Navenda Nûçeyan – Rêxistina Efûyê ya Navneteweyî têkildarî binpêkirinên li dijî rojnamevan û derdorên cuda yên civakê daxuyaniyek da. Daxuyanî bi sernavê “Li Tirkiyeyê zextên ser muxalefeta aştiyane bi dawî bikin” hate weşandin û hate gotin ku bi zextên li ser parêzer, rojnamevan û çalakvanan re tê xwestin muxalefeta aştiyane bê bêzarkirin, tacîz kirin, bêdeng kirin û pergala edaletê di vê çarçoveyê de nebaş tê bikaranîn.

Di daxuyaniyê de hate gotin: “Rojnamevan û kesên din ji ber ku mafê xwe yê xwe îfadekirinê, xwebirêxistinkirinê û lidarxistina çalakiyan tên binçavkirin û girtin. Hewce ye ev sepan tavilê bên bidawîkirin.” Di daxuyaniyê de ji aliyê dewleta Tirk ve qetilkirina Cîhan Bîlgîn û Nazim Daştan jî cih girt û ev tişt hate gotin:

“Rojnamevanên Kurd Cîhan Bîlgîn û Nazim Daştan di encama êrişa hewayî ya bi balafirên bêmirov a di 19’ê Kanûnê ya li dijî Bakur û Rojhilatê Sûriyeyê de hatin qetilkirin. Rêxistina Efûyê ya Navneteweyî, ji ber kuştina rojnamevan ji bo mafê azadiya xweîfadekirinê û çalakiyên aştiyane yên li Tirkiyeyê kete nava fikarên mezin.

Ji roja Bîlgîn û Daştan hatin qetilkirin heta niha protesto hatin qedexekirin, kesên tev li protestoyan bûn hatin binçavkirin û derheqê kesên têkildarî mijarê nêrîna xwe parve kirin an jî li ser medyaya dijîtal axivîn jî lêpirsîn hatin destpêkirin. Di 20’ê Kanûnê de hêzên ewlekariyê li Wanê nehiştin çalakvan bicivin û 10 jê rojnamevan herî kêm 55 kes binçav kirin. Binçavkirî, di heman rojê de hatin berdan. Di 21’ê Kanûnê di dema protestoya li Stenbolê de jî polîsan 59 kes binçav kirin, 7 jê rojnamevan bi giştî 9 kes hatin girtin. Baroya Stenbolê û hin kom û kesan bi daxuyaniyan xwestin kesên di çalakiyên protestoyî de hatin girtin û binçavkirin bên berdan. Derheqê baroyê, kom û kesan de jî lêpirsîn hate destpêkirin.”

‘Divê binpêkirin bên lêkolînkirin’

Bi domdarî wiha hate gotin: “Bi zextên li ser parêzer, rojnamevan û çalakvanan re tê xwestin muxalefeta aştiyane bê bêzarkirin, tacîz kirin, bêdeng kirin û pergala edaletê di vê çarçoveyê de nebaş tê bikaranîn. Bi vê yekê re Tirkiye berpirsyartiyên xwe yên dikevin çarçoveya hiqûqa mafên mirovan a navneteweyî binpê dike. Rayedarên Tirkiyeyê divê van kesên tenê ji ber mafên xwe yên mirovan bi awayekî aştiyane bi kar bînin hatin binçavkirin û girtin, tavilê berdin. Rayedar, divê derheqê hêzên ewlekariyê yên li dijî rojnamevan û çalakvanên din de binpêkirinên mafên mirovan dikin, tavilê lêpirsîneke berfireh, serbixwe, bêalî, şefaf û bibandor bidin destpêkirin. Hewceye kesên berpirsyartiya wan di van binpêkirinan de heye jî bi darizandineke adilane derxîne pêşberî edaletê û di heman demê de rê bide ku mexdûr xwe bigihînin edalet û hiqûqê.

‘Divê lêpirsînên cezayî werin betal kirin’

Rojnamevan û kesên din ji ber ku mafên xwe yên xweîfadekirinê, xwebirêxistinkirinê û çalakiya aştiyane bi kar anîne lewma hatine binçavkirin û darizandin. Divê rayedar demildest vê sepana xwe bi dawî bikin û mafên mirovan ên her kesî biparêzin. Baroya Stenbolê û kesên din tenê ji ber ku mafên xwe bi kar anîne û erkên pîşeya xwe pêk anîne, pergala edaletê li dijî wan weke çekekê tê bikaranîn. Divê rayedar dev ji vê rêbaza xwe berde û demek beriya demekî lêpirsînên cezayî yên derheqê wan de betal bike.

‘Binçavkirinên bi keyfî’

Di 21’ê Kanûnê de bi sedan polîsên hêzên çevîk li Stenbolê, destûr neda ku rojnamevan û saziyên civakî daxuyaniyê bidin çapemeniyê. Li gorî komeleyên parêzeran ku nûnertiya kesên hatin binçavkirin dikin, di navde rojnamevan û nûnerên saziyên civakî bi giştî 59 kes li qada Şişhaneyê ya Stenoblê binçav kirin. Bi piraniya kesên hatin binçavkirin, di heman şevê de hatin berdan. Dozger 14 kes bi daxwaza girtinê sewqî 3yemîn Dadgeha Cezayê Sulhê ya Stenbolê kirin. Di nava wan de 7 rojnamevan hatin girtin. Rêxistina Efoyê ya Navneteweyî, ji ber angaştên der barê Komeleya Rojnamegeran a Dicle Firatê (DFG) de bi fikar e. Vê gefa li dijî komeleyê wekî li dijî azadiya ramanê dibîne. Hiqûqa navneteweyî diyar dike ku pêwiste daxuyanî û civînên ku ji raya giştî re neyên astengkirin û bên parastin. Biryara Qeymeqamê Beyoglu ya der barê DFG’ê de ku têkiliya wê bi kesên çekdar re çêdike, ne li gorî pîvan e û li dervê rastiyê ye.

Dema polîsan kes binçav kirine, destê wan li pişt wan kelepçe kirine û tundi li wan kiriye. Muameleya pir xerab li wan kiriye.

Dema polîsan rojnamevan binçav kirine, di otobusa polîsan de gef li wan xwarine. Dema  parêzer 3 rojnamegerên jin ziyaret kirine, rojnamegeran diyar kirine ku lêgerîna tazî li wan ferz kirine û nêzîkatiyên xerab nîşanî wan daye. Di 22’ê Kanûnê de 7 rojnamevan dema 2 rojnamegerên ku li Bakur û Rojhilatê Sûriyeyê hatin kuştin, bi hinceta wêneyên wan rakirine bi angaşta ‘Propaganda rêxistinê kirine’ hatin girtin.

Li aliyêdin Serdozgerê Komarê yê Stenbolê der barê Baroya Stenbolê ku têkildarî kesên hatine binçavkirin daxuyanî dabûn, lêpirsîn da destpêkirin.

Dîsa ji ber T24’ê nûçeyên DÎSK Basin-Îşê û DFGê yên der barê rojnamevanên hatin qetilkirin de nûçe çêkiribû, lêpirsîn hat destpêkirin. Der barê Gerînendeya Weşanê ya Gerçek Gundemê Seyhan Avşar a ku der barê rojnamevanên hatin qetilkirin de li ser medyaya dijîtal agahi parve kirin, lêpirsîn hat destpêkirin.

Li Amed, Mêrsîn û Enqereyê û gelek bajaran li dijî kuştina du rojnamevanên kurd çalakî hatin lidarxistin û li ser sinor daxuyanî hatin dayîn. Lê ev daxuyanî li gelek cihan rastî astengî û zextên polîsan hatin.”