ئەفراح شەوقی

 

پاريس ـ سەرەڕای ئاڵەنگاریەکان دەربەدەری، سەلام جەواد میراسێکی سینەمایی جیهانی دروست کردووە، پێی وایە هونەر پەیامێکی کۆمەڵایەتیە کە ڕاستی بەڵگە دەکات و مرۆڤایەتی دەردەبڕێت. دەروازەی ئیشتار وەک هێمای ئازارە قووڵەکانی دەمێنێتەوە. تایبەتمەندییە سۆمەرییەکانی و خولیای بۆ سینەما و ئەدەب، بووە هۆی ئەوەی بچێتە بواری خۆشەویستەکەیەوە ئەویش بەرهەمهێنانی فیلم. لە نێو کۆمپانیاکانی بەرهەمهێنانی فەرەنسیدا بووەتە ناوێکی ناسراو. ئەو تاراوگە عێراقییە، سەلام جەوادە، تا ئێستا ٣٥ فیلمی بەرهەمهێناوە، کە زۆربەیان بەشدارییان لە فێستیڤاڵە نێودەوڵەتییەکان کردووە، لە چەندین وڵاتی ئەوروپی نمایشکراون.

 

سەلام جەواد، کە لە زانکۆی سۆربۆن لە پاریس ئەدەبی فەرەنسی خوێندویەتی و دواتر چووەتە خوێندنی سینەما، ئەمەش یارمەتی داوە هەردوو بوارەکە لە کارە بەرهەمهێنانەکانیدا کۆبکاتەوە. دواتر بووە خاوەنی فیلمی Uruk Film. ئەو وتی کە زۆر حەزی لە سینەمایە، چونکە هونەرێکی بەناوبانگی بۆ هەمووان پێشکەش دەکات، بە پێچەوانەی فۆرمەکانی تری هونەر کە بینەرێکی دیاریکراویان هەیە، وەک شانۆ و ئۆپێرا. ئەو ڕوونیکردەوە، "سەرەتا ڕۆژنامەگەری سەرنجڕاکێشیەکی بەهێز بوو بۆ من، ئیلهامم لە کارەکانی باوکم وەرگرتبوو. بەڵام خولیای قووڵی من بۆ زمانی فەرەنسی، کە لەلایەن مامۆستاکەمەوە پەروەردەکرابوو، پاڵی پێوەنام بۆ خوێندنی ئەدەبیاتی فەرەنسی. جگە لەوەش مامۆستایەکم هەبوو کە جێپەنجەیەکی ڕوونی لەسەر ژیانم بەجێهێشت بەرهەمهێنەرێکی فیلمی دیار بوو. هەلێکم بۆ ڕەخسا، بۆ ماوەی مانگێک لەگەڵ کۆمپانیاکەیدا خولی پەروەردەی وەربگرم، ئەزموونێک کە بە تەواوی چێژم لێی وەرگرت و کاریگەری هەبووە لەسەر پیشەکەم.

 

سەبارەت بە هەڵبژاردنی بۆ بەدواداچوونی ڕۆڵی بەرهەمهێنانی بە تایبەتی، سەرەڕای توانا درەوشاوەکانی لە نواندندا، وەک لە فیلمی "بابل من جدید"دا دیارە، وتی: بەرهەمهێنەر گرنگترین ئەڵقەیە لە هەر پرۆژەیەکدا، بەتایبەتی سینەما.

 

ئەوان لە سەرەتاوە تا کۆتایی ئامادەن، لە هەموو وردەکارییەکدا بەشدارن. بەرهەمهێنان هونەرێکی گەورەیە. سەبارەت بە ڕۆڵی نواندنم لە فیلمی "بابل من جدید"، کە سێ وڵات هاوبەشی بەرهەمهێنانیان کردووە ئەوانیش فەرەنسا، ئینگلتەرا و ئەڵمانیا چیرۆکی کۆنە دزراوەکانی بابل لە دۆکیۆمێنتێکدا دەگێڕێتەوە، ڕێکەوت ڕۆڵی  هەبووە لە هەڵبژاردنی مندا وەک ئەکتەرێک، دواتر دەرهێنەرەکە ناوەڕۆکی سیناریۆکەی گۆڕی، لە فیلمێکی دیکۆمێنتاریی سادەیەوە گۆڕی بۆ چیرۆکی کچێکی بەڕەچەڵەک عێراقی کە لە سینەمای فەرەنسیدا کاردەکات، هەوڵی دۆزینەوەی ڕەگ و ڕیشەی خۆی دەدات لە بابل. سەبارەت بەو سەختییانەی ڕووبەڕووی ژنان دەبنەوە لە بواری بەرهەمهێناندا.

 

ڕوونیشیکردەوە،"بەرهەمهێنان پیشەیەکی زۆر سەختە، بۆ ماوەیەکی زۆریش ئەم بوارە وەک پیشەیەکی پیشەیی مایەوە کە پیاوان زاڵن بەسەریدا. ژنان وردە وردە چوونەتە ناو بواری سینەما، ئەمەش لە سایەی هەوڵە چڕوپڕەکانی سیاسی و چالاکوانانە کە بەشداربوون لە بەهێزکردنی ئامادەبوونیان.

 

ئاماژەی بەوەشکرد، بەرهەمهێنانی فیلم لەڕووی داراییەوە زیاتر لە تەلەفزیۆن دەمێنێتەوە کە بە ئاسانی دارایی و پرۆسەی بەرهەمهێنانی جێگیر تایبەتمەندە، پرسی بەرهەمهێنانی فیلم ئەوەیە هەندێکجار تێچووی زۆرمان بۆ دروستدەکات، قازانجەکانیش یەکسان نین بە هەوڵەکانمان، هەندێکجاریش بە تەواوی کرێی کۆمپانیاکانمان ناگرێتەوە، سینەما ڕووبەڕووی چەندین ئاڵەنگاری بووەتەوە، دیارترینیان پەتای کۆڤید-١٩ بووە، کە بووە هۆی ڕاگرتنی چالاکییە سینەماییەکان. جگە لەوەش پلاتفۆرمە دیجیتاڵییەکانی وەک نێتفلێکس، بلاکفۆرم، و ئەمازۆن دیزنی+ ڕۆڵێکی سەرەکییان هەبووە لە گۆڕینی خووی بینین، ئێستا بینەران پێیان باشترە لە ماڵەوە سەیری فیلم بکەن، بە لەبەرچاوگرتنی ئاسانکاری و کەمتر تێچووی بەراورد بە چوون بۆ سینەما. "نرخی بلیتی فیلم لەمڕۆدا بۆ خێزانەکان بەرز بووەتەوە، ئەمەش وایکردووە ڕۆیشتن بۆ فیلم لەنێو کەسانی کەمداهاتدا کەمتر بەناوبانگ بێت، بووەتە هۆی دابەزینی سینەماکان وەک شوێنێکی باوی کات بەسەربردن.

 

سەبارەت بە نوێترین بەرهەمەکانی، ووتی: دەبێت ژمارەیەکی زۆر سیناریۆ بخوێنینەوە بۆ ئەوەی باشترینەکان هەڵبژێرین، ئەمەش کات و ماندووبوونێکی زۆری تێدەچێت، بۆ نموونە لە ماوەی دوایین سیناریۆدا ٣٥ سیناریۆمان خوێندەوە بۆ ئەوەی تەنها سێ سیناریۆ هەڵبژێرین، لەبیرمە کە بەشداریم لە بەرهەمهێنانی فیلمی درێژی "سکن مزدوج" کردووە، کە باس لە پرسە خێزانییەکان و ژیانی جیای هەردوو هاوژینەکە دەکات سینەماکان لە سەرەتای ساڵی ٢٠٢٤، و ڕۆژنامەکان زۆریان لەسەر نووسیوە، چەندین هونەرمەندی گەورە بەشدارییان تێدا کردووە.

 

سەبارەت بە چیرۆکی پشت فیلمەکەی "بەغدا: وشەیەک ڕووبەڕووی ئازار" کە ڕاستەوخۆ دوای ڕووخانی ڕژێمی پێشوو بەرهەمی هێنا، دەڵێت "ڕووبەڕووی ڕەتکردنەوەی توند بوومەوە لەلایەن خێزانەکەمەوە، چونکە دەیانزانی دۆخەکە هێشتا سەختە و نادیارە. بەڵام پێداگریم لەسەر ئەوە دەکرد کە بچم و هەموو شتێک بەڵگەنامە بکەم. ئەوە وەسوەسەیەکی گەورە بوو کە پاڵنەری بوو بۆ ئەوەی ئەو کارە بکەم. پەیوەندیم بە هاوڕێیەکی فۆتۆگرافەرەوە کرد و بەخێرایی فیلمەکەم تەواو کرد". ڤیزە ڕژێمی دەسەڵاتدار و ئەو بینایانەی وێنا کرد کە وێران بوون فیلمەکە لە چەندین فێستیڤاڵی نێودەوڵەتیدا نمایشکرا و خەڵاتی بەدەستهێنا. ئاماژەی بەوەشکرد، "سەبارەت بە فیلمی 'بابل لەدایکبوونەوە'، بەشداریکردنم لەو فیلمەدا بەڕێکەوت بوو، فیلمەکە نزیکەی کاتژمێرێکە، هەروەها بۆ ماوەی ساڵێکی تەواو لە مۆزەخانەی لۆڤەر نمایشکرا، لەوێ ٢٤ کاتژمێر نمایشکرا. هەروەها لە زۆرێک لە کەناڵە تەلەفزیۆنییەکان پەخشکرا و لە فێستیڤاڵە جیاوازەکانی فیلمدا نمایشکرا، بەمەش ناوبانگێکی بەرفراوانی بەدەستهێنا.

 

ئەوەی لەم گەشتە داهێنەرەدا سەرنجڕاکێشە ئەوەیە کە لە کاتی دروستکردنی فیلمەکەدا دووگیان بووە بە کچەی یەکەمی. بەڵام ئەوە نەبووە هۆی ئەوەی بە هەمان ئیرادە و سۆزەوە کار نەکات، ئەمەش ڕەنگدانەوەی ئیرادەی ئەو بوو بۆ بەڵگەنامەکردنی ئەم قۆناغە گرنگە، لەگەڵ هەموو ئاڵەنگاری و دەستکەوتەکانی. 

 

لە وەڵامی پرسیارێکدا کە ئایا هیچ پڕۆژەیەکی داهاتووی هەیە، ئاماژەی بەوەکرد، خەونی تەواوی ژیانی بریتییە لە بەرهەمهێنانی سیناریۆیەک کە داپیرەی ڕۆڵی سەرەکی تێدا دەگێڕێت، پڕۆژەیەک کە ١٥ ساڵە پلانی بۆ داناوە. چیرۆکەکە لە دەوری ژنێکی بەهێز دەسوڕێتەوە کە سەرەڕای ئاڵەنگاری سیاسی و شەڕی دەسەڵاتی دەسەڵاتدار لە دژی کۆمۆنیستەکان توانی کوڕ و کچەکانی بدۆزێتەوە. ئەو پێی وایە ئەم چیرۆکە شایەنی گێڕانەوەیە، هەروەها حەز دەکات فیلمەکە لە عێراق وێنە بگرێت بۆ پاراستنی کارەکتەری ڕەسەنی فیلمەکە.

 

سەبارەت بە دەرهێنانی کچەکەی بۆ خوێندنی بەرهەمهێنانی فیلم، دووپاتیکردەوە کە پێی باشە ئازادی هەڵبژاردنی بۆ بەجێبهێڵێت."لە ئێستادا کچەکەم لە ئەندازیاری ڕۆبۆتیک دەخوێنێت، بەڵام لە من زیاتر خولیای سینەمایە، ڕەنگە بەهۆی کاریگەریی خێزانە هونەریەکەیەوە بێت، باوکی ئەکتەرێکی دیارە، باپیری هونەرمەند و کەسایەتییەکی ڕاگەیاندنە، نەنکیشی گۆرانیبێژە.