نخستین‌بار در لبنان؛ فهرست انتخاباتی با اکثریت زنان
در یکی از فهرست‌های انتخاباتی بیروت زنان بیش از مردان‌اند و در دیگر فهرست‌ها نیز حضوری پررنگ دارند؛ نمایانگر تمایل زنان به نقش‌آفرینی در توسعه و تصمیم‌سازی شهری.
سوزان ابو سعيد
بيروت- مرحلهٔ سوم انتخابات شهرداری و شوراهای محلی در لبنان، روز یکشنبه ۱۸ مه در پایتخت، بیروت، هم‌زمان با شهرهای بقاع و بعلبک-هرمل آغاز می‌شود؛ انتخاباتی که به دلیل وضعیت بحرانی مناطق پس از جنگی فرساینده و بحران اقتصادی طاقت‌فرسا، نقطهٔ عطفی برای نهادینه‌سازی اصل تغییر به‌شمار می‌رود و احتمال می‌رود با شگفتی‌هایی همراه باشد که بازتاب‌دهندهٔ دگرگونی در حال‌وهوای رأی‌دهندگان است.
در این میان، انتخابات شهرداری بیروت توجه همگان را به خود جلب کرده است؛ برای نخستین بار در تاریخ این شهر، یکی از پنج فهرست انتخاباتی حاضر، فهرستی کامل با ۱۳ زن نامزد از مجموع ۲۴ نامزد را در بر می‌گیرد. افزون بر آن، دیگر فهرست‌ها نیز زنان را در جایگاه ریاست یا معاونت فهرست جای داده‌اند. این مشارکت، نشانه‌ای از گرایش زنان برای ایفای نقش سازنده در توسعهٔ محلی و حضور در عرصهٔ تصمیم‌گیری است؛ زنانی که با چشم‌اندازی متفاوت در پی برون‌رفت پایتخت از بحران‌های پی‌درپی‌اند؛ از بحران اقتصادی گرفته تا حملات اخیر اسرائیل و پاندمی کرونا.
در انتخابات پیشین، بیروت بیش از ۵۱۲ هزار رأی‌دهنده داشت که از این میان، حدود ۲۴۵ هزار مرد و ۲۶۷ هزار زن بودند. در الهرمل، از ۵۹ هزار رأی‌دهنده، نزدیک به ۳۰ هزار زن بودند که از مردان پیشی گرفته‌اند. در بعلبک نیز شمار زنان (۱۵۰ هزار نفر) اندکی بیش از مردان (۱۴۴ هزار نفر) بود. در بقاع غربی نیز زنان و مردان هر یک ۵۲ هزار نفر را تشکیل می‌دادند. در راشیا نیز ۲۶۵۰۰ زن و مرد به‌طور مساوی حضور داشتند. این آمار نشان می‌دهد که رأی زنان می‌تواند در نتیجهٔ نهایی تأثیرگذار باشد؛ به‌ویژه اگر از میزان تحریم انتخابات در بیروت کاسته شود، شهری که تنها ۲۴ درصد مشارکت در سال ۲۰۱۶ را تجربه کرده بود.
انتخابات شهرداری بیروت، شاهد رقابت پنج فهرست عمده است: «بیروت ما را گرد هم می‌آورد»، «بیروت تو را دوست دارد»، «ائتلاف بیروت شهر من ۲۰۲۵»، «شهروندان و شهروندات در بیروت»، و «بیروت پایتخت ما». در کنار این فهرست‌ها، نامزدهای مستقل بسیاری نیز حضور دارند.
«هدف ما، برخاستن بیروت است»
سارا محمود، فعال سیاسی و اجتماعی از ائتلاف «بیروت شهر من ۲۰۲۵» می‌گوید: «این فهرست ترکیبی از مردمی است که شبیه من‌اند. ما در قالب برنامه‌ای برای احیای بیروت گرد هم آمده‌ایم. بیروت امروز شهری آسیب‌دیده است. ما در تمام بحران‌های کشور از انفجار بندر تا کرونا و حملات اخیر اسرائیل کنار مردم بودیم. با ابتکار "ساعد" به ۱۳ مدرسه کمک کردیم و خانواده‌های بیروتی که پناه‌جویان را در خانه‌هایشان جای داده بودند، یاری رساندیم. به همین دلیل تصمیم گرفتیم وارد عرصهٔ تصمیم‌گیری شویم و من نیز به همین خاطر در فهرست ائتلاف بیروت شهر من نامزد شدم.»
«صدای همگان خواهم بود»
آمال الشریف، فعال اجتماعی و یکی از نامزدهای همین فهرست که از توان‌خواهان است، می‌گوید: «با وضعیت مردم بیروت آشنا هستم؛ از سالمندان و خانواده‌ها گرفته تا افراد دارای معلولیت. رنج آنان فقط از قطع برق نیست، بلکه ناشی از زیرساخت‌های ناکارآمد است. پیاده‌روها ناامن‌اند و باعث تصادف شده‌اند، چون هیچ استانداردی برای طراحی آن‌ها رعایت نشده.
حدود ۳۵ درصد مردم شهر را این قشر تشکیل می‌دهند. باید برای خدمات‌رسانی به آن‌ها اولویت قائل شد.
در آغاز، برای نامزدی مردد بودم، اما وقتی فهمیدم می‌توانم صدای بسیاری از مردم باشم، تصمیم گرفتم کنار نکشم. حتی برای دریافت مدارک نامزدی با مانع پله روبه‌رو شدم، اما با کمک یکی از آشنایان، مدارک را تا ماشینم آوردند. با این حال، چالش بزرگ، روز رأی‌گیری و شمارش آرا خواهد بود که نمی‌دانم آیا توانایی جسمی‌ام اجازه می‌دهد تمام آن مدت حضور داشته باشم یا نه.»
«زن توان ایثار و مبارزه دارد»
غنا القاسم، مربی در مؤسسهٔ عامل و یکی دیگر از نامزدهای فهرست ائتلاف بیروت شهر من ۲۰۲۵ می‌گوید: «در نوجوانی مدرسه را ترک کردم تا به خانواده‌ام کمک کنم. در سن کم ازدواج کردم. بعدها تحصیلاتم را ادامه دادم، دیپلم گرفتم و حالا دانشجوی سال اول جامعه‌شناسی در دانشگاه لبنان هستم. کار از سن پایین، موجب شناخت بهتر مردم و شنیدن نیازهایشان شد. در محله‌های ساده کار کردم و تجربه‌ای بزرگ اندوختم.
امروز، برای همراهی با هر زنی که تلاش کرده، نامزد شده‌ام. در انقلاب شرکت کردم چون خواهان حقوقم بودم، از جمله حق اعطای تابعیت به فرزندانم. در دفاع مدنی داوطلب شدم و هرگز نگذاشتم زن بودن مانع راه من شود. حوادث رانندگی زیادی دیدم که مردم می‌گفتند اگر فلان سنگ نبود، آن شخص نمی‌مرد. پس چرا آن سنگ آن‌جاست؟ چه کسی مسئول است؟ شهرداری.
برای همین تصمیم گرفتم وارد شورا شوم تا بتوانم از درون، در خدمت مردم بیروت باشم.»
«وفاداری باید به ساختن نهادها باشد، نه احزاب»
ناهده خلیل، نامزد پیشین انتخابات پارلمانی و از اعضای فعال «بیروت شهر من» از سال ۲۰۱۵، می‌گوید: «فهرست ما یک فهرست همگون است، نه گردهمایی متضادها که پس از پیروزی هیچ خدمتی ارائه نمی‌دهند.
ما باید درس بگیریم؛ وفاداری‌مان باید معطوف به ساختن دولت و نهادهای مؤثر باشد؛ چه در سطح محلی و چه ملی.
این فهرست، هم‌تراز جنسیتی دارد: ۱۳ زن و ۱۱ مرد، با تنوع سنی، حضور جوانان و متخصصانی در حوزه‌های محیط زیست، شهرسازی، مهندسی، حقوق، حسابرسی و پیگیری فساد مالی، و مهم‌تر از همه، بررسی ابعاد انفجار بندر بیروت.
از مردم بیروت، زن و مرد، دعوت می‌کنم با چشم باز رأی دهند، به کسانی که شایستگی دارند و با برنامه، ارزش‌ها و هدف مشترک گرد آمده‌اند.
بازگشت به کسانی که تنها برای نشستن بر صندلی‌ها متحد می‌شوند، نباید گزینهٔ ما باشد. وفاداری باید به ساختن شهر و نهادها باشد، نه به احزاب؛ و باید همه با هم برای احیای بیروت گام برداریم.»