نەغم کەراجە

 

غەززە- ئەو بوومەلەرزەیەی ڕۆژی هەینی بە پێوەری ٧ پلەی ڕێختەر مەغریبی هەژاند، بووە هۆی کوژرانی بەلایەنی کەمەوە دوو هەزار و ٩٤٦ کەس و برینداربوونی ٥ هەزارو ٦٧٤ کەسی دیکە، چەندین گوند و ژێرخانی وێرانکرد، هەروەها زریانی یۆنان زیاتر لە ١١ هەزار کەسی لە لیبیا کوشت و زیانێکی گەورەی بە ژێرخان و موڵک و ماڵ و سامان گەیاند.

 

چالاکوانانی فەڵەستینی جەختیان لەسەر پێویستی دابینکردنی پشتیوانی و هاوکاری بۆ هەموو ژنان لە سنوورەکاندا و دروستکردنی کاریگەرییەکی ئەرێنی و کاریگەر بۆ یارمەتیدانی ژنانی مەغریب و لیبیا بۆ ڕووبەڕووبوونەوەی ئاستەنگەکانی دوای کارەسات و قەیرانەکان و باری نائاسایی کردەوە.

 

"ئەوەی لە مەغریب و لیبیا ڕوویدا کاریگەری لەسەر ژنان کردووە"

هودا عەلیان، چالاکوانی سیاسی دڵنیایی بە خەڵکی مەغریب دا دوای ئەو بوومەلەرزە وێرانکەرەی کە لێیدا، هەروەها لەگەڵ خەڵکی لیبیا دوای کاریگەری زریانی دانیال کە بووە هۆی زیانی گەورە لە ڕووی مردن و برینداربوون و وێرانکردنی ژێرخانەوە، وتی: ئەوەی لە مەغریب و لیبیا ڕوویدا کارەساتێکە کە کاریگەری لەسەر هەموو خەڵک کردووە.

 

ئاماژەی بەوەشکردووە، ئەم کارەساتە کاریگەرییەکی گەورەی لەسەر ژنان هەیە، چونکە ژنان بە یەکەم کەس دادەنرێن کە زیانیان بەرکەوتووە و باری خێزانەکە لە کاتی قەیران و باری نائاساییدا هەڵدەگرن و هەوڵ دەدەن پاشماوەکان لاببەن بۆ دروستکردنی ژیانێکی شیاو و جێگیر، وتی: ئێمە وەک ژنانی فەڵەستینی دەبێت لە ڕووی ڕۆحی و داراییەوە لەگەڵ ژنانی مەغریب و لیبیا بین، لیبیا ڕووبەڕووی گەورەترین کارەسات بووەتەوە لە جیهاندا، چونکە تەواوی گەڕەکەکان بە دانیشتوانەکەیانەوە بە تەواوی دیارنەماون، دیمەنەکان لە چاوەڕوانییەکان زیاتر بوون و ژمارەی قوربانییەکان لە زیادبووندایە، بەڕاستی پێشتر کارەساتێکی لەو جۆرەمان نەبینیووە.

 

هودا عەلیان ڕوونیشیکردەوە هەزاران خێزان ماڵەکانیان وێران بوون و لە شەقامەکان دەمێننەوەو چادریان دامەزراندووە بەتایبەتی لەبەر ئەوەی ژنان هەستیارترین و زیانبەخشترینن، بەرپرسیارێتی تەواوی خێزانەکانیان هەڵدەگرن، پەناگەی سەلامەت، تەندروستی و چاودێری خزمەتگوزارییە سەرەتاییەکان بەردەست نین، گەڕان بەدوای ونبووەکان هێشتا بەردەوامە، کە فشاری دەروونی و دڵەڕاوکێی دروست کردووە.

 

"ژمارەیەکی زۆری ژنان لە مافەکانیان بێبەش دەکرێن"

نەسرین ئەبو عەمرە، چالاکوانی فێمێنیستی غەمباری خۆی دەربڕی سەبارەت بەو ڕووداوە سەختانە و کارەساتە ترسناکانەی لە مەغریب و لیبیادا ڕوویاندا، کە بە شێوەیەکی نەرێنی کاریگەرییان لەسەر ژیانی ژنان و منداڵان کرد، لە کاتێکدا ژمارەیەکی زۆر لە ژنان لە بەکارهێنانی مافەکانیان بێبەش دەکرێن لە پەروەردە و سەقامگیری دوای وێرانکردنی دامەزراوەکان و بینا و ژێرخانەکان و خراپبوونی بارودۆخی ئابووری و هەروەها بارودۆخی منداڵان.

 

ئاماژەی بەوەشکردووە، ژنان پێویستیان بە کاتی زیاترە بۆ بنیادنانەوەی ژیانیان لە کۆمەڵگەدا دوای ئەو دیمەنە ترسناکانەی کە ئەزموونیان کردووە بەهۆی کاریگەرییە کۆمەڵایەتی و دەروونییەکانەوە، پێویستیان بە پاڵپشتی تەواو و دانیشتنی چاودێریکردنی خۆیان هەیە بۆ ئەوەی بتوانن دووبارە چاکببنەوە و دووبارە یەک بگرنەوە، وتیشی: پێویستە ستراتیژی ژینگەیی هەبێت بۆ پاراستنی ئەو کەسانەی لە کاتی کارەساتەکاندا زیانیان بەرکەوتووە.

 

"پێویستییەکی بەپەلە هەیە بۆ بۆ پشتیوانی و هاوکاری هەموو ژنان"

مەروە ئەبو مستەفا، چالاکوانی کۆمەڵایەتی لەو باوەڕەدایە کە پێویستییەکی بەپەلە هەیە بۆ هەماهەنگی هەرێمی و نێودەوڵەتی بۆ دابینکردنی پشتیوانی و سەرچاوەی پێویست بۆ بنیادنانەوەی ژێرخان و بەدیهێنانی چەمکەکانی گەشەپێدان و سەقامگیری، بە ئامانجی بەهێزکردنی پشتیوانی و هاوکاری هەموو ژنان لە سنوورەکاندا و دروستکردنی کاریگەرییەکی ئەرێنی و کاریگەر بەرەو یارمەتیدانی ژنانی مەغریب و لیبیا لە ڕووبەڕووبوونەوەی ئاستەنگەکانی دوای کارەسات و قەیران و باری لەناکاو.

 

داوای لە کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی و ڕێکخراوە مرۆییەکان کرد هەوڵەکانیان چڕتر بکەنەوە و پشتیوانییەکی دەستبەجێ و گشتگیر بۆ زیانلێکەوتووان دابین بکەن و وتی: پێویستە وەک کۆمەڵگەیەکی جیهانی یەکگرتوو بین بۆ دابینکردنی پاراستن و پشتیوانی بۆ ئەو ژن و منداڵانەی کە لە کاتی قەیرانەکاندا زۆرترین زیانیان بەرکەوتووە.