ڕۆژی ئاشتی و ئارامی: چوارشەممەی سوور
جەژنی چوارشەممەی سوور بە ناوی "ئێوارەی ساڵی نوێ"، "تاوسی مەلیک"، "بووکی ساڵ" و "ڕۆژی ئافراندنی جیهان" ناسراوە. ئەم جەژنە گەورەترین و مانادارترین جەژنی ئێزیدییە لە مێژوودا.
مەدیا هاوار
شەنگال- جەژنی چوارشەممەی سوور کە بە "چوارشەممەی نیسان" ناسراوە، بەپێی بیرو باوەڕی کۆمەڵگەی ئێزیدی، ڕۆژی دروستبوونی جیهانە، دابینکردنی چاکە و بەرەکەتی خاکەکەیە، ڕۆژی چوارشەممەی سوور ڕۆژی دەستپێکردنی ئاشتی و ئارامییە، سروشت لەو ڕۆژەدا ڕەنگی دەگۆڕێت.
بەپێی ئەفسانە و باوەڕی ئێزیدییەکان، پێشتر جیهان هەمووی ئاو بووە، بە فریشتەی خودا، جیهان ڕازاوەتەوە. لەو ڕۆژەدا مەلیکە تاوس لە ئاسمانی بەهار و زەوی بوو. بۆیە لە زۆر ناوچەدا وەک جەژنی مەلیکە تاوس پیرۆز دەکرێت، مانگی نیسان سەرەتای سەوزبوونی سروشتە و هەم بووکی ساڵە، لە ماوەی ئەم جەژنەدا، گوڵە ڕەنگاوڕەنگەکان لەهەموو شوێنێکی پێویست و گرنگ هەڵدەواسرێن.
ڕۆژی چوارشەممەی نیسان وەک جەژنی مەلیکە تاوس و وەک ساڵی نوێ یاد دەکرێتەوە، باوەڕی ئێزیدی هەم لە ژیانی ئەخلاقی و ماددیدا بەهایەکی بەنرخی کشتوکاڵییە بۆ ئێزیدییەکان، بەپێی باوەڕی دروستکردنی ئێزیدییەکان، گەردوون لە ڕۆژی چوارشەممەدا دروستکراوە، کە چوارەم ڕۆژە. لەو ڕۆژەدا مەلیکە تاوس خۆی خستە سەر زەوی و دروستکردنی گەردوون تەواو بوو.
ڕۆژی دڵپاکی و ئاشتییە
ڕۆژی جه ژن ڕۆژی لێخۆشبوونه بۆ ئه و تاوانانه ی له دژی یه کتر کراون، ڕۆژی ئاشتی و پێکەوەژیانە لە جیاتی ڕق و کینە، لەگەڵ هاتنی مانگی نیسان و بەهار، هێزی چاکە و خۆشگوزەرانی زاڵ دەبێت، جەنگ و خراپە تێکدەشکێت، لەبەر ئەوە لەم ڕۆژە پیرۆزەدا، لەگەڵ پیرۆزکردن، ڕێز لە هێزی داهێنەران دەگرێت.
ڕۆژی چوارشەممەی نیسان، بەبۆنەی ئەو باوەڕەوە، جیهان دروستکرا و لەو ڕۆژەدا پەروەردگاری جیهان هەموو ساڵێک حەوت فریشتەی خۆی کۆدەکاتەوە بۆ دیاریکردنی چارەنووسی جیهان و ڕۆحەکان بۆ ساڵی داهاتوو، کە یەکێکە لە پیرۆزترین ڕۆژەکانی جەژن لەناو ئێزیدییەکاندا.
هێلکەکان نیشانەی دروستبوونی گەردوونن
لە کاتی ئەم جەژنەدا هێلکەکان دەکوڵێندرێن و ڕەنگ دەکرێن، ئەم هێلکانە نوێنەرایەتی بونیادنانەوەی گەردوون دەکەن،. لەبەر ئەوە، سەبارەت بە دروستکردنی جیهان، جیهانێکی وەک هێلکەیە کە بە شکاندنی دەریا و جیهان و هەموو گەردوون و ژیان پەیدا دەبێت.
سەرەڕای هەموو کۆمەڵکوژییەکان، کۆمەڵگەی ئێزیدی دەستبەرداری باوەڕ و سیستمەکەی نەبوو، ئێزیدییەکان دروستکردنی جیهان و هەموو قۆناغەکانی گۆڕانکاری بە پیرۆز دەزانن و هەر ڕووداوێک کە لە گەردووندا ڕوودەدات پیرۆزی دەکەن، گەشەکردنی خۆی لە کەشێکی ئاهەنگ و خۆشیدا تەواو کردووە، هەروەها ڕۆژی چوارشەممەی سەرەتای نیسان یەکێکە لەوانە، ئەمە یەکێکە لەو ٦ جەژنەی کە لە کۆمەڵگەی ئێزدیدا بە گرنگ دەبینرێت، هەر ڕێوڕەسمێک کە لە کاتی جەژندا ڕوودەدات بە مانای فەلسەفی خۆی دەرگای زانست دەکاتەوە.
سروشت بەبێ ژن ڕەنگ نابێت
لە لالش ئەو ڕۆژەی کە ئەنجومەنی ڕۆحانی پێشوازی لێ دەکات ژنێکە، ژنان دەچنە ناو ناوچەی پیرۆزەوە بۆ دایکان و خوشکانی ئێزدی ئەمەش نیشانەی پیرۆزیی ژنانە، لە مێژووی ئێزیدیدا ئەم پیرۆزییە پارێزراوە، بەڵام ئەمڕۆ ژنانی ئێزیدی لە ئەنجامی هێرشی دوژمنەوە لەژێر فشارێکی زۆردان، هەروەها پەیوەندی ئەم جەژنە لەگەڵ ژنان لە دڵسۆزییەوە سەرچاوەیان بۆ سروشت هەیە، هەروەها پەیوەندی ژنان بە فەلسەفە و زەوییەوە ژنان بەرەو ئەم جەژنە دەبات، ژنان ناتوانن بەبێ سروشت بژین و سروشت بەبێ ژنان ڕەنگ نابێت، ژن و سروشت تەواوکەری یەکترن.