ناوەندی هەواڵ

 

مانگی ڕابردوو سێ کەس لە ئەنجامی هەوکردنی بەکتریایی گیانیان لەدەستدا، بە ناوی بەکتریای "ڤیبریۆ" کە بە شێوەیەکی باو لە ئاوی کەنار دەریا و سوێرەکاندا هەیە، بەتایبەتی لە مانگە گەرمەکان زیاد دەکات.

 

توێژەری پەیمانگای زانستە دەریاییەکانی UNC Chapel Hill بۆ زانستە دەریاییەکان ڕەچەڵ نۆبڵ دەڵێت: " نزیکەی ٨٠ جۆری وەسفکراوی بەکتریای ڤیبریۆ هەیە کە لە ئاودا دەژین، لەگەڵ گەرمبوونی دەریاکان بەهۆی گۆڕانی کەشوهەوا، بەکتریای ڤیبریۆی زیاتر لە ڕێڕەوی ئاوەکاندا هەیە."

 

بەپێی بەیاننامەیەکی هەواڵی وەزارەتی تەندروستی و خزمەتگوزارییە مرۆییەکانی لە ساڵی ٢٠١٩ەوە ٤٧ حاڵەت تۆمارکراوە و هەشت حاڵەتی مردن بەهۆی تووشبوون بەهۆی بەکتریای ڤیبریۆوە بووە.

 

یەکێک لەو ڕێگایانەی کە مرۆڤەکان تووشی ئەو بەکتریایە دەبن، خواردنی خواردنە دەریاییە کەم کوڵاوەکانە، ڕێگایەکی تر ئەوەیە کە بەکتریاکان دەچنە ناو برینێک یان ڕووشاوییەک لە پێستدا کاتێک بەر ئاو دەکەوێت کە ڤیبریۆی تێدایە لە ئەو کەسانەی کە سیستەمی بەرگریان لاوازە، هەوکردنی پێستی ڤیبریۆ دەتوانێت زۆر بە خێرایی ببێتە هۆی هەوکردنی سیستەمی لەش، دەتوانێت ببێتە هۆی لەدەستدانی ئەندامەکانی جەستە یان ئەگەر چارەسەر نەکرێت، دەکرێت ببێتە هۆی مردن.

 

نۆبڵ لەنێو ئەو پسپۆڕانەدایە کە پێشبینی دەکەن لە داهاتوودا حاڵەتەکانی ڤیبریۆ لەو شوێنانەدا سەرهەڵبدەن کە پێشتر هیچ کێشەیەکیان نەبووە و ئاماژە بەوە دەکەن کە لە مانگەکانی کانوونی دووەم و یەکدا تووشبوون زیاتر دەبێت، بۆ نموونە، بەو پێیەی ئاوەکانی کەنار دەریاکان بەو ڕادەیە گەرمتر دەبن.

 

بەکتریاکانی ڤیبریۆ لە ئاوە گەرمتر و سوێرەکاندا گەشە دەکەن کە قەوزەی شین تێیدا دەژین، یەکێک لە ڕێگا سەرەکییەکانی تووشبوون بە مرۆڤەکان کاتێکە کە بەکتریاکە دەچێتە ناو برینێکی پێست، توانای ئەوەیان دەبێت کە ببێتە کێشەیەکی تەندروستی گەورە.

 

سەنتەری کۆنترۆڵکردنی نەخۆشیەکان بڵاویکردەوە، لە ساڵی ٢٠١٩دا، ١٥٨ حاڵەتی تووشبوون بە ڤایرۆسی Vibrio vulnificus هەبووە، زیاتر ٪ ٢١ی تووشبوونەکان بووەتە هۆی مردن.