رەجا حەمید ڕەشید

 

سلێمانی- چالاکوانانی گروپ و ئەنجومەنە جیاجیاکانی ژنان لە میانی ئامادەبوون و بەشداریکردنیان لە یەکەمین کۆنگرەی دوای دامەزراندنی هاوپەیمانی نادا، کە لەم دواییانەدا لە شاری سلێمانی لە کوردستان کۆتایی پێهات، پێشوازییان لە دەستپێشخەریی ئاشتیی ڕێبەری گەلی کورد عەبدوڵا ئۆجالان کرد. ئەم دەستپێشخەرییە لە یەکێک لە دانیشتنەکانی کۆنگرەکەدا جێگیر بوو، کە تیشکی خستەسەر ڕوانگەی خەباتی ژنان و ئاسۆی چارەسەری سیاسەتەکانی جەنگی جیهانی سێیەم.

 

ئەو ژنە چالاکوانانەی کە بەشدارییان لە کۆنگرەی نادا کردبوو، پێیانوابوو کە دەستپێشخەریی ڕێبەری گەلی کورد عەبدوڵڵا ئۆجالان تەنیا بە کۆتاییهێنان بە ململانێکان سنووردار نییە، بەڵکو نوێنەرایەتی پڕۆژەیەکی گۆڕانکاری دەکات کە پێشەنگایەتی ژنان دەگەڕێنێتەوە، سیستمی ژێردەستەیی و هەژموونی پیاو لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست و لە ڕاستیدا و لە جیهاندا دەشکێنێت. جەختیان کردەوە کە پشتیوانی بەردەوامی ڕێبەری گەلی کورد عەبدوڵا ئۆجالان بۆ ژنان، توانای ئەوەیان پێبەخشیوە کە ڕۆڵێکی سەرەکی لە پرۆسەی گۆڕانکاریدا بگێڕن، لە خەباتی مەیدانییەوە تا پێگەی بڕیاردان.

 

هەنگاوێکی بنەڕەتی لە بونیادنانی مرۆڤایەتی و گەشەپێدانی مرۆڤایەتی

بێریڤان محەمەد، ئەندامی پەیەدە پشتیوانی خۆیان بۆ پڕۆژەی ئاشتی دووپاتکردەوە کە لەلایەن ڕێبەری گەلی کورد عەبدوڵا ئۆجالانەوە دەستیپێکردووە، ئاماژەی بەوەدا کە ئەم پڕۆژەیە نوێنەرایەتی هەنگاوێکی بنەڕەتییە لە بنیاتنانی مرۆڤایەتی و گەشەپێدانی مرۆڤایەتیدا، هەروەها بەشدارە لە ڕووبەڕووبوونەوەی ئەو جینۆسایدانەی کە لە سەدەی بیست و یەکەمدا ڕوودەدەن.

 

ڕوونیشی کردەوە، پڕۆژەکە تەنیا لە توێژێکی کۆمەڵگەدا سنووردار نییە، بەڵکو هەموو چین و توێژەکان لەخۆدەگرێت، بە ژنان و منداڵانیشەوە. ئەوە تەنها پڕۆژەیەکی ناوچەیی نییە، بەڵکو پڕۆژەیەکی نێودەوڵەتییە، داوا لە هەموو لایەنەکان دەکات دان بەوەدا بنێن کە ئەم پڕۆژەیە دەبێتە هۆی گەیشتن بە ئاشتی ناوخۆیی، بەتایبەتی لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست، هەروەها یارمەتی وڵاتانی دیکەی دەرەوەی ئەم ناوچە جوگرافییە دەدات.

 

پڕۆژەکە بوونی هەموو گروپە مرۆییەکان بەرز دەکاتەوە، بەشداریکردن لە بنیاتنانی توانا و پێشکەشکردنی هاوکاری بۆ کەسانی دیکە. جەختی کردەوە کە گرنگی بە دەستگیرکراوەکان دەدات و بەرگری لە ئازادییە تاکەکەسییەکان و بەکۆمەڵەکان دەکات، هەروەها پشتگیریکردنیان بۆ ئەم پڕۆژەیە لە باوەڕیان بە ڕۆڵی کاریگەرانەی لە بەهێزکردنی ژنان و پەرەپێدانی کەسایەتییەکانیان سەرچاوە دەگرێت. پڕۆژەی ئاشتی کە ڕێبەری گەلی کورد عەبدوڵا ئۆجالان دەستیپێکردووە، پەیوەندییەکی نزیکی بە ئازادی ژنان و سەلامەتی کۆمەڵگەکانەوە هەیە.

"ڕێبەری گەلی کورد عەبدوڵا ئۆجالان پابەندە بە بژاردەی ئاشتی"

سوعاد حەسو، بەڕێوەبەری ئۆفیسی یەکێتی کۆمەڵەکانی ئێزیدی ئاماژەی بەوەدا، دەستپێشخەریی ئاشتی کە لە لایەن ڕێبەری گەلی کورد عەبدوڵا ئۆجالانەوە پێشنیاز کراوە ئامانجی بڵاوکردنەوەی ئاشتییە لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست. ڕێبەری گەلی کورد عەبدوڵا ئۆجالان لە ساڵی ٢٠١٣ەوە داوای ئاشتیی کردووە و ٩ جار بانگەوازەکەی دووبارە کردووەتەوە، بەڵام هەمیشە ڕووبەڕووی ئاڵەنگاری بووەتەوە.

 

سەرەڕای ٢٦ ساڵ زیندانیکردنی لە زیندانی ئیمرالی، بەڵام ڕێبەری گەلی کورد عەبدوڵا ئۆجالان پابەندە بە بژاردەی ئاشتییەوە، کە ئێمە بە چڕی شانازی پێوە دەکەین، بەتایبەتی کە پڕۆژەکەی ژیانێکی نوێی بە ژنان بە گشتی و ژنانی ئێزیدی بەتایبەتی بەخشیوە.

 

ڕوونیشیکردەوە، ڕێبەری گەلی کورد عەبدوڵا ئۆجالان پەیامێکی تایبەتی ئاراستەی ئێزیدییەکان کردووە، سڵاوی لەو ژنانە ئێزیدییانە کرد کە بەرەنگاری داعش بوون، داوای ئاشتی لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست دەکات کە شاهیدی ململانێی درێژخایەنن لە سووریا، عێراق، لوبنان، فەڵەستین و وڵاتانی دیکەی عەرەبی.

 

هەروەها ڕوونی کردەوە، پەیامەکەی بریتی بوو لە بانگەوازێک بۆ سەرجەم ئەندامانی پەکەکە سەرلەنوێ چاوخشاندنەوە بە ڕێکخراوەکەیان و هەڵوەشاندنەوەی پێکهاتەی ڕێکخراوەیی تەڤگەرەکە. ئەم دەستپێشخەرییە بە پلەی یەکەم ئامانجی چاکە و ئاشتییە و تەڤگەرەکە تیرۆریستی نەبووە، وەک چۆن بەرەوپێش دەچێت، بەڵکو داوای ئاسایش و کۆتاییهێنان بە کۆیلایەتی و ژیان بە کەرامەت و ڕێزگرتن لە ئیرادەی گەلان و زمانەکانیان و کولتوورەکانیان لە نیشتمانەکانیان کردووە.

 

سوعاد حەسو ڕەخنەی لە ڕژێمە دیکتاتۆرەکانی سووریا و عێراق و ئێران گرت، ئاماژەی بەوەدا کە ڕووخانی ڕژێمی سەدام حوسێن لە ساڵی ٢٠٠٣ یەکێک لە دەرکەوتەکانی گۆڕانکارییە سیاسییەکان بوو. جگە لەوەش ئەو ناوچەیەی کە پێی دەوترێت "بەهاری گەلان" کە ١٤ ساڵ پێشتر دەستی پێکردووە، گۆڕاوە بۆ گۆڕەپانی شەڕی ململانێ لە هەندێک ناوچە بەتایبەت سووریا.

 

دووپاتی کردەوە کە ڕێبەری گەلی کورد عەبدوڵا ئۆجالان لە تاریکترین سەردەمەکانیاندا پاڵپشتییەک بووە بۆیان، هەروەها پێشوازییان لە دەستپێشخەرییەکەی ئاشتی کرد، بەو هیوایەی ئاشتی بەسەر هەموو ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا زاڵ بێت، بۆ ئەوەی هاوڵاتییان بتوانن بگەڕێنەوە گوند و ماڵ و حاڵی خۆیان و ئاوەدانیان بکەنەوە. "ئێمە وەک ژنانی ئێزیدی ئەم دەستپێشخەرییە بەرز دەنرخێنین، بەتایبەتی کە تووشی جینۆساید بووین، ڕێبەری گەلی کورد عەبدوڵا ئۆجالان ئەو ڕووداوانەی بە جینۆساید دژی گەلەکەمان پێناسە کرد."

ڕزگاری ژن بنەمای گەیشتن بە ئاشتی

شیرین حەمید شێخ حەمادی، نوێنەری ئەنجوومەنی ژنان لە پارتی یەکێتیی دیموکرات ڕوونی کردەوە کە پرۆژەی ئاشتی ڕێبەری گەلی کورد عەبدوڵا ئۆجالان پێشنیاری کردووە، دەستپێشخەرییەکی بوێرانە و ناوازەیە لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا، بەتایبەتی لە پەیوەندیی نێوان گەیشتن بە ئاشتی ڕاستەقینە و ڕزگاری کۆمەڵایەتی، بەتایبەتی ڕزگاریکردنی ژنان.

 

جەختی کردەوە کە یەکێک لە ئامانجە هەرە دیارەکانی پڕۆژەی ڕێبەری گەلی کورد عەبدوڵا ئۆجالان ئەوەیە کە ڕزگاری ژنان ببێتە هەوێنی گەیشتن بە ئاشتی. ڕێبەری گەلی کورد عەبدوڵا ئۆجالان پێی وایە پیاوسالاری یەکێکە لە ڕەگ و ڕیشە قووڵەکانی توندوتیژی و شەڕ لە کۆمەڵگەکاندا، هەر بۆیە هەر پڕۆژەیەکی ئاشتی ڕاستەقینە دەبێت لە ڕێگەی ڕزگارکردنی ژنان لە ژێردەستەیی و چەوساندنەوە بەرەوپێش بچێت.

 

ئاماژەی بەوەشکرد، ڕۆڵی ژنان لە پێشەنگایەتی و کۆمەڵگەدا تەنها دروشم یان تیۆرێک نەبووە لە بیرکردنەوەی ڕێبەری گەلی کورد عەبدوڵا ئۆجالاندا، بەڵکو ڕاستییەکی بەرجەستە بووە، ئیلهامبەخشە بۆ تەڤگەرێکی بەهێز و کاریگەر بۆ ژنان، کە لە دامەزراندنی یەکینەکانی پاراستنی ژنان و ئەنجومەنی ژنان بەرجەستە بووە، ژنان بەتایبەتی پێگەی پێشەنگایەتی و دەستپێشخەری و خەباتیان گرتۆتە ئەستۆ، ناکرێ ئەو پڕۆژەی ئاشتی کە ڕێبەری گەلی کورد عەبدوڵا ئۆجالان پێشنیاری کردووە تەنها بە پلانێکی سیاسی هەژمار بکرێت، بەڵکو بە دیدێکی شۆڕشگێڕانەی هەمەلایەنە بە ئامانجی هەڵوەشاندنەوەی پێکهاتە تاکڕەو و پیاوسالارییەکان و بنیاتنانی کۆمەڵگەیەکی دادپەروەرانە لەسەر بنەمای ئازادی و یەکسانی، کە تێیدا ژنان پێشەنگایەتی پرۆسەی ئاشتی دەکەن.