردەخەنەیەکی خۆشەوە پێشوازیی لێکردین، لە کاتێکدا تەمەنی و سەختییەکانی ژیان هەرگیز ڕۆحی بەهێزی کەم نەکردبووەوە.
سەبارەت بە ژیانی خۆی دەڵێت: "تەمەن چوار ساڵ بووم کاتێک باوکمم بەهۆی نەخۆشی لەدەستدا". دایکم ؛چوار منداڵی لە من گەورەتری بوو، دوای کۆچی دوایی باوکم بەرپرسیارێتی پەروەردەکردنی ئێمەی لە ئەستۆ گرت. دایکم بۆ من ژنێکی قارەمانە کە لەگەڵ زۆر ئەگەرەکاندا شەڕی کردووە بۆ ئەوەی ئێمە پەروەردە بکات. "دوای هاوسەرگیریمان، هەریەکەمان بە ژیانی خۆمانەوە ڕۆیشتین".
فاتمە لە درێژەی قسەکانیدا وتی: من لە دایکمەوە فێری کۆڵنەدان بووم. ئێستا چوار کچ و چوار کوڕم هەیە، هەموویان ژیانی هاوژینییان پێکهێناوە. "من لەگەڵ کوڕەکانم دەژیم، هەروەک چۆن ئەوان کار و داهاتیان هەیە، منیش شانبەشانی کوڕەکانم کاردەکەم".
بە دڵەوە باسی لە ڕۆژانی سەرەتای ژیانی کرد و دەشڵێت: "من ژنێکی خەڵکی گوندێکم و لەوێ ئازادیم هەبوو؛ لە کێڵگەکانی خۆماندا کارم دەکرد. بەڵام کاتێک هاتمە شارەکە هیچ کارێکم لە دەرەوەی ماڵەوە نەبوو و هەستم بە ماندوێتی دەکرد. تا ئەو کاتەی ئەم دوکانەم دەست پێکرد. سەرەتا خەڵک گاڵتەیان پێدەکردم و دەیانگوت "ژنێک لە دوکانێکدا چی دەکات؟" ، ئەم کارە هەروەها لە سنوورەکانی ماڵەوە ڕزگاری کردووم."
کاتێک پرسیاری ئەوەی لێکرا کە ئایا تاڵیبان فشاریان خستووەتە سەری بۆ ئەوەی دوکانەکەی دابخات، وتی: لە سەرەتاوە کە تاڵیبان هاتە سەر دەسەڵات، چەند جارێک هاتبوون بۆ ئەوەی ناچارم بکەن کارەکەم دابخەم، بەڵام من بە توندی ناڕەزایەتیم دەربڕی و گوتم ناتوانم چونکە پێویستم بەم کارە هەیە. ئێستا مانگانە باجم لێ وەردەگرن، بەڵام ئیتر ناتوانن ڕێگریم لێبکەن. دەزانن ژنانی ئەفغانی لە هەڕەشە ناترسن و ئەگەر بیانەوێت بەردەوام دەبن لە کارەکانیان. "هەر بۆیە پاشەکشەیان لە من کرد."
ژیانی فاتمە چیرۆکی هەزاران ژنی ئەفغانییە کە بۆ مانەوە و سەربەخۆیی ئابووری خۆیان بەرەنگاری سنووردارکردن و سەختییەکان دەبنەوە.