غوفران حبس

 

حەلەب- ژنان بارگرانی ناوبانگ و کەرامەتی خێزان لە ئەستۆ دەگرن، ئەمەش کاریگەری نەرێنی لەسەر تەندروستی دەروونیان دەبێت و ئازادییان بەرتەسک دەبێتەوە، دەبێت پابەندی پێوەرە توندەکانی ڕەفتار بن لەبەرئەوەی ناوبانگی خێزان ئاوێنەی ژنە و هێمای شەرەفە، دەبێت گۆڕینی چەمکە کۆمەڵایەتییە باوەکان و پێشکەشکردنی پشتگیری دەروونی و کۆمەڵایەتی بۆ ژنان بکرێت بۆ ئەوەی یارمەتیان بدات لە شکاندنی ئەو سنووردارکردنانە و ڕزگارکردنیان لەو فشارانەی کە بارگرانییە لەسەریان.

 

کۆمەڵگە بارگرانی لەسەر ژنان دادەنێت بۆ پاراستنی ناوبانگ و ڕەفتارەکانیان، ئەم فشارە کۆمەڵایەتییە تەحەدای دەروونی گەورە دروست دەکات وەک ڕەنگدانەوەی پێگەی خێزانەکە، ئەم بەرپرسیارێتییە تەنها لە ژیانی کەسی و ئازادی ژناندا سنووردار نییە، بەڵکو کاریگەری لەسەر ڕادەی تێکەڵبوونیان لەگەڵ کۆمەڵگە و دەرفەتی ئابووری و پەروەردەییان هەیە.

 

خەدیجە یوسف، یەکێکە لە ژنانی گوندەکانی حەلەب، ئەو پێی وایە داب و نەریتەکان ڕۆڵ دەبینن لە دیاریکردنی ئەوەی کە بۆ ژنان قبوڵکراوە یان قبوڵنەکراوە، لە کۆمەڵگەی ئێمەدا، هەر کارێک کە ژن دەیکات، وەک ڕەنگدانەوەی ناوبانگی خێزانەکەی سەیر دەکرێت و کۆمەڵگە هەڵبژاردنی ژنان سنووردار دەکات و زۆرێک لە کردەوەکانیان بە قبوڵنەکراو دەزانێت.

 

ئاماژەی بەوەشکرد، هەمان کاریگەری تۆمار ناکرێت ئەگەر پیاوێک هەمان هەڵسوکەوت یان کردار ئەنجام بدات، بەو پێیەی کۆمەڵگە مامەڵە لەگەڵ هەڵەکاندا دەکات بەشێوەیەکی جیاواز لەنێوان ڕەگەزەکاندا، هەڵەکانی  پیاو بە سادە و ڕەوا دەزانێت و دەرفەتی ڕاستکردنەوەیان پێدەدات، لەکاتێکدا بۆ ژنێک، هەموو کارێک کە دەیکات شکستێکی گەورەیە کە کاریگەری لەسەر ناوبانگەکەی و ناوبانگی خێزانەکەی هەیە، چونکە وەک هێمای شەرەف سەیر دەکرێت، هەر ڕەفتارێکیش کە پێچەوانەی نەریت بێت، ڕەنگە ببێتە هۆی ئەوەی کە زیاتر لۆمە بکرێت.

 

هاوکات باسی لەوەش کرد کە لە ڕەفتاری ڕۆژانەیاندا بە بەراورد لەگەڵ پیاوان سنووردارکردنی توندتر بۆ ژنان دادەنرێت، هەمیشە ژنان دەخرێنە ژێر مایکرۆسکۆپەوە، هەروەها هەر بڕیارێک کە دەیدەن کەوتۆتە ژێر هەڵسەنگاندنەوە لەلایەن کەسانی دیکەوە، بەمەش ڕووبەڕووی فشارێکی بەردەوام دەبنەوە لە هەموو ڕوویەکەوە، وەک دەرچوون لە ماڵەوە ، چوونە سەر کار، یان تەنانەت خوێندن.

 

لە یەکێک لەو نموونانەی کە خەدیجە یوسف ئاماژەی پێکرد ئەمە بوو: ژنێک هەیە لە بنکەیەکی تەندروستی کاردەکات، و تەنها لەبەر ئەوەی گرنگی بە ڕوخساری خۆی دەدات، کۆمەڵگە بە تەنیا جێی ناهێڵێت، وەک چۆن بە خۆبەزلزانینەوە سەیری دەکات، بە لەبەرچاوگرتنی ئەوە ناوبانگێکی خراپی هەیە تەنها لەبەر ئەوەی ژیانی خۆشدەوێت و ئاگاداری خۆیەتی هەموو ڕۆژێک لە خەڵکی گەڕەکەکەوە گوێی لەو قسانە دەبێت دەبێت کە سووکایەتی پێدەکەن، کەس قسەی لەگەڵ ناکات و سەردانی ماڵەکەی ناکات .

 

وتیشی: کۆمەڵگە ڕەحم بە ژنان ناکات، بەتایبەتی ئەگەر هەوڵی ئەوە بدەن هەر جۆرە خەمخۆرییەک بۆ خۆیان نیشان بدەن، ئەم ژنە کە هاوکارە لە خزمەتکردنی کۆمەڵگەکەیدا، جگە شەرمەزاری  هیچی تری نەدۆزیەوە، بۆ ساڵانێک بەرگەی ئەو نیگایە توند و قسە ئازاربەخشانەی گرت، لە کۆتاییدا ناچار بوو کارەکەی بەجێبهێڵێت، هەرچەندە زۆری پێویست پێی بوو و بەرەو شوێنێکی دیکە ڕۆیشت.

 

لە گێڕانەوەیەکی دیکەدا باسی لە کچێک کرد کە لەلایەن خێزانی هاوسەرەکەیەوە لێی دراوە و ئازاری دراوە و وتی: کچێک هەیە لە ماڵێکی پڕ لە سنووردارکردن لەگەڵ خێزانی هاوسەرەکەیدا دەژی، ئەویش بەر تۆمەت و پێشێلکردنی تایبەتمەندییەکانی کەوتووە و ناوەندی مشتومڕ خراوەتە سەری، لەو ژینگەیەدا کە بەرگەی هەڵبژاردنی ژنان ناگرێت، تەنها لەبەر ئەوەی چۆتە ئاهەنگێک، کە ڕەفتارێکی سادەیە.  

 

هاوکات وتیشی: کچەکە بە کاردانەوەی توندی خێزانی هاوسەرەکەی سەری سوڕما، کاتێک گەڕایەوە ماڵەوە بە توندوتیژی هێرشی کرایە سەر، ئەوان دەستیان کرد بە سوکایەتیکردن و هێرشکردنە سەری بە توندترین مەرج، تاوانباریان کرد و کردارەکەیان بە سەرپێچی لە قەڵەم دا، بەڵام شتەکان لەوێدا نەوەستان، بەڵکو بابەتەکە گەیشتە ئەو ئاستەی کە دەریانکرد بۆ ژوورێکی بچووک لە ماڵەکەدا، ڕێگریان لێکرد لە پەیوەندیکردن لەگەڵ خەڵکدا تەنانەت هاوسەرەکەی لە تەنیشتی نەوەستا، بەڵکو دەستیکرد بە پشتگوێخستنی و لێگەڕا خێزانەکەی بەو جۆرە مامەڵەی لەگەڵ بکەن.

 

خەدیجە یوسف ڕوونیشیکردەوە، فشاری کۆمەڵایەتی و ئەو تێڕوانینە توندەی کە کۆمەڵگە بەسەر ژناندا دەیسەپێنێت، دەبێتە هۆی زۆر کێشەی دەروونی، بەو پێیەی تووشی خەمۆکی و دڵەڕاوکێ دەبن بەهۆی هەستکردن بە تاوانباری بەردەوام و فشار بۆ ئەوەی وایان لێبکەن بەپێی سنووردارکردنی کۆمەڵگە ڕەفتار بکەن، و زۆرێک لەوانە هەست بە گۆشەگیری دەکەن، چونکە کۆمەڵگە ڕەتیان دەکاتەوە ئەگەر لەگەڵ پێوەرە نەریتییەکان نەگونجێن.

 

 درێژەی قسەکانیدا وتی: ڕەنگە ژنێک هەست بە تاوانباری بکات، چونکە لە دەرەوەی ماڵەوە کارکردنی هەڵبژاردووە یان بەهۆی ئەوەی بڕیاریداوە ئاگاداری سیمای خۆی بێت، بەڵام کۆمەڵگە بە نەشیاوی زانیوە، ئەم فشارە دەروونیانە ڕەنگە ببنە هۆی تێکچوون، لەوانە دڵەڕاوکێی درێژخایەن و خەمۆکی، کە ڕەنگە ببێتە هۆی ئەوەی ژنان هەمیشە هەست بکەن کە ناتوانن خۆیان بن یان بە ئازادی بژین.

 

سەبارەت بە بارودۆخی ئەو ژنانەی کە بەهۆی کاردانەوەی کۆمەڵگە تووشی شۆک دەبن، وتی: ئەوانەی ڕووبەڕووی چەواشەکاری کۆمەڵایەتی دەبنەوە، هەندێکجار هەست دەکەن شایەنی خۆشەویستی و قەدرزانین نین، ئەمەش دەبێتە هۆی زیادبوونی تێکچوونی دەروونییان، ئەم فشارانەش کاریگەرییەکی زۆریان لەسەر پەیوەندییە کۆمەڵایەتییەکانیان هەیە، وەک ئەوەی بە ئەنقەست خۆیان لە کەسانی دیکە بەدوور دەگرن، ئەمەش لە ژیانی ڕۆژانەیان و تەندروستی دەروونی خۆیاندا ڕەنگ دەداتەوە، زۆرێکیان هەست دەکەن گیریان خواردووە لە نێوان چاوەڕوانییەکانی کۆمەڵگە و ئەو واقیعەی کە تێیدا دەژین.

 

خەدیجە یوسف لە کۆتایی قسەکانیدا وتی: ئەگەر بمانەوێت ئەم تێڕوانینە نەرێنییە بەرامبەر بە ژنان بگۆڕین، پێویستە سەرەتا بە پەروەردەکردنی کۆمەڵگە سەبارەت بە مافەکانی ژنان و ئاراستەکردنی میدیاکان دەست پێبکەین، وەک ئەوەی کە کارەکانی ژن گوزارشت شەرەفی ژنان و خێزانەکەی یان کۆمەڵگە ناکات، ئەگەر دەرفەتێکم هەبێت شتێک بگۆڕم لە شێوازی بیرکردنەوەی کۆمەڵگە سەبارەت بە ژنان، کاردەکەم بۆ گۆڕینی ئەو بیرۆکە باوەی کە ژنان بەرپرسیارێتی  شەرەفی خێزان یان کۆمەڵگە هەڵدەگرن، ئەم بیرۆکەیە بنەمای زۆربەی ئەو کۆت و بەندانەیە کە بەسەریاندا سەپێنراوە، هەروەها دەبێت داب و نەریت گەشە بکات بەگوێرەی مافەکانی مرۆڤ و دانپێدانان بەوەی کە ژنان شایەنی ڕێز و پشتیوانین.