سایه سنگین فشارهای اجتماعی بر مشارکت سیاسی زنان لیبی

فعالان زن لیبیایی بر اهمیت آگاه‌سازی زنان برای مشارکت در انتخابات تأکید کردند و گفتند که عدم مشارکت فراتر از خودداری از نامزدی است و حتی در ثبت‌نام برای رأی دادن نیز مشهود است.

هندیه العشیبی

بنغازی - لیبی با چالشی جدی روبروست که در مشارکت پایین مردم در انتخابات نمود می‌یابد و احتمال می‌رود در انتخابات عمومی آینده نیز تکرار شود. این کاهش مشارکت، بازتاب‌دهنده بحران‌های چندوجهی فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، قانونی و امنیتی است. افزون بر این، احزاب سیاسی نوپا نیز با مشکلاتی چون محدودیت پایگاه مردمی، ضعف سازمانی، نبود چشم‌انداز روشن و ناتوانی در برقراری ارتباط اثربخش با مردم دست به گریبانند. این مشکلات با وجود کمپین‌های مستمر آگاهی‌بخشی برای تشویق شهروندان، به‌ویژه زنان، به ثبت‌نام و مشارکت فعال همچنان پابرجاست.

برخی فعالان سیاسی و حقوق بشری، ریشه این مشکل را در وضعیت اجتماعی، نگرش جامعه به زنان و همچنین کمبود آگاهی و درک نادرست از اهمیت حضور زنان در انتخابات شهرداری‌ها می‌دانند.

 

کمبود آگاهی‌رسانی علت مشارکت کم‌رنگ زنان در انتخابات

وفاء الشریف، فعال مدنی و رئیس سازمان توسعه «انجاز»، حضور زنان در انتخابات شوراهای شهر را در این دوره بسیار کم‌رنگ ارزیابی کرد و بر ضرورت گسترش آگاهی‌رسانی درباره اهمیت مشارکت فعال زنان تأکید نمود.

او علت مشارکت پایین زنان را نگرش منفی جامعه و خشونت‌های اجتماعی و سایبری نسبت به زنان دانست. به گفته وی، این خشونت‌ها به‌ویژه در دوران تبلیغات انتخاباتی و هنگام حضور نامزدهای زن در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی شدت می‌گیرد.

وی به نمونه‌ای اشاره کرد که در آن، زنی با وجود پیروزی در انتخابات شورای شهر به دلیل شایستگی‌هایش، به خاطر فشارهای اجتماعی وارد شده بر خانواده، از حضور در جلسات شورا و انجام وظایفش بازماند؛ به گونه‌ای که پدرش ناگزیر شد به‌جای دخترش در جلسات شرکت کند و به نمایندگی از او تصمیم‌گیری کند.

عائشه البرغثی، مدیر اداره امور زنان در فرماندهی کل، تأیید کرد که مشارکت زنان، چه در مقام رأی‌دهنده و چه نامزد، بسیار ضعیف است. او دلیل این امر را ضعف آگاهی‌رسانی و آموزش درباره اهمیت حضور زنان در انتخابات شوراهای شهر از سوی کمیسیون عالی انتخابات و نهادهای مدنی کشور دانست.

 

نظام قبیله‌ای و سنت‌های کهنه‌ای که بر زنان تحمیل می‌شود

لمیاء الآغا، فعال مدنی، معتقد است که زنان در همه بخش‌ها مانند آموزش، بهداشت، امنیت و سایر حوزه‌ها حضور فعال دارند، اما مشارکت سیاسی آنها در سال‌های اخیر همچنان بسیار کم‌رنگ است.

به باور او، رابطه‌بازی و پارتی‌بازی گاه می‌تواند بر مشارکت زنان در فرایند انتخاباتی یا سیاسی تأثیر منفی بگذارد. همچنین، ساختار قبیله‌ای و تأثیر آن بر زنان می‌تواند مشارکت سیاسی آنان را، به‌ویژه در منطقه شرقی کشور، تضعیف کند.

در مرحله دوم انتخابات شوراهای شهر، حدود ۵۶۰ هزار و ۸۹۶ نفر ثبت‌نام کرده‌اند که از این تعداد، ۱۷۲ هزار و ۸۶۳ نفر زن هستند. این انتخابات در حدود ۶۰ شهرداری سراسر لیبی، از جمله شهرهای بزرگی چون طرابلس، بنغازی، سبها و طبرق برگزار می‌شود.

گفتنی است مرحله نخست انتخابات شوراهای شهر لیبی در نوامبر ۲۰۲۴ برگزار شد و به گفته رئیس کمیسیون ملی عالی انتخابات، تاریخ رأی‌گیری مرحله دوم در ماه ژوئن آینده تعیین خواهد شد.