بێریڤان تونچ

 

مەخموور – هەندێک جار لە جیهانێکی خراپ و شەڕ و قەیران و ئاژاوەدا، مرۆڤەکان بەدوای پەناگەیەکدا دەگەڕێن کە پشت بەخۆیان ببەستێت، بتوانن بۆشایی دڵیان بە هونەر پڕ بکەنەوە و بە هونەر ڕۆحی خۆیان پاک بکەنەوە، لە سەرەتاوە تا ئێستا مرۆڤەکان لە ڕێگای هونەرەوە بەدوای ئاشتیدا دەگەڕێن و لە جادووی هونەردا ئارامی ڕۆحییان دۆزیوەتەوە.

 

لە مێژووەوە دیارە مرۆڤەکان هەمیشە لە ڕێگەی هونەرەوە خۆیان پاراستووە و ڕۆحی خۆیان کردووە بە هی خۆیان و لە قوڵایی هونەردا، لە جیهانی ئەفسوناوی هونەردا بەدوای بوون و ناسنامەی خۆیاندا گەڕاوە.

 

کامپێک کە لە ژێر و گەمارۆدایە

کامپی مەخموور ٢٧ ساڵ لەمەوبەر، دوای گەشتێکی دوورودرێژ و سەختی کۆچبەران، لە دەشتی مەخموور لە بناری چیای قەرەچۆخ، کە بە مار و دوپشک دەورە دراوە، دامەزرا. دانیشتوانی ئەم کەمپە لەو کاتەوە دەستیان کردووە بە ژیان لەوێ، ئەم کەمپە ڕەنگدانەوەی هەموو ئەو پارچانەی کوردستانە کە شایەتحاڵی هەموو جۆرە هێرشێک بوون و بەرەنگاری بوون و لە هەموو هێرشەکانی دەوڵەتی تورک کە پارتی دیموکراتیک کوردستان پاڵپشتی دەکات ڕزگاریان بووە، ئەمڕۆ شەش ساڵە لە ژێر گەمارۆی حکومەتی پارتی دیموکراتیک کوردستاندایە و زیاتر لە دوو ساڵە لە ژێر فشاری توندی گەمارۆی حکومەتی عێراقدا دەژی.

 

منداڵانی کۆچبەر کولتووری خۆیان دەهێننە ژیانەوە

سەدان گەنجی زیرەک کە لە ڕێگەی هونەرەوە هەموو هەستەکانیان دەردەبڕن، لە کامپی مەخموور لەدایک بوون، بە تایبەتی خۆشی و ناخۆشی ئەم ژیانی کۆچبەرانە بە هونەرەکەیان پێناسە کردووە، ئاخین تونچ چاوەکانی بەڕووی ژیانی کۆچبەرێکدا دەکاتەوە، کە تەمەنی منداڵی لە کامپی کۆچبەرانی مەخموور بەسەر بردووە، لەگەڵ ئەو منداڵانەی لە گەڕەکەکەی خۆیدا بووەتە هاوڕێی تەواوی ژیانی، کە هەریەکەیان خەڵکی گوندێکی باکووری کوردستانن و لە ماوەی ٣٠ ساڵی ڕابردوودا، لە کامپەکانی کۆچبەرەکان لەدایک بووە، ئەم منداڵە کۆچبەرانە لە بیابانی مەخمووردا کولتووری بۆتانەکان بە ژیان دەهێنن.

 

دەبێتە ئاوێنەیەکی ژیان

ئەم منداڵانە کۆچبەرانە لە ڕێگەی هونەرەوە هەوڵی پاراستنی کولتوورەکەیان دەدەن، یەکێک لە لقەکانی هونەر وێنەکێشانە، کە وەک جادووی هەموو ڕەنگەکانی ناو گەردوون لەسەر کاغەزی سپی لە نێوان پەنجەکانی هونەرمەنددا دەکێشێت، ئاخین تونچ، نیگارکێش یەکێکە لەو کەسانەی کە لە هەموو ساتێکی خەم و پەتاڵیدا خەیاڵی خۆی لەسەر کاغەزی سپی دەکێشێت، لە هەمووی زیاتر شاخ دروست دەکات، ئەو ڕۆحە ئازادەی لە دڵی شاخەکاندا هەیە، لەگەڵ ئەو ڕۆحەی کە لەسەر کاغەزی سپی کیشاوە، دەبێتە ئاوێنەیەکی ژیان.

 

"من چێژ لە دروستکردنی وێنە وەردەگرم"

ئاخین تونچ هەست و بیرکردنەوەکانی لەسەر کاغەزی سپی، بە پێنوسێکی ڕەش، لە پۆرترێتەکاندا دەکێشێت، سەبارەت بە خۆشەویستی بۆ نیگارکێشان، وتی: لە منداڵییەوە خۆشەویستیم بۆ نیگارکێشان هەبوو، لە قوتابخانە زۆرترین چێژم لە نیگارکێشان وەرگرت، هەمیشە لە بەشی نیگارکێشان نمرەی باشم بەدەست دەهێنا و سەرنجی مامۆستای نیگارکێشیم بۆ لای خۆم ڕادەکێشا، لەم ساڵانەی دواییدا هەموو سەرنجم بۆ نیگارکێشان تەرخان کردووە و هەرکاتێک کاتێکی بەتاڵم هەبێت وێنە دەکێشم، کاغەزی سپی پڕ دەکەمەوە لە هەستەکانم وە ئەمەش دڵخۆشییەکی زۆرم پێدەبەخشێت.

 

"لە هەموو تابلۆکانمدا جوانی شاخەکان دەگرم"

ئاخین تونچ بە نیگارکێشانی شاخەکان حەسرەت و خۆشەویستی خۆی بۆ ئەو شاخانە دەردەبڕێت کە ماڵی داستانە کوردیەکان بوون، لە ماوەی ٥٠ ساڵی ڕابردوودا پەناگە و پاراستنێک بوون بۆ گەنجانی کورد،  جوانیناسی و جوانی شاخەکان بەم شێوەیە دەردەبڕدرێت: لە بواری نیگارکێشیدا بەشی پۆرترێت زۆرترین سەرنجم ڕادەکێشێت، لە دروستکردنی پۆرترێتدا هەوڵ دەدەم کارەکتەر و دەربڕینی دەموچاو و هەستی ئەو کەسانە بگەیەنم کە نیگاریان دەکێشم، هەمیشە دیمەنێکی شاخ دەخەمە ناو تابلۆکانمەوە بەهۆی جوانی شاخەکانەوە کە لە هیچ شتێکی تردا نایبینم و لەو تابلۆیانەشدا کە دروستی دەکەم هەوڵ دەدەم جوانی شاخەکان بگرم.

 

"گەمارۆکە کاریگەری لەسەر خوێنەران هەیە"

ئاخین تونچ باسی لە بارودۆخی گەمارۆی سەر منداڵانی کامپی مەخموور و کاریگەرییەکانی لەسەر دەروونی منداڵان کرد، وتی: ئێمەی منداڵانی کامپەکە لە ژێر بارودۆخێکی زۆر سەختدا دەژین و هەوڵدەدەین پەروەردەیەک بەدەستبهێنین، لەگەڵ ئەوەشدا، ئەو مەرجانەی گەمارۆیە کە نزیکەی شەش ساڵە لە کەمپەکەدا هەیە، زۆرترین کاریگەریی لەسەر پەروەردە و منداڵان هەبووە، ئێستا لە قۆناغی کۆتایی ئامادەییم، و حەز دەکەم ئەگەر دەرفەتی خوێندنی تەلارسازیم بۆ ڕەخسا بچمە زانکۆ، بەڵام لە ماوەی پێنج ساڵی ڕابردوودا خوێندکارانی کەمپی مەخموور لە زانکۆکان وەرنەگیراون، هەروەها نەبوونی زانکۆ بێ هیوای لە خوێندکارەکاندا دروست دەکات، هەروەها ئەو گەنجە بەتوانایانەی کە دەبوایە لە زانکۆ بخوێنن و ببنە پیشەوەر و کار بۆ کۆمەڵگەکانیان بکەن، ئەمڕۆ ناچارن کاری بونیادنان بکەن، لەکاتێکدا، هێشتا لە زانکۆن. لە کەمپەکەدا گەنجانی وەک من زۆرن کە لێهاتوویی و بەهرەیان هەیە، بەڵام بەهۆی نەبوونی دەرفەتەوە تەنها تا ڕادەیەکی دیاریکراو دەتوانن ئەو کارە بکەن، وە پەرە بە لێهاتووییەکانت بدەن.

 

"با دەرفەت بدەین بە گەنجان کە هونەرمەند بن"

ئاخین تونچ داوای لە گەنجان کرد، کە لە بوارە هونەرییە جیاوازەکاندا خۆیان پەرەپێبدەن و لێهاتووییەکانیان بدۆزنەوە، وتی: نەک تەنها لە بواری نیگارکێشیدا، بەڵکو چەندین بواری تری هونەر هەن کە مرۆڤەکان دەتوانن خۆیان تێیدا پەرەپێبدەن، وەک خولی پەروەردەی  ئامێری میوزیک هەیە، گەنجان دەتوانن لە ڕێگەی هونەرەکەیانەوە بەشداری کۆمەڵگە بکەن و خۆیان لە سیستەمەکە ڕزگار بکەن و پەرە بە تواناکانیان بدەن لە هونەردا، جگە لەوەش پێویستە دەرفەتی زیاتر بۆ گەنجانی خاوەن لێهاتوویی هونەری بڕەخسێنرێت.