لارا گەوهەری

 

مەهاباد- زمان وەک ئامرازی سەرەکی پەیوەندی دادەنرێت و زمانی دایک بە زمانی یەکەمی مرۆڤ دادەنرێت، کە لە ئێران و بە تایبەتی لە کوردستان فێرکردنی زمانی دایک بە شێوەیەکی دروست و جەختکردنەوە لەسەری بە زۆر قورس دادەنرێت.

سەرەڕای ئەوەش گەلی کورد بە شێوازی جیاواز هەوڵی فێربوون و پاراستن و پاراستنی دەدات، حکومەت لە دوو بڕگەی یاساکانی ئێراندا باسی مافی زمانی دایکی کردووە، بەڵام هەرگیز کاری لەسەر نەکردووە و سنووردارکردنی زمانی دایکی لە چوارچێوەی ئەو دوو بڕگەیەدا بە خیانەت لە زمانی فارسییەکان دادەنرێت.

 

سەرەڕای هەوڵەکانی حکومەت بۆ لەناوبردنی زمانەکانی جگە لە فارسی و لەناوبردنیان، بەشێک لە چالاکوانان لە چوارچێوەی یاساکانی ئێراندا دژی حکومەت دەجەنگن و هەوڵی مانەوەی زمانی دایکی خۆیان دەدەن.

 

"من زمانی کوردی فێری قوتابیەکانم دەکەم و ئەمە بە ئەرکی هەموو مامۆستایەک دەزانم"

 

قوتابخانە و خێزان یەکەم شوێنن کە منداڵان تێیدا پەروەردە دەکرێن، یەکێک لە مامۆستایانی منداڵان و نووسەرانی شاری مەهاباد شلێر.م،  سەبارەت بە وانەوتنەوە بە زمانی دایک دەڵێت: " بیست و پێنج ساڵە  لە قوتابخانەی سەرەتایی وانە دەڵێمەوە، لە هەموو ساڵانی وانەوتنەوەمدا، سەرەڕای ئەو مەترسی و سەختییانەی کە هەبوون، جگە لە زمانی فارسی، ئەلفوبێی کوردیم فێری قوتابیەکانم کردووە، چەند ئاگادارییەکم لە بەشی پەروەردەوە پێگەیشتووە و داوام لێکراوە واز لە وانە وتنەوە بە زمانی کوردی بهێنین، بەڵام تا ئەمڕۆش بەردەوامم لە وتنەوەی ئەدەبیات و زمانی کوردی بۆ خوێندکارەکانم و ئەمە بە ئەرکی هەموو مامۆستایەک دەزانم، لە ماوەی وانەوتنەوەمدا تەنانەت ئەلفوبێی کوردیی دروستم فێری هاوکار و هاوڕێکانم کردووە و چالاکییەکانم بەم شێوەیە تەنیا لە قوتابخانە و خوێندکارەکانمدا سنووردار نییە، ئێستا منداڵەکانی خۆم لەو کەسانەن کە هەنگاویان ناوە بۆ ئەم ڕێگایە و ئەوانیش دەستیان کردووە بە فێرکردنی زمانی کوردی و ئەمەش گەورەترین شەرەفی منە چونکە بەرهەمی ژیانم بەرهەمی گەورەتر دەهێنێت و بەردەوامین لە زۆربوون بۆ ئەوەی سەقامگیر بمێنینەوە."

-

بە بڕوای شلێر.م ، هەوڵدان بۆ فێرکردنی زمانی کوردی بۆ مامۆستاکانی دەتوانێت کێشەی یاسایی بەرفراوان دروست بکات چونکە "فێرکردن بە زمانی دایکی لە ئێران بابەتێکی سیاسی و ئەمنیەتییە و بەرگریکردن لەو مافە بە تاوان هەژمار دەکرێت، مافی خوێندن بە زمانی دایکی لەلایەن حکومەتەوە بە توندترین شێوە سەرکوت دەکرێت."

 

سەمیرە حەیدەری، کە وەک خۆبەخشێک لە یەکێک لە گوندەکانی دەوروبەری مەهاباد، زمانی کوردی فێری منداڵان دەکات، دەڵێت: "من گەنج بووم کە تێگەیشتم کە زمانی کوردی ڕێنووسی تایبەتی خۆی هەیە، لە گووگڵ بۆ فێربوونی ئەلفوبێی کوردی بەدوای سەرچاوەیەکدا دەگەڕام، بەڵام بۆم دەرکەوت کە قوتابخانەی زمانی کوردی لە مەهاباد هەیە، کاتێک یەکەم وێنە کە سەرنجی ڕاکێشام کتێبخانەیەکی پڕ لە کتێبی کوردی بوو، من و براکەم پێکەوە لەوێ ناومان تۆمار کرد، کەشی قوتابخانەکە و پەروەردەی بەرز و نەرم و نیان ئەو دەزگایە وای لێکردم نەک هەر فێری زمانەکە بم، بەڵکو حەزم لە ئەدەب و کتێبی کوردی و فێرکردنی زاراوەی دیکە بوو، ئەمڕۆ خاوەنی قوتابخانەیەکی تایبەتم لە یەکێک لە گوندەکانی دەوروبەرم، کە زمانی کوردی فێری خوێندکارەکانم دەکەم بە بێ بەرامبەر."

 

 

"منداڵەکەم مافی ئەوەی هەیە بە زمانی دایکی خۆی بخوێنێتەوە"

هێشتا زمانی کوردی لە شاری مەهاباد دەخوێندرێت، سەرەڕای ئەو ئاستەنگە زۆرانەی کە لەم بوارەدا لەبەردەم تێکۆشەراندا وەستاون و تەنانەت ئەگەر منداڵان لە هیچ قوتابخانەیەکدا نەخوێنن، دایکان دەیگوازنەوە بۆ منداڵەکانیان.

 

ژینا ئەمیری، منداڵێکی تەمەن ١١ ساڵەی هەیە و سەبارەت بە فێرکردنی زمانی کوردی بۆ کچەکەی دەڵێت: "زۆربەی خەڵک جەخت لەسەر زمانی سێیەم دەکەنەوە بۆ منداڵەکانیان، بەڵام من هەر لە منداڵییەوە شیعر و چیرۆک و خەوتنی کوردیم بۆ کوڕەکەم خوێندووەتەوە و لە هەمان کاتدا لەگەڵ فێربوونی زمانی فارسی لە قوتابخانە لە ماڵەوە فێری ڕێنووسی کوردیم کردووە، ئێمەش لە ماڵەوە و لە ناوەوە وشەی ڕەسەنی کوردی بەکاردەهێنین گفتوگۆکانمان.

 

ژینا بۆ ئەوەی منداڵەکەی بتوانێت بە زمانی دایکی لە زۆر شت تێبگات بە زمانی کوردی، دەڵێت: "منداڵەکەم مافی ئەوەی هەیە بە زمانی دایکی بخوێنێتەوە و بنووسێت و ئەگەر حکومەت و دامەزراوە پەروەردەییەکان ئەم مافەی لێ بێبەش بکەن، وەک دایکی من بەم شێوەیە و بەو پەروەردەیەی کە لە پێناو ماف و ناسنامەی سەرەتایی منداڵەکەمدا هەوڵدەدەم."

 

زمان و ڕێنووسی کوردی لە تەکنۆلۆژیای ئەمڕۆدا جێگای خۆی دۆزیوەتەوە و چەندین ئەپڵیکەیشن بۆ پەروەردەکردن و بەکارهێنانی بەکارهێنەران دروستکراون و ئەمڕۆش کیبۆرد و فەرهەنگی کوردی بە ئاسانی لەسەر مۆبایل دابنرێت.

 

هەروەها ئەو سایت و پەیجانەی ئینستاگرام وتویتەر لەو بوارەدا چالاکن، سەرەڕای ئەو مەترسییانەی کە بۆ خاوەنەکانیان دروستکراون بەڵام بەردەوام لە فێرکردنی زمانی کوردی و بڵاوکردنەوەی بۆ ڕای گشتی و لە چەند ساڵی ڕابردووشا کاریگەری بەرچاوی لەسەر گەشەسەندن و بەرەوپێشچوونی پەروەردەی زمانی کوردی هەبووە.