ئەسما فەتحی

 

قاهیرە-سەرەڕای ئەو هەوڵانەی کە لەلایەن فێمێنیستەکان و چالاکوانانەوە دراون بۆ دەرخستنی دۆسیەی توندوتیژی زایەندی لە میسر و پاڵنانی ژنان بۆ ئەوەی ئەوە ئاشکرا بکەن کە ڕووبەڕووی چی دەبنەوە، بەڵام هێشتا بەربەست هەیە کە ژنان بێدەنگ دەکات، سەرەڕای ئەوەش ناڕەزایەتی کۆمەڵایەتییە.

 

چیرۆکی هودا جەمال کە ناوێکی خوازراوەو دەستدرێژی زایەندی لەناو خێزانەکەیدا هەیە، لە تەمەنی منداڵیدا تووشی توندوتیژی زایەندی بووە و بۆ چەندین ساڵ بێدەنگ ماوەتەوە لە هەوڵی ڕزگارکردن و گەڕان بەدوای ڕێگایەکدا، بۆیە بڕیاری دا کە داواکاری پێشکەش بکات بۆ کۆلێژێک کە لە پارێزگاکەیدا نییە، ویستی ماڵەکە بەجێبهێڵێت، لەوبارەیەوە وتی: بۆ ماوەی چەندین ساڵ بەهۆی کردارەکانی ماممەوە ئازار دەچێژم هەتا ئەو کاتەی لە تەمەنێکی زوودا ماڵەکەم بەجێهێشت و ناتوانم هۆکاری ڕاستەقینەی گەڕانم بۆ خوێندن و دەرفەتی کار لە پارێزگایەکی دیکە و سووربوونم لەسەر ئەوە بە خێزانەکەم بڵێم.

 

ڕوونیشیکردەوە، کێشەی توندوتیژی زایەندی بریتییە لە نەبوونی متمانەی دایک و باوک بە چیرۆکی کچەکە، هەروەها گەڕان بەدوای پاساو و بڵاوکردنەوەی ڕاستییەکە زۆرجار کچەکە شەرمەزار دەکەن.

 

"توندوتیژی زایەندی کەمتر ئاشکرا دەکرێت"

پارێزەر سارە جەمال، خۆبەخش لە دەستپێشخەری سەنەد بۆ پشتیوانی یاسایی بۆ ژنان، ئاماژەی بەوەکرد، توندوتیژی زایەندی کەمتر باسی دەکرێت، جا لەلایەن ئەو ژنانەوە بێت کە خۆیان ڕووبەڕووی ئەم کردارانە دەبنەوە یان تەنانەت ئەوانەی گرنگی بە ڕاستی ژنان دەدەن، بەهۆی کاردانەوەی کۆمەڵگەوە کە زۆرجار بەهۆی ئەوەوە ناشرینیان دەکات و لۆمەیان دەکات.

 

"بەرزکردنەوەی هۆشیاری ئامڕازێکی گرنگە"

پاریزە سارە جەمال ئاماژەی بەوەشکردووە بەرزکردنەوەی هۆشیاری یەکێکە لە ئامڕازە گرنگەکان کە هاندانی ژنانە بۆ دەربڕینی ئەو شتانەی کە ڕووبەڕووی دەبنەوە بەهۆی توندوتیژی زایەندییەوەو بێدەنگ نەبن دەربارەی ئەم کردارانە، هەروەها پێویستی پشتگیریکردنیان بە شێوەیەکی یاسایی و ئاشناکردنیان بە ئامڕازەکانی دادگاییکردن و ڕێگاکانی بەدەستهێنانی مافەکانیان لە ڕێگەی پرۆسە و شێوازی جۆراوجۆرەوە لە پڕۆسەی یاساییدا، وتیشی: ئەو وەک دەستپێشخەری سەنەد پشتیوانی لە ژنان و ڕزگاربووان دەکەین بە لەبەرچاوگرتنی توانایان بۆ ئاشکراکردنی ئەوەی بەسەریاندا هاتوە و شایەتییەکانیان بڵاودەکەینەوە بۆ یارمەتیدانی کەسانی دیکە و هاندانیان بۆ گێڕانەوە و ئاشکراکردنی ئەگەر پێویست بکات، بە ڕەچاوکردنی ئەوەی کە هۆشیاری دەربارەی پرۆسەی دادگاییکردن یارمەتی زۆر کەس دەدات و دەیانپارێزێت لە چوونە ناو سووڕی بێدەنگی و کاریگەرییە دەروونییەکانی.

 

زیانبەرکەوتووانی توندوتیژی زایەندی پێویستیان بە پشتیوانی زیاترە

سابرین ئیسماعیل، ڕێکخەری پڕۆژەکانی گەشەپێدان لە کۆمەڵەی پێشەنگان لە پارێزگای ئەسکەندەریا، جەختی لەوە کردەوە، ڕێکخراوە ناحکومییەکان و دامەزراوەکان کاردەکەن بۆ بەرەنگاربوونەوەی توندوتیژی بە گشتی، بە توندوتیژی زایەندیشەوە، بەرنامەی هۆشیارکردنەوە بۆ ژنان جێبەجێ دەکەن و یەکێک لە گرنگترین بابەتەکان بەرزکردنەوەی هۆشیارییە  سەبارەت بە ڕێگاکانی مامەڵەکردن و پشتگیریکردن، هەروەها دابینکردنی شوێنێکی پارێزراو بۆ دڵنیابوون لە نهێنی و پاراستنی ئەو زانیاری و ڕاستییانەی کە دەیڵێن.

 

ئاماژەی بەوەشکرد، شێوازی مامەڵەکردن لەگەڵ زیانبەرکەوتووانی توندوتیژی زایەندی هۆکاری سەرەکییە بۆ دوودڵی لە ئاشکراکردنی، پێشێلکارییەک هەیە لەکاتی پێشکەشکردنی سکاڵاکاندا، لەوانە پاساوی کۆمەڵگە بۆ تاوانبارەکە، کە ژنان و دەترسێنێت، جگە لەوەی کە بەردەوام زیانبەرکەوتووەکە تاوانبار دەکرێت، لە قسەکردن دەربارەی ڕوخساری دەرەکی خۆی بۆ کردارە تایبەتییەکانی، بە ڕەچاوکردنی ئەوەی کە کارکردن بۆ گۆڕینی هۆشیاری پێویستییەکە کە لە ماوەی ئێستادا زیاترە بە بەراورد لەگەڵ ساڵانی پێشوو، بە شێوەیەکی زۆر لە ئەنجامی کارکردنی ڕاستەقینە لەگەڵ ژنان بەدەست هاتووە.

 

"ژنان دەناڵێنن بەهۆی هەراسانکردن لە گواستەنەوەی گشتییدا"

سەبارەت بە کەیسەکان، ڕوونیکردەوە زۆربەی ئەو ژنانەی ڕۆیشتن بۆ وۆرکشۆپەکانی هۆشیاری دەناڵێنن بەهۆی هەراسانکردن لە گواستنەوەی گشتیدا، کە کاریگەری نەرێنی لەسەریان هەبووە، هەروەها کار کراوە بۆ ئەوەی یارمەتییان بدرێت ڕووبەڕووی ببنەوە و ئەو کردارانە قبوڵ نەکەن کە مافەکانیان لاواز دەکات.

 

لە کۆتایی قسەکانیدا سابرین ئیسماعیل جەختی لەوە کردەوە کە خێراکردنی ڕێوشوێنەکان و بەرپرسیارکردنی تاوانباران پێویستە بۆ هاندانی ژنان بۆ قسەکردن و ڕاپۆرتکردنی ئەوەی کە ڕووبەڕووی بووەتەوە، هەروەها پێویستی بە بەدەستهێنانی دادپەروەرییەکی خێرا هەیە بۆ ژنان بەتایبەتی ئەوانەی کە ئەزموونی توندوتیژی زایەندییان کردووە.