ناوەندی هەواڵ 

 

لەناو پێشهاتە سیاسی و سەربازییەکانی ناوچەکەدا، وریشە مورادی، زیندانیی سیاسی کورد کە سزای لەسێدارەدانی بەسەردا سەپێندراوە، نامەیەکی لە زیندانی قەرچەکی وەرامینەوە بڵاوکردەوە، نامەکە کە لە ماڵپەڕی "کەمپەینی ئازادی بۆ وریشە مورادی" لە ئینستاگرام بڵاوکراوەتەوە، باس لە شەڕی ئێران و ئیسرائیل و ڕۆڵی دەوڵەتە نەتەوەییەکان لە چەوساندنەوەی گەلان و پێویستی بونیادنانەوەی سیاسەت لەسەر بنەمای بەشداریی کۆمەڵگەی دەکات.

 

دەقی تەواوی نامەکەی وریشە مورادی لە زیندانی قەرچەکەوە:

ئێستا کە بڵێسەی شەڕی ١٢ ڕۆژەی ئێران و ئیسرائیل بۆ ماوەیەکی کاتی کەم بووەتەوە، بە ڕوونیتر چینە قووڵەکانی ئەم ڕووبەڕووبوونەوە ببینین، شەڕێک کە وا دیارە کۆتایی هاتبێت، بەڵام لە ڕاستیدا درێژەپێدەری ململانێیەکی ژەنگاوی و ستراکتورییە: شەڕێک لەنێوان دوو پڕۆژەی ئایدیۆلۆژیدا کە ڕووبەڕووی گێڕانەوەی دژبەیەک دەبنەوە سەبارەت بە دەسەڵات و ناسنامە و داهاتووی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست.

 

ڕووبەڕووبوونەوە و شەڕی ئێران و ئیسرائیل، وەک لە ڕاگەیاندنە فەرمییەکاندا وێنا دەکرێت، ململانێیە لەسەر سنوورە جیۆپۆلەتیکییەکان، پرسە ئەتۆمییەکان و کاریگەریی ناوچەیی، بەڵام لە ئاستێکی قووڵتردا ئەم ململانێیە ڕەنگدانەوەی یەکتربڕینی دوو پڕۆژەی ئایدیۆلۆژییە کە داهاتووی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست لە قاڵب دەدەن؛ پڕۆژەگەلێک کە دواجار کۆمەڵگە لە کایەی چالاکیی سیاسی دوور دەخەنەوە و ئیرادەی هاوڵاتیان بە بارمتە دەگرن.

 

ئیسرائیل تەنیا دەوڵەتێکی نەتەوەیی نییە؛ بەرهەمی دیزاینکردنەوەی جیۆپۆلەتیکی دوای جەنگی جیهانی دووەمە، ئەم دووبارە دیزاینکردنەوە کە لەلایەن پێکهاتە سەرمایەدارییە ڕۆژئاواییەکانەوە پشتیوانی دەکرا، بەتایبەتی ئەمریکا و بەریتانیا، ئامانجی دامەزراندنی بنکەیەکی ئیمپراتۆری هەمیشەیی بوو لە دڵی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا، وەک شیکارییە شارستانییەکان دەرکەوتووە، دامەزراندنی دەوڵەتی ئیسرائیل وەڵامێک نەبووە بۆ ئازارەکانی جوولەکەکان، بەڵکو چەوساندنەوەی ئەو ئازارە بووە بۆ دروستکردنی دەوڵەت، ئەم دەوڵەتە لە ڕێگەی تێکەڵەیەک لە سەرمایە، میلیتاریزم و ئایین، بوو بە ئامرازێک بۆ کۆنتڕۆڵکردنی هەر شۆڕشێکی سەربەخۆ لە ناوچەکەدا.

 

گرنگ ئەوەیە کە ئەم پێکهاتە هەر لە سەرەتاوە ئیسرائیلی خستە دژایەتی چەمکەکانی پێکەوەژیان و بەشداری کۆمەڵایەتی و فرەیی کولتووری؛ پڕۆژەیەک کە لەسەر بنەمای پاکتاوکردن و داگیرکاری و کۆنترۆڵکردنی نیشتمانی دامەزراوە نەک بونیادنانەوەی ژیان، هەر لەبەر ئەم هۆکارە، پرسی ئیسرائیل تەنیا پرسێکی فەڵەستینی نییە، بەڵکو قەیرانێکی ستراکتورییە لە لۆژیکی جیهانی دەوڵەتی نەتەوەیی مۆدێرن.

 

لە لایەکی دیکەوە کۆماری ئیسلامی ئێران کە خۆی وەک بەرەیەکی خۆڕاگری پێناسە دەکات، پڕۆژەیەکی جیاواز پێشکەش دەکات، بەڵام پڕۆژەیەک کە مەرج نییە بە شێوەیەکی ڕیشەیی دژایەتی لۆژیکی هەژموون بکات، ئەم دەسەڵاتە ئاڵای دژایەتی ئیمپریالیزم بەرز دەکاتەوە، لە هەمان کاتدا کۆمەڵگەکەی لە ناوخۆدا دەخاتە بە چەوسانەوەی سیستماتیک و ژنکوژی دامەزراوەیی و بنبڕکردنی نەتەوە و زمان و ئایین و شێوازی ژیانی جۆراوجۆر.

 

ئامێری لەسێدارەدان کە یەکێک لە قۆڵە سەرەکییەکانی دەسەڵاتی کۆماری ئیسلامییە، لە شەستەکانی سەدەی ڕابردووەوە ژیانی هەزاران کەسی بردووە، لە نەیارانی سیاسییەوە تا ناڕازیانی سەر شەقامەکان، لە چالاکوانی کرێکارییەوە بۆ ژنانی خۆپیشاندەران و لە کەمینە ئایینی و نەتەوەییەکانەوە، لە کورد و بەلووچی و عەرەبەوە تا دەگاتە بەهایی و دەروێش و سوننە، ساڵانێکە نەک هەر مافە مەدەنییەکانیان زەوت کراون، بەڵکو بوونی سیاسی و کولتوورییان بەردەوام لە مەترسیدایە.

 

ئێران بە بەکارهێنانی زمانی بەرخۆدان سەرکەوتوو بووە لە دامەزراندنی فۆرمێکی نوێی دەسەڵاتی ئایدیۆلۆژی؛ دەسەڵاتێک کە خزمەت بە مانەوەی دەوڵەتی نەتەوەیی دەکات و لە هەمان کاتدا کۆمەڵگە دەگۆڕێت بۆ ئامرازێکی یاسادان، نەک بابەتی سیاسەت، لە کێبڕکێ لەگەڵ ڕۆژئاوا.

 

لە ڕوانگەیەکی شارستانییەوە کە لە ڕەچاوکردنی هاوپەیمانییە نێودەوڵەتییەکان تێدەپەڕێت، هەردوو پڕۆژەکە، چ ئیسرائیل بێت یان کۆماری ئیسلامی، بەشێکن لە قەیرانێکی گەورەتر؛ قەیرانێک کە لە ئەنجامی باڵادەستی لۆژیکی دەوڵەتی نەتەوەیی و نەهێشتنی فرەچەشنی و چەوساندنەوەی ئیرادەی هاوڵاتیانەوە سەرچاوە دەگرێت.

 

ڕێبەری گەلی کورد عەبدوڵا ئۆجالان چەندین جار لە بەرگرییە شارستانییەکاندا ئاماژەی بەوە کردووە کە تاکە جێگرەوەیەکی ڕاستەقینە بۆ ڕژێمی جیهانی سەرمایەداری و ستەمی ناوخۆیی پڕۆژەی نەتەوەی دیموکراتییە؛ نەتەوەیەک کە بە سنووری جوگرافی، یەک زمان، یان ئایینێکی فەرمی پێک نەهاتووە، بەڵکو بە یەکگرتنی خۆبەخشانەی هاوڵاتیان، بە قبوڵکردنی جیاوازی و بەشداری سیاسی ڕاستەوخۆ.

 

لەم ڕوانگەیەوە ڕێگای ڕزگارکردنی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست نە لە پشت بەستن بە سوپا و نە لە دەستێوەردانی دەرەکی و نە لە مانەوەی دەوڵەتە ستەمکارەکاندایە، تاکە ڕێگا گەڕانەوەیە بۆ دەسەڵاتی شاراوەی گەل، دەسەڵاتێک کە لەمێژە لەلایەن دەوڵەتەکانەوە پەراوێزخراوە بەڵام هێشتا زیندووە، بە زمانی قەدەغەکراو، لە ناڕەزایەتییە کۆمەڵگەییەکان، لە تۆڕەکانی هاوپشتی، لە هونەری بەرخۆدان و لە یادەوەری خەباتە لەبیرکراوەکاندا.

 

گەلی ئێران، بە هەموو پێکهاتەکانەوە، ئێستا گەیشتوونەتە قۆناغێک کە لە جیاتی ئەوەی لە سەرەوە چاوەڕێی ڕزگاربوون بکەن، دەبێ لە خوارەوە بیر لە ئاوەدانکردنەوەی سیاسەت بکەنەوە، لە بەرامبەر دەسەڵاتێک کە لەسەر مەرگ و لەناوچوون گەشە دەکات، لەگەڵ ڕژێمێکی جیهانی کە چەک و پارە زاڵ بێت، هیچ ڕێگەیەکی تر نییە جگە لە بونیادنانی ڕێگای سێیەم: ڕێبازی نەتەوەیەکی دیموکراتی، خۆڕێکخستن، کۆمەڵگە و سیاسەت کە لە دڵی ژیانەوە سەرچاوە دەگرێت.

 

ئەم ڕێگایە ئاسان نییە، بەڵام دەکرێت، لە هەمووی گرنگتر، تاکە ڕێگایەکە کە ئازادی و کەرامەتی مرۆڤ تێکەڵ دەکات.