dosya

07:08

Wateya navê dayika qewmê Tewariqiyan a giyanî Tîn Henan jina konê xwe vedayî ye ku bawerî û cesaret daye jinên peyî xwe yên weke Barşako û Kehîna yên pêşengî jî civaka Tewariqiyan re kirîn. Ji lewra hîna jî jin di nava civaka wan de pîroz û pêşengin.

06:44

Her çendî eşîretên Tewariqiyan di nava xwe de ne yek bin jî li hemberî êrîşên derve bi hev re dibin yek û berxwedanek mezin nîşan didin. Ji ber vê şêwaza parastinê heta pêvajoya kolonyalîzma Fransayê tu hêzan nekarîbû axa wan ji destê wan derxin.

06:45

Zarokên Tewariqiyan bi dayika xwe tên nasîn û di nava jiyanê de jî li ber destê dayika xwe tên perwerde kirin, ji lewra bandora dayikê li ser hemû şêwaza çand û jiyanê serwere û bê wan tiştek nayê kirin.

07:07

Tewariq ku di zimanê hinek qewmê Emazixiyan ên bi navê Tewariq tên nasîn de tê wateya mirovê azad e. Di nava wan de zarok bi dayika xwe tên nasîn û serweriya civakê û malê di destê jinan de ne. Her çendî li gelek welatan belavbûne jî çanda xwe parastine.

09:33

Jinan diyar kirin ku qetliamên jinan ji axaftin û kiryarên hikûmeta AKP'ê cuda nayên hizirandin û diyar kirin ku ew ê li dijî profîla jinan a ku hikûmet hewl dide dîzayn bike dest ji têkoşîna xwe bernedin.

09:41

Li Tirkiyeyê di salekê de 278 jin ji aliyê mêran ve hatin qetilkirin. Jin herî zedê li malên xwe yên ku wekî ‘qada bi ewle’ tê binavkirin, ji aliyê mêrên herî nêzî xwe ve hatin qetilkirin.

07:29

Dîroka têkoşîna azadiya jin û civakê weke xelekên bi hev re girêdayî ye ku bêyî azadiya jinan pêkankirin û mîsogerkirina azadiya civakê ne gengaz e.

13:45

Bi pêşengên têkoşîna azadiya jinên Kurd û Kurdistanê yên wekî Sakîne Cansiz (Sara) û gelek pêşengên jin ên tevgera azadiyê re; çirûskek dest pê kir û tevahî Kurdistanê bi agirê azadiyê ronî kir. Bi îlankirina bîrdoziya rizgariya jinan pêl bi pêl veguherî

09:02

Ji dawiya sedsala 19’emîn û destpêka sedsala 20’emîn şûnde li welatên weke Îngîltere, DYA û Elmanyayê, li gel têkoşîna nasîna mafên polîtîk ên wekhev û pêkankirina derfetên perwerdeya wekhev a jin û mêr, li hemberî metîngehiya li ser keda jinan têkoşîna herî mezin hat meşandin.

07:48

Nêrgiz Dawûd yek ji jinên têkoşer ên xeta azadiya jinan e bi qasî 15 salan komên hunerî yên amadekariya şahiya 8’ê Adarê di mala wê de perwerde didîtin. Têkildarî rengê pîrozbahiyên berê di dema zilim û zordariyê de wiha dibêje: “Mirovên hezkiriyên azadiyê helbet wê di oxira jiyana azad û bidestxistina mafên mayînde de bedêlan bidin. Bi xebatên cebhewî re ji bo çalakiyên pîrozbahiya 8’ê Adarê ez dihatim erkdarkirin. Min di mala xwe de jinan li hev kom dikirin û wisa 8’ê Adarê pîroz dikir. Doza me fireh dibû, jin pir bûn û êdî pêwîst bû em bi guhertin û vîneke xurtir 8’ê Adarê pîroz bikin.”

11:06

Têkoşîna jinan a li hemberî metîngeriya li ser hebûn û keda wan, piştî sedsala 18’emîn, di sedsala 19’emîn de jî bi awayek rêxistinkirî û bi dengekî bilind belav dibe. Di dîroka têkoşîna jinan de yek ji ceribandinên herî mezin û girîng berxwedan û sekna jinan a di nav Komûna Parîsê de ye.

07:49

Dayika şehîd Avaşîn Kesra ku di 8’ê Adarê Roja Jinan a Cîhanî de li ser axa Efrînê şehîd bûye, Sûad Suleyman şehadeta wê li hemû jinên cîhanê pîroz dike û dibêje: “Avaşîn her dem ji bo parastina axa xwe têdikoşiya û heya deqeya dawî bi moral û hêz bû, min guleke xwe li Efrînê çand û roja şehadeta wê ji bo me dîrokek e.

08:23

Bi avabûna şaristanî û pêşketina dewletê re êrîş û dagirkeriya li ser hebûna jinan ket qonaxek nû. Dewlet, bi çînayetî û desthilatdariya ku bi aqilê mêr serwerî û hebûna xwe dirûst dike, weke yekemîn bîrdoziya desthilatdariyê, zayendparêziyê bi şêwe dike.

07:47

Jinên hemû pêkhateyên Bakur û Rojhilatê Sûriyeyê bi xemla cil û bergên xwe yên folklorî amadekariyên pêşwaziya Roja Jinan a Cîhanî 8’ê Adarê dikin. Jinan têkildarî çanda cil û bergên xwe yên folklorî yên çanda wan nîşan dide gotin: “Li dijî zîhniyeta baviksalarî ya bi hezaran salan li ser jinan hatibû meşandin dîsa jin xemla têkoşînê girê didin û ji bo pêşwaziya 8’ê Adarê nefeseke kûr ji dil bi vîn û cesaret dikşînin. Ew kombûna me jinên pêkhateyan di 8’ê Adarê de bi serê xwe serkeftineke binghîn e ji têkoşîna jinan a ji dîrokê heya roja me ya îro.”

08:31

Dîroka jinan a ku xwe dispêre gelek êrîşên kûr ên li ser hebûn-xwebûn û nasnameya jinan bi xwe, di heman demê de xwedî berxwedaniyên têr û tijî ye ku ji dîroka dûr xwe digihîjîne kêliya niha û ji kêliya niha ber bi pêşerojên azad, bi rengê bihara jinan diherike.

07:49

Leyla Gulo ku di sala 2004’an de yekem pîrozkirina 8’ê Adarê de şahitbû wiha dibêje: “Ruxmê êrîşên Rejîma Baas me dikarî bi pêşengtiya jina kurd 8’ê Adarê roja jinên cîhanê pîroz bikin.”

08:10

Bi têkoşîn û dildariyek mezin, Jinên Rojava-Bakur û Rojhilatê Sûriyê ji bo doza azadiyê berxwedan û têkoşînê gîhandin asta lûtkeyê ku îro şoreşa Rojava, veguherî şoreşa Jinê.

07:48

Xaliya Ehmed yek ji dayik û mamosteyên ku pêşengiya hînbûna zimanê dayikê di pêvajoya qedexeya ziman de kir, têkildarî vê mijarê dibêje: "Sîstema di wê demê de hakim bû derfetên xwendin, perwerde û hînkirinê ji me re qedexe kiribû. Cara yekem dema min rahişt pênûsê ez hînî perwerdeya bi zimanê Kurdî bûm. Mêjiyê min saxlem bû tu zimanên cuda fêr nebûbûm ji bo wê yekser min zû girt. Dayika min jî parêzvaneke zimanê Kurdî bû di hundirê malê de bi Kurdiya resen bi me re diaxivî û wisa em devokî jî perwerde dibûn."

07:57

Hevseroka Hemangiya Zanîngehên Bakur û Rojhilatê Sûriyeyê Rohan Mistefa û Mamosteya qonaxa amadeyî Ala Dawûd têkildarî xebatên perwerdê yên dibistana amadeyi û zanîngehê gotin: “Armanca me ji vekirina zanîngehan ne tenê em derfetê ji bo xwendekaran vekin ku xwendina xwe berdewam bikin lê armanca me ew ku zanîngehên alternatîf ji bo zanîngehên hişmendiya hemû rejîmên desthilatdar di Rojhilata Navîn de.”

07:52

Mamosteya qonaxa seretayî Rojîn Hisên û Firyal Derwêş dan zanîn ku di dibistanê de herî zêde giringiyê bi perwerda dibistana seretayî didin û gotin: “Qonaxa seretayî bingeha avakirina hemû qonaxên xwendinê ye ji lewra divê baş li ser bê sekinîn.”