یەمەن

 

تەقیە تەویلیە یەکێک بوو لە دەنگە دیارەکانی ژن کە بەشداری لە پاراستن و زیندووکردنەوەی میراسی مۆسیقادا کردووە، ئەو بە پێشکەشکردنی گۆرانییە نەریتییەکان و موشحات سنعانيە جیاواز بوو. پێش ئەوەی لە کۆڕ و کۆڕبەندە نیشتمانییەکاندا بدرەوشێتەوە، دەستی بە کاری هونەری کردووە لە کۆبوونەوە تایبەتەکانی ژنان.

 

تەقیە تەویلیە،هونەرمەندی یەمەن یەکێک لە دیارترین پێشەنگەکانی هونەری فۆلکلۆری ژنان لە یەمەن، لە تەمەنی حەفتا ساڵیدا کۆچی دوایی کرد. ژیانی هونەری زیاتر لە چوار دەیە درێژەی کێشا، لەو ماوەیەدا دەیان گۆرانی پێشکەش کرد کە بەشێک بوون لە یادەوەری مۆسیقای یەمەن و بەشدارییان کرد لە چەسپاندنی بوونی ژنان لە شوێنی هونەری ناوخۆییدا.

 

تەقیە تەویلیە لە شاری سەنعای کۆن لەدایک بووە، لە ژینگەیەکی نوقمی فۆلکلۆردا گەورە بووە، لەوێدا زۆر سەردانی کۆبوونەوەکانی ژنانی کردووە، گۆرانی فۆلکلۆری لە داپیر و دایکی فێر بووە، لە تەمەنێکی بچووکەوە دەستی بە گۆرانی وتن کردووە و لە کۆتاییەکانی حەفتاکانی سەدەی ڕابردوودا ناوبانگێکی زۆری بەدەستهێناوە، بەتایبەتی لە ئاهەنگی هاوسەرگیری و بۆنە و ئاهەنگەکانی ژنان، کە گۆرانییەکانی بە ڕیتمی "سحن" پێشکەش دەکرد، کە هێمای گۆرانی وتنی ژنانە لە کۆمەڵگەی یەمەندا.

 

وەزارەتی ڕۆشنبیری و گەشتوگوزاری شاری سەنعا لە ڕاگەیەندراوێکی فەرمیدا ماتەمینی بۆ گێڕا و ڕۆڵی تەقیە تەویلیە لە دەوڵەمەندکردنی هونەری ژنانی یەمەن ستایش کرد، یەکێکە لەو دەنگانەی کە بەشداریکردووە لە پاراستنی میراسی مۆسیقای ژنان و پێشکەشکردنی بە نەوە نوێیەکان بە شێوەیەک کە ڕەسەنایەتی و ناسنامەی ناوخۆیی بپارێزێت.

 

تەقیە تەویلیە بە شێوەیەکی بەرفراوان ئاهەنگی گێڕاوە، لەوانە گۆرانی نەریتی و موشحات سنعانيە و سروودی نیشتمانپەروەری. بەشداری لە گروپی مۆسیقای فەرمی وەزارەتدا کردووە، لەگەڵ زۆرێک لە هونەرمەندانی دیار.

 

گۆرانی بۆ ژن و خاک و خۆشەویستی وتووە، هەروەها بەشداری لە بۆنە ناوخۆیی و نێودەوڵەتییەکان کردووە، نوێنەرایەتی یەمەنی کردووە لە فێستیڤاڵە هونەری و کولتوورییەکان کە لە تونس، عێراق، سووریا، مەغریب و فەرەنسا بەڕێوەچوون. هەندێک لە بەرهەمەکانی لەلایەن میسیۆنە فەرەنسییەکانەوە بەڵگەدارکراون کە ئارەزووی فۆلکلۆری عەرەبی دەکەن، ژمارەیەک گۆرانییەکانیشی لەسەر دیسکی دەنگی دەگمەن تۆمارکراون، کە ئێستا لە پەرتوکخانەی کولتووری و ئەکادیمییەکانی دەرەوەی یەمەن نمایشکراون.

 

دەیان چاوپێکەوتنی ڕادیۆیی و تەلەفزیۆنی ئەنجامداوە، لە بەرنامە ژن و هونەرییەکاندا دەرکەوتووە کە باسیان لە پرسەکانی ژنان و میراسی کولتووری کردووە، ژیاننامەکەی لە گۆڤارەکانی عەرەبی تایبەت بە هونەر و میراسدا بڵاوکراوەتەوە.

 

دەنگی تەقیە تەویلیە لە ساڵانی هەشتاکانی سەدەی ڕابردووەوە لە ڕادیۆی یەمەندا ئامادەیییەکی بەرچاوی هەبووە، یەکێک بوو لە یەکەم ژنەکان کە گۆرانی فۆلکلۆری بە دەنگی خۆی بۆ دەزگایەکی ڕاگەیاندنی فەرمی تۆمار کرد، لە سەردەمێکدا کە بوونی ژنان لە کایەی گشتیدا سنووردار بوو و بە سنووردارکردنی کۆمەڵایەتی دەورە دراوە.

 

تەقیە تەویلیە یەکێک بوو لە یەکەم ژنەکان کە دووپاتی بوونی دەنگی ژنان لە بواری هونەری یەمەندا کرد، ناوی ئەو ژنە پەیوەندی بە خۆشی کۆمەڵایەتیەوە هەبوو، بەتایبەتی لە ئاهەنگی هاوسەرگیریی شاری سەنعا و لە نێو ژنانی شاری سەنعا و دەوروبەریدا بوو بە ئایکۆنی فەرهەنگی.

 

لەگەڵ کۆچی دوایی، لاپەڕەیەکی گرنگ لە گۆرانی فۆلکلۆری ژنان دادەخرێت، دیمەنی هونەری یەمەن دەنگێک لەدەست دەدات کە پەیوەندی بە دەیان ساڵ گۆڕانکاری کۆمەڵایەتی و کولتوورییەوە هەبووە، بەشداری کردووە لە داڕشتنی تایبەتمەندییەکانی ناسنامەی مۆسیقی ژنانی یەمەن.