نور ئەحمەد

 

رەققە-  رەققە لە باکوور و ڕۆژهەڵاتی سووریا بە چەند قۆناغێکدا تێپەڕیوە، لە پەراوێزخستنەوە بۆ ململانێ خوێناویەکان، کە کاردانەوەی ڕاستەوخۆ و کاریگەری لەسەر دیمەنی کولتووری و هونەری هەبووە، ئەمەش لەژێر سەرپەرشتی خۆبەڕێوەبەریدا گۆڕا، کە گرنگییەکی زۆری بە ناوچەکەدا، پاڵیان بە گۆڕانکارییەکی سەرەکی لە دیمەنی هونەردا دەنا لە ڕێگەی دامەزراندنی ناوەندە هونەری و کولتوورییەکان و پەرەپێدانی بەهرە هەمەچەشنەکان لە نێو گەنجاندا.

 

ڕاستی کولتووری و هونەر لە رەققە

هبە خەڵەف، ئەندامی نوسینگەی شانۆی ناوەندی کولتووری و هونەر وتی: لە گەنجیەوە خولیا و خۆشەویستیم بۆ شانۆ و نواندن هەبووە، بەڵام ئەوەی ڕێگری لێکردم بەشداری بکەم، ترسم هەبوو لە چوونە سەر شانۆ و دەرکەوتنم لەبەردەم بینەرێکدا، بە ڕۆڵێکی کورت دەستم بە کاری هونەری کرد کە ترسی منی نەهێشت و هانیدام بۆ بەشداریکردن لە چەندین شانۆگەریدا، لەوانە "سوارچاکان بۆ دەریا" و "کۆمیدیای حەوت ڕۆژە"، ساڵی ڕابردووش ڕۆڵی سەرەکیم بینی لە بەرهەمەکانی پێشکەشکراو لە فێستیڤاڵی دووەمی ئارین لە کۆبانی.

 

سەبارەت بەو ئاڵەنگاریانەی کە ڕووبەڕووی بووەتەوە، ڕوونیکردەوە کە دەوروبەرەکەی پشتیوانی نییە، خێزانەکەم بەدواداچوونم بۆ خولیایەکەم ڕەتدەکەنەوە کە خۆشم دەوێت، بەڵام توانیم بیسەلمێنم کە خاوەنی بەهرەیەکی جیاوازم، هەموو کەسێک ناتوانێت پراکتیزەی بکات، بۆم ڕوونکردنەوە کە هونەر پەیامێکی بەرزە بۆ گەیاندنی دەنگ و وێنەی ڕاستی بە ڕاستەقینە، لە ئەنجامدا دەستیان کرد بە پشتیوانیکردن و هاندانم.

 

سەبارەت بەو قۆناغانەی کە دیمەنی ڕۆشنبیری و هونەری پارێزگای رەققە پێیدا تێپەڕیوە، ڕوونیکردەوە، شاری رەققە لە ساڵانی ڕابردوودا بەهۆی چەندین ڕووداوەوە وێران بووە، لەوانە پەراوێزخستنی ناوچەکە لەلایەن ڕژێمی پێشووەوە، قۆناغی کۆنترۆڵکردنی داعش کاریگەرییەکی قوڵی هەبوو، بەو پێیەی ئەم چەتانە کاریان بۆ سڕینەوە و پەراوێزخستنی هونەر و ڕۆشنبیری کردووە، هەرکەسێک بەهرەی هونەری هەبێت لەترسی سزادان دەیشاردەوە، ئەوانەی خەریکی هەر چالاکیەکی فەرهەنگی یان هونەری بونایە، تاوانبار دەکران و سزا دەدران.

 

ئاماژەی بەو ڕێنێسانسە کولتووری و هونەرییە کرد کە لە سەردەمی خۆبەڕێوەبەریدا بەدەست هاتووە، ئەو هاندان و پاڵپشتییەی خۆبەڕێوەبەری پێشکەشی ڕۆشنبیری و هونەر دەکات، لە ڕێگەی دامەزراندنی ناوەندە ڕۆشنبیری و هونەرییەکانەوە، لێدانی دڵی گەڕاندووەتەوە و بەشداری کردووە لە ڕۆیشتنی خوێن لە ڕێگەی خوێنبەرەکانەوە، ژیان بە تۆنی زێڕین لەدایک بووەتەوە، ئەوەی ڕوویدا نوێنەرایەتی بازدانێکی مێژوویی و سەرەکی دەکات لە ڕاستی کولتووری و هونەری رەققە، ئەمڕۆ دەبینین ئەو ئاستە کولتووری و هونەرییەی شارەکەمان پێی گەیشتووە.

 

هبە خەلەف ڕوونیشیکردەوە، دوای ساڵانی ڕزگاری، چەندین بەهرەمەندی هونەری و ڕۆشنبیری دیار لە هەموو چین و توێژەکانی ژیانەوە سەریان هەڵداوە، پەیوەندییان بە ناوەندە ڕۆشنبیری و هونەرییەکانەوە کردووە، ئاستی هونەر لە ناوچەکەدا بە پێشکەوتوو دادەنرێت، لە پلەی یەکەمدایە بە بەراورد لەگەڵ ناوچەکانی دیکەی سووریا،، ئەمەش لەو کەم بەشدارییە دەردەکەوێت کە لە فێستیڤاڵەکانی ناوچەکە بەڕێوەدەچن.

 

ڕوونیشیکردەوە، ژنانی فورات توانیویانە میراسی دێرینیان زیندوو بکەنەوە، ژنان لە یەکەم کەسەکان بوون کە بەشدارییان لە بواری هونەریدا کرد، بەهۆی داب و نەریتە بەسەرچووە کۆمەڵایەتییەکانەوە بە بەشدارییەکی سنووردار ڕۆڵی خۆیان بەهێزتر کرد، بەڵام بە تێپەڕبوونی کات ئەو بەربەستانەیان شکاند و بەهرە هونەریەکانیان لە دابکە و ژەنینی ئامێر و سەما و گۆرانییە نەریتی کۆنەکاندا هاوبەش کرد، کە پشتگوێ خرابوو، بەمەش ئەو میراس و شوناسە کولتوورییە زیندوو بووەوە کە نوێنەرایەتیان دەکەن و دەریدەبڕن.

 

ئاماژەی بەوەشکرد،  رەققە هەمیشە بە بەهرەی گەلەکەی و بە میوانداریکردنی گروپێکی ئەستێرەیی هونەرمەندی مێ و نێر ناسراوە، کە بە دەنگی شیرینی فورات و پێشکەشکردنی جوانی مێلۆدیەکانیان و یاریکردنیان بە شێوازی جیاوازی فورات ناوبانگ و جیاوازن، ئێمە گرنگییەکی زۆر لەلایەن نەوەی گەنجەوە دەبینین، چ ژن و پیاو، کۆششیان لە پێشکەشکردن و گەشەپێدان، نمایشەکانیان بۆ بەدەستهێنانی ڕێنێسانسێکی هونەری جیاواز پەندێکمان هەیە کە 'هەرکەسێک لە ڕووباری فورات بخواتەوە، هەموو شتێکی تێدایە شیرینە'.

 

هبە خەلەف ئاماژەی بەوەدا کە گۆرانی و ڤیدیۆ کلیپی بە هەردوو زمانی عەرەبی و کوردی ئامادە کردووە وتی: ئێمە دوو کولتووری تاڕادەیەک جیاوازمان کۆکردەوە، هەریەکەیان تامێکی جیاوازی خۆیان هەبوو، تێکەڵکردنیان لە گۆرانییەکەدا کارەکتەری جوان و جیاوازی زیادکرد، ئەم هاوئاهەنگییە ئەوەیە کە جوانی و سەرنجڕاکێشی زیاتری پێبەخشی، هەروەها تیشکمان خستەسەر ئەو مۆزایکە کە شاری رەققە لە باوەش دەگرێت، لەڕێگەی هونەرەکەمانەوە، چەمکی پێکەوەژیانی نێوان پێکهاتە جۆراوجۆرەکانی ناوچەکەمان نیشاندا.

 

سەبارەت بە خواستەکانیان وەک هونەرمەندان بۆ ئایندەی هونەر لە رەققە، هبە خەلەف وتیشی: ئێمە کاردەکەین بۆ پەرەپێدانی بەهرە هونەرییەکانمان و ئاواتەخوازین بەشداریکردنمان لە دەرەوەی ناوچەکانی باکوور و ڕۆژهەڵاتی سووریا فراوانتر بکەین بۆ ئەوەی بگەینە هەموو سوورییەکان، هونەر پەیامێکی بەرزە، هەوڵدەدەین بیگەیەنینە هەموو بەشەکانی جیهان، ئەزموونی خۆی لە شانۆدا بە نوێنەرایەتی پەیامێکی بەرز و هۆشیارکردنەوەی ژنان و بەرزکردنەوەی پێگەی کۆمەڵایەتییان پێناسە کرد.

دەنگەکان پەیکەری کۆمەڵایەتی زیندوو دەکەنەوە

میدیا محەمەد ئەندامی گرووپی گۆرانی وتن لە ناوەندی هیلالی زێڕین باسی لە ئەزموونی گۆرانی وتن کردو وتی: من لە منداڵیدا خولیای گۆرانی وتنم دۆزیەوە و بەشداریم لە ەانەکانی گۆرانی و مۆسیقای خوێندنگەکان کرد، خێزان و هاوڕێکانم هانیان دام بچمە ناو ناوەوەی زێڕین بۆ پەرەپێدان و پێشخستنی بەهرەی گۆرانی وتنم لە ڕووی پیشەییەوە.

 

سەبارەت بەو ژانرەی گۆرانی وتی: من بە هەموو ژانر و زمانێک گۆرانی دەڵێم، بەڵام هەمیشە گۆرانی وتن بە کوردی پێ باشترە، بەو پێیەی زمانی دایکمە و لە دڵمەوە نزیکترینە، بە زمانی عەرەبی گۆرانی دەڵێم بۆ پیشاندانی ئەو پەیکە کۆمەڵایەتییەی کە ناوچەکە جیا دەکاتەوە.

 

ئاماژەی بەو ئاڵەنگاریانە کرد کە لە ژیانی هونەریدا ڕووبەڕووی بووەتەوە، هەنگاوەکانی یەکەمم پڕبوون لە ترسی شکست، بەڵام بە ئیرادە، دەستم بەم ئەزموونە جوانە کرد و بەربەستی ترس و دوودڵیم شکاند.

 

میدیا محەمەد پێیوایە کردنەوەی ناوەندە هونەری و کولتوورییەکان لە ناوچەکەدا بەشدار بووە لە پەرەپێدانی بەهرەی هونەری، وتی: کردنەوەی ناوەندە هونەری و کولتوورییەکان ڕۆڵێکی سەرەکی دەگێڕێت لە ڕاکێشان و پەرەپێدان و پێشخستنی بەهرە هونەرییە ناوازە و جوانەکان، بەتایبەتی دوای چەندین ساڵ لە نەبوونی ژنان و هونەر لە ناوچەکەدا، ئەمڕۆ ڕێنێسانسێکی ڕۆشنبیری و هونەری بۆ ژنان هەیە، گۆرانی وتن بە بەشێک لە خۆی و تاکە ڕێگە دەزانێت کە بتوانێت هەستەکانی بگەیەنێت، گۆرانی وتن بۆ من نوێنەرایەتی ژیان دەکات، پەیامێکە بۆ دەربڕینی راستی و ئەو پرسانەی کە ڕووبەڕووی کۆمەڵگە دەبنەوە، تاکە ئامرازی دەربڕینی ئەو شتانەیە کە گوزارشتکردنیان قورس.

داوای لە ژنان و کچان کرد پەرە بە بەهرەکانیان بدەن

هانی هەموو ئەو ژنە گەنجانە دەدەم کە خاوەنی هەر بەهرەیەکن، جا چ گۆرانی وتن یان ژەنینی مۆسیقا، دوودڵ نەبن لە پەیوەندیکردن بە ناوەندی هیلالی زێڕین و پەرەپێدانی بەهرەکانیان، پێویستە بەربەستی ترس بشکێنن، ئەزموونەکەیان لە باوەش بگرن و ببنە نمونە بۆ کەسانی دیکە، ژنان بەهێز و بەتوانایە، بە بەرزکردنەوەی بەهرەکانیان، کۆمەڵگەکەیان بەرەو پێش دەبەن.

 

ناوەندە هونەریەکان بەشداری دەکەن لە پێشخستنی کۆمەڵگە

سەبارەت بە ئەزموونی خۆی لە بواری دابکەی فۆلکلۆردا، میرال محەمەد، ئەندامی ناوەندی هیلالی زێڕین وتی: لە گەنجییەوە حەز و خۆشەویستیم بۆ هونەری دایک هەبوو، لەگەڵ گەورەبوونی تەمەنمدا خولیای فێربوونی دابکەم زیاتر پەرەپێدا، بۆیە پەیوەندیم بە ناوەندی هیلالی زێڕین کرد، فێری چەندین هونەری دیکە بووم، وەک ژەنینی دەف و کەمانچە، ڕووبەڕووی چەندین سەختی بوومەوە، چونکە چەندین بەهرەم کرد، لە یەک کاتدا هەماهەنگیم کرد، ئەمە کارێکی ئاسان نییە، بەڵام وازم نەهێنا، هیچ سەرکەوتن و نایابییەک نییە بەبێ هەوڵ و ماندووبوون.

 

میرال محەمەد دامەزراندنی ناوەندی هیلالی زێڕینی بە خاڵی وەرچەرخان لە ڕاستی هونەر بە گشتی و ژنان بە تایبەتی پێناسەکرد، بە کردنەوەی چەندین خولی پەروەردەی لەسەرجەم بوارە هونەرییەکان، ناوەندی "هلال ذهبي" بەشداری کردووە لە هاندانی کۆمەڵگە بەرەو ڕزگاری فیکری و کولتووری لە هونەردا و بەهێزکردنی ڕۆڵی ژنان تێیدا.

 

ئاماژەی بەوەشکردووە، ناوەندی هیلالی زێڕین لە سەرەتای دامەزراندنیەوە کاردەکات بۆ پەروەردەکردن و پشتگیریکردن و هاندانی بەهرە هونەریەکانی گەنجان، بانگهێشتی سەرجەم کچانی بەتوانا دەکەم بۆ ئەوەی بەشداری ناوەندە هونەریەکانی ناوچەکە بکەن و ئەم هەلە ناوازەیە بقۆزنەوە، میرال محەمەد ئەزموونی خۆی و پەرەپێدانی چەندین بەهرەی هونەری لە یەک کاتدا بە دەستکەوتێکی ڕاستەقینە و جوان بۆ خۆی وەک ژنێک دەزانێت، هەست بە شانازی دەکەم بەهۆی ئەزموونە هونەریەکەمەوە، توانیومە بەشداری هونەرە جیاوازەکان بکەم، بوومەتە نمونەیەک بۆ زۆرێک لە کچان.