ئاڤرین ناڤدار

 

دێرەزوور - ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست و بەتایبەت سووریا لەم دواییانەدا شایەتی پەرەسەندنی خێرای توندوتیژی و پێشێلکارییەکان بووە، کە بە پلەی یەکەم کاریگەری لەسەر ژنان هەبووەو زۆرترین باجیان داوە لە کاتێکدا کە خەبات دەکەن بۆ گەیشتن بە ماف و ئازادی خۆیان، ڕێبەر عەبدوڵا ئۆجالان بانگەوازی بۆ ئەوان کردووە، ڕێگەی خۆشکردووە بۆ ڕزگاربوونیان و بونیادنانی کۆمەڵگەیەکی دیموکراتیک کە تێیدا بتوانن بەشداریی لەو بڕیارانەی کە کاریگەرییان لەسەرە بکەن.

 

سەبارەت بە تێکۆشانی ژنان بە درێژایی مێژوو بۆ بەدەستهێنانی مافەکانیان، ڕۆڵگێڕان لە کۆمەڵگە و بەشداریکردن لە بڕیاردان، مزگین جوتکار، بەڕێوەبەری کۆمەڵەی ژنانی زەنوبیا وتی: ژنانی ماندوونەناس قوربانییەکی یەکجار زۆریان داوە بۆ گەیشتن بە ئامانجەکانیان، بۆ بیستی دەنگیان داوای مافەکانیان دەکەن، هەندێک لەو مافانە هێشتا بەدی نەهاتوون، بە تایبەت لە بواری سیاسیدا.

 

ئاماژەی بەوەشکرد، ژنان بەهۆی ئەو کەمتەرخەمییەی کۆمەڵگە سەپێندراوەو ئەو داب و نەریتە بەسەرچووانەی کە توانایان سنووردار دەکەن، بە تەواوی ڕۆڵی خۆیان نەگێڕاوە، بۆیە ژنان لە ڕێگەی هەوڵە بەردەوامەکانیانەوە لە بوارە جیاوازەکاندا، چ ئایدیۆلۆژی، ڕێکخراوەیی، سیاسی، دیپلۆماسی، کۆمەڵایەتی، یان ئابووری، بە ئامانجی بەدەستهێنانی خۆبەڕێوەبەری خۆیان ئەوانە کە پێشتر بەڕێوەیان دەبرد کۆنترۆڵکرابوون، لە جەوهەرەکەیان دوورکەوتنەوە بەڵام سەدەی ٢١ سەردەمی ژنانە، چونکە ئاگاداری واقیعی ئەو شەڕانە بوون کە دژی ئەوان بەڕێوەدەچن، و زیاتر ڕێکخراو بوون بۆ ڕووبەڕووبوونەوەی هەموو ئەو ئاڵەنگارییانەی کە ڕووبەڕوویان دەبێتەوە.

 

ئاماژەی بەوەشکرد، ڕێبەر عەبدوڵا ئۆجالان دووپاتیدەکاتەوە کە ئەوەی پاڵنەری دەکات بۆ درێژەدان بە خەباتەکەی لە ناو زیندانی ئیمرالیەوە بۆ ماوەی زیاتر لە ٢٦ساڵ، هێزی ژنانە لە باکوور و ڕۆژهەڵاتی سووریا، کە بەردەوامن لە چالاکییە حزبی و ڕێکخراوەیی و دیپلۆماسیەکانیان و ڕۆڵی گرنگ دەگێڕن لە بوارە جیاجیاکاندا، ڕێبەر ئۆجالان هەروەها ئاماژەی بە گرنگی ئایدۆلۆژیای ژنان کرد، بە بەردی بناغەی بونیادنانی ژنێکی ئازاد لە نێوانیاندا و منداڵ و بەشداری دەکات لە بونیادنانی پەیوەندی کۆمەڵایەتی، جگە لە ڕۆڵی لە پەروەردەکردنی نەوەکان.

 

سەبارەت بە بناغە و پرەنسیپەکانی کۆمۆنیزمی دیموکراسی و ئەو سیفەتە کەسایەتییە سۆسیالیستیانەی کە پیاو دەبێت خاوەنی بێت بۆ ئەوەی لەگەڵ ژنێکی ئازاددا بژی، ئەو ڕوونیکردەوە کە سۆسیالیزم لە سەرەتادا ڕۆڵێکی گەورەی هەبووە لە بەرەوپێشبردنی یەکسانی جێندەری، بەڵام پەنای بۆ لایەنەکانی دیکە بردووە، چونکە لەم سیستەمەدا ڕۆڵێکی کاریگەریان پێنەدراوە بە ژنان “بۆ گەڕانەوە بۆ جەوهەری سۆسیالیزم، دەبێت سەرلەنوێ بە دیموکراسیدا بچینەوە، بەو پێیەی کە هیچ کام لەم دوو لایەنانە بەستراوەتەوە پشتگوێ خراوە، هاوبەشی بە واتای هاوکاری نێوان ڕەگەزەکان دێت، لە کاتێکدا دیموکراسی ڕەنگدانەوەی ڕێزگرتنە لە کەسانی دیکە و یەکسانی دەبێت پیاوێک کە لەگەڵ ژنێکدا دەژی، دەبێت بەهاکانی سۆسیالیزمی دیموکراسی وەربگرێت، چونکە عەقڵیەتی پیاوانە بوونی ژنانی ڕەتکردووەتەوە، ئەمەش وایکردووە کە ببنە ژێردەستەی پیاوان یان تەنها ئامێری منداڵبوون.

 

" بۆ بەرگریکردن لە مافەکانی ژنان باشترین نموونەی ئەمەش هێزەکانی پاراستنی ژنانە"

مزگین جوتکار ئاماژەی بەوەشکرد، چەمکی نەتەوەی دیموکراتیک لەسەر ئازادی پیاوانیش دامەزراوە، نەک تەنها ئازادی ژنان بۆیە دەبێت پیاوان لەوە تێبگەن کە چی لێیان دەخوازرێت بۆ ئەوەی بتوانن لەگەڵ ژنێکی ئازاددا پێکەوە بژین، و دەبێت خۆیان لە داب و نەریتی بەسەرچوو و نەریت و چەمکە تاکگەراییەکان ڕزگار بکەن کە بە قووڵی چەسپاوە لەناویاندا، بگەڕێنەوە بۆ جەوهەری خۆیان بۆ ئەوەی لە کۆمەڵگەیەکی ئازاددا کە لەلایەن دیموکراسییەوە بەڕێوەبچێت، ئازادی کۆمەڵگە پەیوەندییەکی نزیک بە ئازادی ژنانەوە هەیە، رێبەر عەبدوڵا ئۆجالان دەڵێت "ژنان نوێنەرایەتی گەردوون دەکەن، کە بناغەی کۆمەڵگەیە، لەکاتێکدا پیاوان وەک ئەو هەسارانە وان کە بەدەوری خۆیاندا دەسوڕێنەوە، کاتێک ئێمە پیرۆزی و جەوهەر و متمانەی ژنان دەگەڕێنینەوە بە پێداگریکردن لەسەر بیرۆکەی ڕزگارکردنی ژنان لە سنووردارکردنی کۆمەڵگە، ڕێز لە خەباتی بەردەوامیان دەگرین بەدرێژایی ساڵان. کولتووری کۆیلەکردنی ژنان لە کولتووری بابل دەستیپێکردووە ئیمپراتۆریەتی بابل، کارگەلێکی نامرۆڤانە هەبوون کە بە بەشێک لە یاسا یان داب و نەریتی کۆمەڵایەتی دادەنران، لەوانەیە پراکتیزەیەک هەبێت کە قوربانیکردن، یان ناشتنی ژنان لە تەنیشت پاشا یان فەرمانڕەوای مردوودا لەخۆبگرێت"، لەم ڕوانگەیەوە جەختی لە گرنگی گەڕانەوە بۆ مێژووی خوداوەندەکان لە ڕێگەی ڕێکخستن و خۆپاراستن کردەوە، جگە لە سیاسەت و ئیدارەیی، واتە ژنان چۆن خۆیان بەڕێوەدەبەن بۆ بونیادنانی کۆمەڵگەیەکی ئازاد و دیموکراتیک سەبارەت بە ئەزموونی ژنان لە باکوور و ڕۆژهەڵاتی سووریا، ئێمە چەندین ڕێکخراو و بزووتنەوەی ڕزگاریخوازی ژنانمان هەیە، جگە لە کاری سیاسی و دیپلۆماسی بەهێز کە پەیڕەوی لێدەکەین بۆ بەرگریکردن لە مافەکانی ژنان باشترین نموونەی ئەمەش هێزەکانی پاراستنی ژنانە ئێمە بناغەمان لەم کارەدا هەیە و لەسەر زەوی لە باکوور و ڕۆژهەڵاتی سووریا جێبەجێ کراوە، کە چاوی هەموو جیهان لەوێدا ئاڕاستە کراوە.

 

ئاماژەی بەوەشکرد، شۆڕشی ڕۆژئاوا لە ڕێگەی هەوڵی ژنانەوە دەستیپێکرد کە بەشدارییان لە لایەنە سیاسی و سەربازی و ڕێکخراوەیی و ئیداریەکانیدا کردبوو ئەم بەرپرسیارێتییە وایان لێدەکات نەک تەنها بۆ ناوچەی باکوور و ڕۆژهەڵاتی سووریا، بەڵکو بۆ هەموو ژنانی جیهان، لە ململانێکان، شەڕەکان، پێشێلکارییەکان، و پراکتیزەکردنی نامرۆڤانە و بێ ئەخلاقی کە ژنان لە ناوچەی باکوور و ڕۆژهەڵاتی سووریاش بەرەوپێش ببەن .

 

سەبارەت بەوەی کە چۆن ژنان و بزووتنەوەی فێمینیستەکان دەتوانن بەرەنگاربوونەوەی توندوتیژی سێکسی و عەقڵییەتی پیاوسالاری، و ئەگەری دەستەبەرکردنی کولتووری ژنانی ئازاد بکەن، وتی: ئەو توندوتیژیانەی کە لە دژی ژنان ئەنجامدەدرێن و ئەو ئازارانەی لەم ماوەیەدا تووشی بوون، هەمووی بەهۆی عەقڵی پاوانخوازی و ئایینی پیاوانەوەیە، هێرشکردنە سەر ژن و دەستدرێژیکردنە سەر ژنێک بە کوشتن دادەنرێت، لە ڕاستیدا عەقڵ ناتوانێت باوەڕ بەوە بکات لە دەرەوەی ئەم قۆناغە، دەبێت هێز و ئیرادە و ئارامیمان هەبێت هەموو ئەمانە لە ئایدۆلۆژیایەکی قووڵ و بەهێزەوە سەرچاوە دەگرن.

 

بۆ ڕزگارکردنی ژنان لەم پێشێلکاریانە و پیاوان لە عەقڵیەتی پیاوسالاری، ژنان پێویستیان بە چەندین بزووتنەوەی فێمینیست هەیە لەسەر بنەمای ئایدۆلۆژیای "ژن، ژیان، ئازادی"، بەم شێوەیە ئایندەی ژن و کۆمەڵگە بونیاد دەنێین بۆ ئەوەی لە ئازادی و ئاسایش و ژیانێکی هاوبەشدا بژین لەسەر بنەمای ڕێزگرتن لە کەسانی دیکە و ئایینەکان و نەتەوەکان، بۆ گەیشتن بەم کارە پێویستمان بە کاری ماندوو نەناس و متمانە و باوەشکردنە بە شێوازی دروستی بیرکردنەوە هەیە، پێویستمان بە هەماهەنگییە لە نێوان کاری ئیداری و کۆمەڵایەتی و سەربازیدا و بەم شێوەیەش خۆپاراستن و خۆبژێوی بەدەستدەهێنین.

 

سەبارەت بە بانگەوازی ڕێبەر ئۆجالان بۆ "پڕۆسەی ئاشتی و کۆمەڵگەیەکی دیموکراتیک" و ئەو پەیامەی کە بەبۆنەی ڕۆژی جیهانییانەوە ئاڕاستەی ژنانی کرد، کە کەوتە ٨ی ئادار، مزگین جوتکار وتی: ئەم بانگەوازە مێژووییە هێمای ئاشتی و ئاسایش و ڕزگاربوونە لەو شەڕانەی کە کاریگەری زۆری لەسەر ژنان و منداڵان هەبووە، ژنان هەر کە گوێیان لەو پەیامە بوو کە لەلایەن ڕێبەر ئۆجالان ئاڕاستەی ژنان کرابوو، هەستیان بە جۆش و خرۆشێکی گەورە کرد، کە لە کاتی ئاهەنگ و بۆنەکانیاندا بە بۆنەی ڕۆژی جیهانی ژنانەوە ڕێکخرابوو، ئەمەش یەکگرتوویی ژنانی پێکهاتە جیاوازەکانی ناوچەکەی نیشان دا.

 

لە کۆتایی قسەکانیدا، مزگین جوتکار، بەڕێوەبەری کۆمەڵەی ژنانی زەنوبیا، جەختی لەسەر فراوانکردنی چالاکییەکانی ڕێکخراوەکانی ژنان لە ناوچەکەدا کردەوە، بەپێشنگایەتی کۆمەڵەکە بۆ ئەوەی هەموو شارەکانی سووریا بگرێتەوە، ئامانج لێی هۆشیارکردنەوەی ژنان لەو بوارانە، ئاگادارکردنەوەیان لە ماف و مێژووی خۆیان، و چڕکردنەوەی خەبات بۆ ڕزگارکردنی کۆمەڵگە و بونیادنانی دیموکراتیکە.