ئێزیدییەکان: بانگەوازەکەی ڕێبەر ئۆجالان بۆ گەلی ئێزیدی، ڕینێسانسە

ڕێبەر عەبدوڵا ئۆجەلان لە بانگەوازییەکەیدا بۆ کۆمەڵگەی ئێزیدیەکان، داوای دامەزراندنی سیستەمێکی دیموکراسی بۆ پاراستنی بوونی مێژوویی ئێزیدییەکان کرد، هاوکات لەگەڵ پەرەپێدانی ڕێکخراوێکی کۆمەڵایەتی کە بتوانن بە ئازادی بیروباوەڕەکانیان پراکتیزە بکەن.

سیلڤا ئیبراهیم

 

حەسەکە- لە لێدوانێکدا لەسەر پەیامەکەی عەبدوڵا ئۆجالان بۆ کۆمەڵگەی ئێزیدی، ژنانی ئێزدی لە کانتۆنی جزیرە لە باکووری ڕۆژهەڵاتی سووریا جەختیان لە گرنگی ئەو ڕێکخراوە کردەوە لە سنووردارکردنی ئەو کۆمەڵکوژییەی کە ئەوانی کردۆتە ئامانج.

 

ڕێبەر عەبدوڵڵا ئۆجەلان لە پەیامێکدا بۆ کۆمەڵگەی ئێزیدی، کە تیایدا هاتووە، "مێژووی گەلی ئێزیدیمان پڕە لە کۆمەڵکوژی و کۆچ و ستەم و ئازاری گەورە. گەلی ئێزیدی بە یەکێک لە پێکهاتە کۆنەکانی میزۆپۆتامیا دادەنرێت، قوربانییەکی زۆریان داوە بۆ پاراستنی کولتوور و ناسنامە و بوونیان، لە کاتێکدا کۆمەڵگەی ئێزیدی پێشوازیکار بوو لە پەیامەکە". کەوتە بەر هێرشی سوپای عێراق، لە ئەنجامدا سێ چەکداری یەکینەکانی بەرخۆدانی شەنگال برینداربوون ئەمە لەلایەن ژنانی ئێزیدی باکوور و ڕۆژهەڵاتی سووریاوە ئیدانە کرا.

 

"لە دڵسۆزیدا بۆ قوربانیدانی شەهیدان، پێویستە پەیامی ڕێبەر ئۆجالان جێبەجێ بکەین"

لە پەیامەکەیدا کە هاوکات بوو لەگەڵ دەستپێکردنی ئاهەنگەکانی نەورۆز، ڕێبەر عەبدوڵا ئۆجەلان ڕایگەیاندووە، کۆمەڵگەی ئێزیدی "بە درێژایی مێژوو تووشی هێرشی زۆر بووە، بەڵام سەرەڕای هەموو شتێک، لە ڕێگەی بەرخۆدانەوە بوونیان پاراستووە. لە سەدەی ڕابردوودا، کۆمەڵکوژییەکان بە ڕێژەی جینۆساید لە ئەنجامی هێرشە دەروونییەکانی دەوڵەتە نەتەوەییەکان لە شنگال ڕوویانداوە". ساڵی ٢٠١٤ درێژەپێدەری ئەو عەقڵیەتە بوو کە ئامانج لێی نەهێشتنی بوونی ئێزیدییەکان بوو”.

 

لەیلا ئیبراهیم، ​​هاوسەرۆکی ماڵی ئێزیدییەکان لە کانتۆنی جزیرە، پیرۆزبایی جەژنی نەورۆزی ئەمساڵی لە ڕێبەر ئۆجالان کرد و ڕایگەیاند:"سەرەڕای ئەو هەموو فشار و پیلانگێڕییانەی لە دژی ڕێبەر ئۆجالان هەیە، کۆمەڵگەی ئێزیدی لەبیر نەکردووە"، ئاماژەی بەوەشکرد، "لەکاتی کۆمەڵکوژی ٧٤ی کۆمەڵگەی ئێزیدییەکان لە ساڵی ٢٠١٤، هێزەکانی گەریلا لە شاخەکانی کوردستان بە هانای ئێزیدییەکان لە شنگال بۆ پاراستنیان هاتن.

 

"ئاینی ئێزیدی بناغەی ناسیۆنالیزمی کوردییە"

سەبارەت بەو ڕۆڵەی کە لە خۆبەڕێوەبردنی دیموکراسیی باکور و ڕۆژهەڵاتی سوریادا بینیویانە، دەڵێت "وەک پێکهاتەیەکی ئێزیدی بەدرێژایی مێژوو هەرگیز دەرفەتی ئیدارەدانی خۆمان نەبووە، ئەمەش دوای دامەزراندنی ئیدارەی خۆبەڕێوەبەری لە ناوچەکەدا هاتەدی. بۆیە ڕێکخراوەکە بڕیارێکی دروستە بۆ ئەوەی بڵێت 'بەسە' بەو جینۆسایدە کە هەوڵی ئاسمیلەکردنی ئێزیدییەکان دەدات".

 

ڕێبەر ئۆجالان لە پەیامەکەیدا ڕوونی کردەوە کە “داهاتووی گەلی ئێزیدیمان بەپێی بنەماکانی کۆمەڵگەیەکی دیموکراسی کە لەسەر هێز و ئیرادەی دیموکراسی خۆیان بنیات نراوە، پەرەی پێبدرێت، بۆیە دەبێت ڕێکخراوێکی کۆمەڵایەتی پەرەپێبدرێت کە بتوانێت بە ئازادی بیروباوەڕەکانیان پراکتیزە بکەن، لەیلا ئیبراهیم لە لێدوانێکدا وتی، “ئایینی ئێزیدی بناغە و ڕەگ و ڕیشەی ناسیۆنالیزمی کوردە، و بێڕێزیکردن بە هەموو جینۆسایدەکان ملکەچی بووە، خۆی و هەبوونی خۆی پاراستووە”، بانگەوازەکەی ڕێبەر ئۆجالانی بە “ڕێنێسانس” وەسف کردووە.

ئەو جەختی لەسەر گرنگی یەکێتی کوردەکان کردەوە و وتی "ئێمە کوردەکان شەهیدی بێشومارمان کردووە بە قوربانیدان بۆ دروستکردنی نیشتمانێک کە مافەکانمان گەرەنتی دەکات و کەرامەتی ئێمە دەپارێزێت. بۆ ئەوەی شایستەی ئەم قوربانییانە بین، دەبێت یەکبگرین و ڕێگە نەدەین خوێنی شەهیدەکان بە بێهودە بڕژێت."

 

لە میانەی وتارەکەیدا دەستی خستە سەر هێرشەکانی ڕۆژانەی سوپای عێراق بۆ سەر شەنگال، کە بڕیارە پارێزگاری لێبکات، نەک هێرشکردنە سەری لە بەرامبەردا پێکهاتەی ئێزدی خۆیان ڕێکخستووە لە ڕووی سەربازی و کۆمەڵایەتییەوە، جەختی لەسەر پێویستیی خەڵکی شنگال کردەوە بۆ ئەوەی بەردەوام بن لە ڕێکخستنە بەهێزەکەیان بۆ ئەوەی نەکەونە نێچیری ژینگەیەکەوە کە هەوڵی لەناوبردنیان دەدات.

 

"پشتیوانی ڕێبەر ئۆجالان لە ئێزیدییەکان هاندەرێکە بۆ زیادکردنی خێرایی خەبات و بەرخۆدان"

ڕێبەر عەبدوڵا ئۆجەلان لە پەیامەکەیدا پشتیوانی خۆی بۆ کۆمەڵگەی ئێزیدی دەربڕی کە: "پێم خۆشە لە هەموو هەلومەرجێکدا پشتیوانی خۆم بۆ خەباتیان دەرببڕم. ئازادی گەلی ئێزیدی و ئازادی گەلانی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست تێکەڵاون. بانگەوازی ئاشتی و کۆمەڵگەیەکی دیموکراسی وەڵامێک دەبێت بۆ ئەو کۆمەڵکوژییانەی کە لە دژی کۆمەڵگەی ئێزیدی ئەنجامدراون".

 

 

سیڤان داود، ئەو خۆشییەی دەربڕی کە وەک ئێزیدییەکان لە ژێر ڕۆشنایی پێشوازییان لە جەژنی نەورۆزدا، بۆیان هاتوە و وتی:"ئەو پەیامەی کە ڕێبەر ئۆجالان وەک کۆمەڵگەیەکی ئێزدی ئاراستەی ئێمەی کرد، لەگەڵ هاتنی ئاهەنگەکانی نەورۆز خۆشی ئێمەی زیاتر کرد"،بە ئاماژی بەوەشدا کە "کۆمەڵگەی ئێزیدی زیانێکی زۆریان بەرکەوتووە بەهۆی کوشتن و کۆمەڵکوژییەوە،وە پێشێلکردنی کولتوور و ناسنامەی خۆیان، بەڵام پێداگرییان لەسەر پاراستنی بوونی خۆیان دەکرد.کۆمەڵگای ئێزیدی، لە ڕێگەی ناسینی بیر و فەلسەفەی ڕێبەر عەبدوڵا ئۆجالان، توانی بە پێکهێنانی دامەزراوەی تایبەت بە خۆی ڕێکبخات،و هێزەکان بۆ پاراستنیان لەو جینۆساید و پێشێلکاریانەی کە بەرکەوتەی دەبن.

 

لە کۆتایی قسەکانیدا، سیڤان داود جەختی لەوە کردەوە کە وەڵامدانەوەی بانگەوازی "ئاشتی و کۆمەڵگایەکی دیموکراسی" دەبێتە هۆی زامنکردنی مافی هەموو ئایین و ئایینەکان، ئاماژەی بەوەشکرد، دیموکراسی ڕێگای ڕزگاربوونە لەو جینۆسایدەی کە بەرامبەر کۆمەڵگەی ئێزیدی دەکرێت.