Di pirtûka Nagihan Akarsel de çîroka jinên azadîxwaz
Pirtûka bi navê “Bêhna Xaliyê” ya rojnameger û endama Navendên Lêkolînên Jineolojiyê Nagihan Akarsel a hat qetilikirin, ji çîroka jinên ku ji xweliyê ji nû ve ji dayik bûne pêk tê. Ji çîrokên jinan têkoşîna hebûnê ya gelek ronî dike.
ADULÊ KARADENÎZ
Bêguman çîroka her jinê hebû,
Di nav bêhna xweliyê de veşartî
Bine wê xepirandin,
Têkiliya wê ya bi perestgeha xwedawenda dayikê re bi hezaran sal vediguhere.
Jin kî bû?
Di rastiyê de her jin tiştek hevpar bû ku li ser xetên jiyana xwe re hevdîtin kir.
Hewara Qîrîna wê û lêgerîna wê…
Gelek li sirgûnê ye, jin di vê sirgûnê de du car birîndar dibin.
Helbet di rengê xweliyê de sirek hebû
Tenê di nava yên ku dibînin û dizanin de veşartiye…
Di pirtûka çîrok-roman a Nagihan Akarsel a binavê bêhna xweliyê ku hûne tiştekî ji xwe bibînin, hûnê hest û lêgerinên bi aqil yê keçeke lêger û her wiha qêrina gelê ku diroka wê di îşkence, komkojî û sirgunan re debas bûye û girêdana wan bi kokên xwe re li ser nexşeyên rê hatine xêzkirin, bibînin.
Nagihan dê di nava rûpelên pirtûkê de, di vê gera we de bi we re be. Ew ê hestê wê parve bike; hûn ê hêvî, hesret û lêgerîna wê parve bikin û parçeyek ji xwe bibînin. Di vê lêgerînê de hûn ê di kûrahiya dîrokê de bigerin û bi meraqek mîna Nagihanan, hûn ê guh bidin sirguna Şahmaran û çîroka jina di tevna spîder de. Dema ku hûn li bersiva pirsa jinek bi hêz kî ye digerin,belki hûn ji xwe bipirsin çima aliyekî Şahmaran, şahê maran mare, aliyê din jî jin e?
Nagihan di çîroka xwe de pirsek kûr dike. Di kaosa ku jin bi darê zorê tê de, dema ku ronahê didin hêviyên wê û ew cîhana tê de, çarenûsa ku ji aliyê zihniyeta sedest a mêr ve hatî afirandin û wiha hatiye xêzkirin meydan ji bo tabuyan xwend bi gotina “jiyana din heye” bale dikîşine. Nagihan, jina ku wateya jiyanê ye tevî koletiyê jî çavkaniya jiyanê ye. Bi afirandina jinên azad ên ku wê bersiv dide di her rêza pirtûkê de.
Nagihan wiha got, “Ew ê dîsa xeyalên xwe di bin siya çinarên xwe yên mezin de mezin bikin, kilamê xwe qir bikin û berê xwe bidin gor û axa mezinên xwe. Sedsal derbas bûn. sedsal. Ne dikarin fêm bikin çima hê li wir in, ne jî dikarin ji bîr bikin ji ku hatine, welatê xwe. Ne di wê ferqê de bûn îmze li destpêka bidawîbûne kirine. Sirgun bûn. Rengê hebûna xwe, çanda xwe û bêhna ku afirandiye winda bike. Ji zarokên zarokên xwe re çîrok digotin. Ne dihêhştin zarokên xwe ji bîr bikin. Bi heman awayî rihana ku ji koka xwe hatiye quetkirin, çawa ku zêde bûye weke ku koka wê bi xwe ye, di nava xwe de şîn dibin û zêde dibin.”
Xwelî di heman deme de dîrokê vedibêje
Her çiqas bê gotin ku ew tune ye û hebûna wê bê îtirazkirin jî bi pîrozahiya xwe re weke şopekê dide nîşan û mirov ber bi xwe ve dikşîne wekî ku bibêje “Sira ku di min de çareser bike, xwe jê paqij bike.”
Nagihan Akarsel dîroka Kurdan a nenivîsandî li cihê koçberiyê wiha tîne ziman:
“Înada wan a neyê şikandin, hesasiyeta bi kok e, pirtûka bi mutevaziyê re mirovên nebuyîn yek nehatiye nivîsandin. Rojnivîsa kilam, çîrok û bîranînên wan ên bi dizî nifş bi nifş bi pistepist radigihînin. Tu carî dilopên nemir ên murekebê li ser xêzên jiyana wan ne rijyaye, di rengê tabloyekê de, di xizên heykelê de di awazên estrumanê de tu carî li xwe negeriyan.”
Paşê ji bo yên ku li paş mane van rêzan dibêje:
“Ez herî zêde dixwazim vê pirtûkê bixwînin. Yên ku xwendin û nivîsandina wan tune ne jî ez hêvî dikim ku neviyên wan bibin dengek ji bo kesên ne xwendekar. Gola xwê ku havîn û zivistanê spî disekine û dikeve nava xwe hevî dikim ku xemê hinek be jî belav bibe.”
Xwendina bêhna xweliyê ku dilê azadîxwaz Nagihan Akarsel a di her kêliyek jiyanê de ji bo azadiya jinan lê dixe, ji bo min bû ku ez bibim Nagihan gavekê pêşve bavêjim weke gotin qediyane, nîşan da ku ew ê her dem bi hebûna xwe hebe û aliyê nemir ê heqîqetê di qîrina Nagihan û Zîlanan de ruhek dît.
Çapa yekem a Bêhna Xweliyê ji nav weşanên Jîngêhê derket û li benda we xwendevanan e.