ناوەندی هەواڵ

 

خۆرگیران، دیاردەیەکی سروشتییە و لە رووی فەلەكییەوە، كاتێك دیاردەی خۆرگیران ڕوودەدات كە مانگ دەكەوێتە نێوان خۆر و زەوی، بەمەرجێک لەسەر یەك راستە هێڵ بن، لەم حاڵەتەدا سەیرکردنی دیاردەکە دەبێتە هۆی زیان گەیاندن بە چاو و مەترسی بەتایبەت لەسەر منداڵان هەیە، ئەمڕۆ ئەو دیاردەیە لە هەرێمی کوردستان و چەند ناوچەیەکی گیهان ڕوودەدات.

 

وەزارەتی گواستنەوەی و گەیاندنی هەرێمی کوردستان لە ڕاگەیەندراوێکدا، بەم شێوەیە زیانەکانی دەخاتە ڕوو:

 

*بینینی خۆرگیران دەبێتە هۆی لەدەستدانی بینینی هەمیشەیی.

 *زیانەکان بە خێرایی ڕوودەدات بەبێ هەست کردن بە هیچ ئازارێک.

 *لەدەستدانی بینین تا دوای خۆرگیران ڕوونادات.

 *هیچ چارەسەرێک نییە و منداڵان بە تایبەتی مەترسییان لەسەرە.

 *زانایان و شارەزان ئامۆژگاری دەکەن کە هیچ جۆرە سەیرکردنی ڕاستەوخۆی خۆرگیران نەکرێت.

 

بینینی ڕاستەوخۆی خۆرگیرانی تەواو یان بەشێکی دەبێتە هۆی تێکچوونی هەمیشەیی چاوەکان. زانایان پێشنیاری بینینی خۆرگیران دەکەن بە بەکارهێنانی ڕێگەی ناڕاستەوخۆ.

 

خۆرگیران کاتێک ڕوودەدات کە مانگ لە نێوان خۆر و زەویدا تێدەپەڕێت و مانگ بە تەواوی یان بەشێکی خۆر تەمومژاوی دەکات. تەنانەت لە کاتی خۆرگیرانیشدا ڕاستەوخۆ سەیری خۆر بکەیت مەترسییەکی زۆری لەسەرە. هەرگیز نابێت هەوڵ بدەیت بە چاوی ڕووت چاودێری خۆرگیرانێکی تەواو، بەشەکی یان بازنەیی بکەیت.

 

سەلامەتترین تەکنیک بۆ بینینی خۆرگیران بینینی ناڕاستەوخۆیە. بۆ نموونە دەتوانیت بە ئاسانی وێنەیەکی خۆرگیران لە تیڤی یان ئۆنلاین سەیری پەخشی ڕاستەوخۆی کەنالەکان بکەیت.

چاوی منداڵان بە تایبەتی لەڕادەبەدەر ناسکە و ڕووناکی زیاتر دەگوازنەوە بۆ تۆڕی چاو. ئەمەش وا دەکات چاوی منداڵان زیاتر تووشی زیان ببن بەهۆی ڕووناکی توندەوە.

 

بەکارهێنانی چاویلکەیەک کە بە 'چاویلکەی خۆرگیران' دەخرێتە بازاڕەوە، زیاتر بووەتە جێی بایەخ. بەکارهێنانی سەلامەتی ئەم چاویلکانە پشت بە توانای فلتەرکردنی عەدەسەکان و دیزاینی چوارچێوەکان دەبەستێت. تەنانەت لەو شوێنانەی کە عەدەسەکان بڕوانامەیان پێدراوە بۆ ئەوەی لەگەڵ ستانداردە کارپێکراوەکاندا بگونجێت، بەکارهێنانی نادروستی ئەم چاویلکانە هێشتا ڕەنگە ببێتە هۆی تێکچوونی جددی چاوەکان و پێشنیار دەکرێت کە نابێت چاویلکەی خۆرگیران بەکاربهێنرێت بۆ بینینی ڕاستەوخۆی خۆرگیران.

 

بۆیە پێشنیار دەکرێت کە نابێت هیچ جۆرە سەیرکردنی ڕاستەوخۆی خۆرگیران بکرێت بە تایبەت رێگە نەدرێ بە منداڵان بە راستەوخۆیی خۆرگیران سەیر بکەن.

 

خۆرگیرانی نیمچەیی لە هەرێمی كوردستاندا روودەدات

پێوانە فەلەكییەكان ئاماژە بەروودانی (خۆرگیران) ێكی نیمچەیی دەكەن لە ئاسمانی هەرێمی كوردستان، خۆر گیرانەكە لە كاتژمێر ١٢:٥٩ی دوای نێوەڕۆ بەكاتی (هەولێر) دەستپێدەكات و لەو كاتە مانگ لە باكووری دەستەڕاستەوە دەگاتە دیسكی خۆرو دیاردەكە دەستپێدەكات و لە كاتژمێر ٢:١٧ی دوای نیوەڕۆ بەرزترین ئاستی خۆرگیرانی نیمچەیی تۆماردەكرێت و مانگ نزیكەی ٪٥١ی دیسكی خۆر دادەپۆشێ، پاشان وردە وردە دوور دەكەوێتەوە و لە كاتژمێر ٣:٣٠ی دوای نیوەڕۆ دیاردەی خۆرگیرانی نیمچەیی لە هەرێمی كوردستاندا بەتەواوی كۆتایی پێدێت.

 

ئەو ناوچانەی كە ئەو دیاردەیە دەبینن بریتین لە ناوەڕاست و رۆژهەڵاتی ئەوروپاو باكوورو رۆژهەڵاتی ئەفریقیاو رۆژئاوای ئاسیا، بەڵام لە دانیشتوانی باشووری رۆژهەڵاتی ئەفریقیاو رۆژهەڵاتی ئاسیاو ئەمریكای باكوورو باشوورو ئوستورالیا ئەو دەیاردەیە نابینن.

 

لە رووی فەلەكییەوە، كاتێك دیاردەی خۆرگیران روودەدات كە مانگ دەكەوێتە نێوان خۆرو زەوی، بەمەرجێ لەسەر یەك راستە هێڵ بن، ئەوكاتە سێبەری مانگ، كە قەبارەكەی بچووكە، دەكەوێتە سەرچەند ناوچەیەكی سنوورداری وڵاتان و ناوچەكانی تری هەسارەی زەوی و تەنها دانیشتوانی ئەوشوێنانەی كە خۆر تیایدا دەگیرێت، واتە، سێبەری مانگ بەسەریاندا تێدەپەڕێ ئەودیاردەیە دەبینن.

 

زانیاری وەرگیراوە لە شارەزایانی وەزارەت وزانیاری وەرگیراو سایتی : دەزگای پاراستن لە تیشک و سەلامەتی ئەتۆمی ولاتی ئوسترالیا