ئەبیر محەممەد

 

قامیشلۆ- جاندا محەممەد ئەندامی دەستەی کارگێڕی مەجلیسی سووریای دیموکرات، سەبارەت بە دوایین پێشهاتەکانی ناوچەکە و سووریا بە گشتی، بەشداریکردنی بیروڕای گشتی لە سزادانی دەوڵەتی تورکیا و گرنگی ئامادەبوونی هەموو لایەنەکانی سووریا لەسەر مێزی دیالۆگ بۆ چارەسەرکردنی قەیرانی سووریا هەڵسەنگاند.

 

جاندا محەممەد باسی لەوە کرد کە قەیرانی سووریا بە هۆی دەستێوەردانی دەرەکییەوە چارەسەر ناکرێت و وتی: "ئەمڕۆ دوای ١٢ ساڵ لە قەیرانی سووریا، دەبینین بۆ ئایندەیەکی نزیک هیچ چارەسەرێک لە ئارادا نییە، گرنگترین هۆکاری قووڵبوونەوەی قەیرانی سووریا دەستێوەردانی ناوچەیی و نێودەوڵەتییە، یەکێک لە گرنگترین ڕێگاکان یان کۆبوونەوەکان لەم ڕووەوە ڕێڕەوی ئاستانە کە ئەم دیدارە لەلایەن تورکیا و ڕوسیا و ئێران، لەژێر ناوی "چەسپاندنی توندوتیژی لە سووریا"دایە، بەڵام لە ڕاستیدا ئەو شوێنانەمان بینیوە کە توندوتیژی و شەڕ و ململانێ لە لایەن ئەو دەوڵەتانەوە زیادی کردووە."

 

دیدارەکان دژی خەڵک ئەنجام دەدرێن

جاندا محەممەد سەرنجی بۆ دوا کۆبوونەوەی ئاستانە ڕاکێشا، ئەو ڕێککەوتنانەی کە ڕووسیا و تورکیا پابەند نین پێیەوە و وتی: "لە ڕاستیدا دوایین کۆبوونەوەی بیستەمی ئەستانە کە بۆ سووریا ئەنجامدرا، پێمان وایە ئەنجامێکی خراپتر لەسەر دۆخی سووریا بەدوای خۆیدا دەهێنێت، هەمیشە لە هەندێک بابەتدا ڕێککەوتن لەنێوان ئەو وڵاتانەدا هەبووە، بەڵام ئەم وڵاتانە پابەند نین بەو ڕێککەوتنانە، پێشتر لە نێوان ڕووسیا و تورکەکان ڕێککەوتن کرابوو کە ڕێگای نێودەوڵەتی M4 ڕادەست بکرێت، هەروەها توندڕەوترین گروپەکان لەناو ببرێن، بەڵام نە لایەنی ڕووسی و نە تورکیا پابەند نەبوون بەو شتەی کە لەسەری ڕێککەوتبوون، ئەم ڕێککەوتنە لە بەرژەوەندی ئەو دەوڵەتانەدایە و لە بەرژەوەندی گەلی سووریادا نییە."

 

دوای کۆبوونەوەکان هێرشەکان زیاتر بوون

لە کۆبوونەوەکان پڕۆژەی ئیدارەی خۆسەر بە پڕۆژەیەکی جوداخوازی تۆمەتبار کراوە، هەروەها باس لەوە نەکراوە کە تورکیا وڵاتێکی داگیرکەرە، جاندا محەممەد وتی: "چونکە بینیمان، ڕاستەوخۆ دوای کۆبوونەوەکە، هێرش و بۆردومانەکان بۆ سەر ئیدلب و ناوچەکانی دیکە زیادیان کرد، وەک ئەوەی ڕێککەوتن لە نێوان ڕووسیا و تورکیادا کرابێت، ئەم ڕێککەوتنە چۆن دەبێت و لەسەر چی ڕێککەوتوون بێگومان ئەمە لە ڕۆژانی داهاتوودا ئاشکرا دەبێت، بەڵام دیارە بەپێی دوا لێدوانی دوای ئەم کۆبوونەوەیە، زۆربەی خاڵەکان لەسەر پڕۆژەی خۆبەڕێوەبەری بوون، تۆمەتبارکرابوو بەوەی پڕۆژەیەکی جوداخوازانە، جگە لەوەش ئەم وڵاتانە هەر مەسەلەیەک کە لە ئەنجامی حەقیقەتەوە کرابێت ڕەتدەکەنەوە و لەگەڵ یەکگرتوویی وڵاتدا نین، واتە نەوترا تورکیا ئەمڕۆ ٪ ١٥ی خاکی سووریای داگیرکردووە، بۆیە ڕەنگە گەلی سووریا لە هەموو ناوچەکان ڕووبەڕووی بارودۆخی سەخت ببنەوە، بێگومان لە ئەنجامی ڕێککەوتنەکانی ئەو وڵاتانە، سەرەتا ڕەنگە خەڵکی باکوور و ڕۆژهەڵاتی وڵات ببنە ئامانجی پڕۆژەی دیموکراسی نیشتمانی."

 

"پێویستە هەموو لایەنەکانی سووریا لەسەر مێزی دیالۆگ کۆببنەوە"

جاندا محەممەد ڕایگەیاند کاردەکەن بۆ ئەوەی هەموو لایەنەکانی سووریا بخەنە سەر مێزی دیالۆگ بۆ چارەسەرکردنی ناکۆکی ناوخۆیی بەبێ دەستوەردانی دەرەکی و بەم شێوەیە بەردەوام بوو: "وەک ئەنجوومەنی سووریای دیموکرات، لە سەرەتای دامەزراندنیەوە لە ساڵی ٢٠١٦ ەوە، یەکێک بوو لەو پرسە ستراتیژیانەی کە کارمان لەسەر کرد و تا ئێستاش بابەتی گفتوگۆی سووریایە، کاتێک دەمانەوێت چارەسەرێک بۆ قەیرانی سووریا بدۆزینەوە، پێویستە هەموو لایەنەکانی سووریا لەسەر مێزی دیالۆگ کۆببنەوە، لە هەمان کاتدا کێشە ناوخۆییەکان بەبێ دەستوەردانی ناوخۆیی و دەرەکی چارەسەر بکەن، لەسەر ئەم بنەمایە چەندین چالاکیمان ئەنجامدا و چەندین مێزی گفتوگۆمان دەست پێکرد چ لە ناوخۆی سووریا و چ لە دەرەوەی وڵات، لەگەڵ لایەنە جیاوازەکانی ئۆپۆزسیۆنی سووریا، لەگەڵ کەسایەتییە نەتەوەیی و دیموکراسییە جیاوازەکان وتووێژێکی زۆرمان کرد."

 

"کۆنفرانسی هێز و کەسایەتییە دیموکراتیکەکان بەڕێوەدەچێت"

جاندا محەممەد ڕایگەیاند کە لە مانگی ئەیلولدا کۆنفرانسی هێز و کەسایەتییە دیموکراسیەکان بەڕێوەدەچێت و وتی: " ئێستا پڕۆژەیەکمان هەیە بۆ مامەڵەکردن لەگەڵ کۆنفرانسی هێز و کەسایەتییە دیموکراتییەکان کە لە مانگی ئەیلولدا بەڕێوەدەچێت، لەگەڵ کەسایەتی و هێز و لایەنە نەتەوەییەکان کە باوەڕیان بە چارەسەری سیاسی هەیە و باوەڕیان بە گرنگی گواستنەوەی وڵات لە دەسەڵاتێکی پاوانخوازەوە بۆ دەسەڵاتێکی دیموکراسی هەیە، چەندین کۆبوونەوەی ئامادەکاریمان ئەنجامدا."

 

ڕۆڵی تورکیا لە قەیرانی سووریا

جاندا محەممەد ڕایگەیاند کە دەوڵەتی تورکیا زۆرترین ڕۆڵی نەرێنی هەیە و زیانی بە گەلی سووریا گەیاندووە و وتی: "دەوڵەتی تورکیا لە قەیرانی سووریادا زۆرترین ڕۆڵی نەرێنی هەبوو، ئەگەر دەستێوەردان و داگیرکاری دەوڵەتی تورکیا نەبوایە، ئەمڕۆ هەنگاوی پێشکەوتووترمان بۆ چارەسەری سیاسی دەنا، لە ساڵانی ڕابردوودا، هەرجارێک پێشکەوتن بۆ پەرەپێدانی پڕۆژەی دیموکراسی بۆ پەرەپێدانی خۆبەڕێوەبەری و لەناوبردنی داعش هەبوو، لەلایەکی دیکەشەوە تورکیا هەمیشە هەنگاوی خێرای ناوە بۆ شکستپێهێنانی ئەم پڕۆژەیە و دەست دەکات بە پشتیوانی لە گروپە تیرۆریستییە توندڕەوەکان، ئەمڕۆ چەندین ناوچە و شار داگیرکراون، لەوانە عەفرین، سەرێ کانی، گرە سپی، باب، عەزاز، جەرابلوس و ناوچەکانی تر و ئەم پڕۆژەیە هێشتا بەردەوامە، دەوڵەتی تورکیا دەیەوێت ناوچەکانی دیکەی سووریا داگیر بکات، بۆیە ڕۆڵی تورکیا بەرامبەر بە گەلی سووریا نەرێنی بوو و تا ئێستاش نەرێنییە، ڕۆژانە ناوچە جیاوازەکان لەلایەن دەوڵەتی داگیرکەری تورکیاوە دەکرێنە ئامانج."

 

هێرش بۆ سەر ژنان

جاندا محەممەد ئاماژەی بەوەشکرد، ئەو ژنانە پێشەنگ و خەباتکارانەی کە ڕۆڵیان لە دامەزراندنی سیستەمی دیموکراسیدا هەبووە، لەلایەن دەوڵەتی تورکیاوە دەکرێنە ئامانج و وتی: "ڕەنگە گڵۆپی سەوز بۆ هێرشێکی نوێ لە ناوچەکە نەدرێت، بەڵام پێدەچێت ڕێککەوتنێکی نێودەوڵەتی هەبێت بۆ ئەوەی گڵۆپی سەوز بۆ تورکیا بدرێت کە ڕۆژانە هێرش ئەنجام دەدات، بەتایبەت ژنان دەکرێتە ئامانج چونکە ژنان پێشەنگن و لە هێڵی یەکەمی بنیاتنانی خۆبەڕێوەبەریدان، هەروەها پێشەنگە لە دامەزراندنی هەر ئۆرگانێکی سیاسی و هەر ئۆرگانێک کە ژنان و کۆمەڵگە بپارێزێت، ڕۆڵی ئەوان لە پەرەپێدانی پڕۆژەی دیموکراسی لە باکوور و ڕۆژهەڵاتی سووریا بوو و ئێستاش هەروایە و کارەکان بۆ بەدیهێنانی لە هەموو سووریا بەردەوامن، بۆیە ژنانی شەڕەڤان بەردەوام دەکرێنە ئامانج."

 

"بەڵگەنامەی ڕێککەوتن لەگەڵ دەستەی هەماهەنگی نیشتمانی واژۆ کرا"

جاندا محەممەد سەبارەت بەو بەڵگەنامەی ڕێککەوتنەی کە ماوەیەک لەمەوبەر لە نێوان ئەنجومەنی سووریای دیموکرات و دەستەی هەماهەنگی نیشتمانی واژۆ کرابوو وتی: " هەمیشە هەوڵدەدەین دیالۆگێکی نیشتمانی ڕاستەقینە لە نێوان هێزە جیاوازەکانی ناسیۆنالیزمی دیموکراتیدا هەبێت، بۆیە ئێمە کراوەین بۆ هەموو لایەنەکان، ماوەیەکی زۆر گفتوگۆمان لەگەڵ دەستەی هەماهەنگی نیشتمانی هەبوو، بەڵام بەهۆی هەندێک هۆکارەوە ئەو گفتوگۆیانە وەستان، دوای ماوەیەک ئیرادەیەکی هاوبەش لە هەردوولا سەریهەڵدا، ئەو دیالۆگانە لە نیشتمانپەروەرییەوە جدی و ڕاستگۆیانە و کاریگەر بوون، لە کۆتایی ئەم دیالۆگانەدا هەردوولا توانیان بگەنە بەڵگەنامەیەکی ڕێککەوتن، ئەم بەڵگەنامەیە گرنگە بەتایبەتی بەهۆی ئەو قۆناغە ناسکە کە پێیدا تێدەپەڕین، لە لایەک دەسەڵاتێک هەیە کە پێداگری لەسەر چارەسەری ئەمنی و سەربازی دەکات، بۆیە پێویستە هێزە نیشتمانییە دیموکراسیەکان یەکبگرن و ڕۆڵی خۆیان بگێڕن بۆ ئەوەی چارەسەرێکی سیاسی ئاشتیانە بۆ ململانێی سووریا بدۆزنەوە، دەتوانین لەسەر پێنج خاڵی گرنگ ڕێکبکەوین، بێگومان ئەم خاڵانە سەرەتایە، گفتوگۆی نێوان ئێمە و دەستەی هەماهەنگی نیشتمانی هێشتا بەردەوامە، لە چەند ڕۆژی داهاتوودا بەڵگەنامەی دیکەش هەن کە پەیوەندی کارکردنی نێوانمان نیشان بدەن."

 

دۆخی سووریا مەترسیدارە: دیموکراسی بەرپرسیارێتییەکی مێژووییە

لە کۆتایی قسەکانیدا جاندا محەممەد ئەم پەیامەی پێشکەش بە هەموو لایەنە سیاسییەکانی سووریا کرد و وتی: "ئێمە ڕێککەوتنێک دەنێرین بۆ هەموو هێزە نیشتمانییە دیموکراتیکەکان لە سووریا و دەرەوەی وڵات بۆ ئەوەی پێکەوە کاربکەن بۆ یەکخستنی ڕیزەکانی ئەم ئۆپۆزسیۆنە دیموکراسییە، لە ڕاستیدا سووریا ئەمڕۆ بە قۆناغێکی زۆر مەترسیدار و هەستیاردا تێدەپەڕێت، داگیرکاری لەسەر زەوی هەیە، پڕۆژەی ناوچەیی و نێودەوڵەتی هەن کە هەڕەشە لە سووریا دەکەن، بۆیە ئەرکە مێژووییەکانتان جێبەجێ بکەن، وەک هێزی نیشتمانیی دیموکراتیک، ئەمە بەرپرسیارێتی مێژوویی ئێوەیە."