ناوەندی هەواڵ

 

لەگەڵ بەردەوامبوونی شەڕ لە غەززە، ئەو ناوچەیە لە نێوان برسێتی کوشندە و بۆردوومانی بێوچان و دانوستانە لەرزۆکەکاندا گیری خواردووە، لەکاتێکدا هۆشدارییەکان لەبارەی قوربانییە بەکۆمەڵەکان لە زیادبووندایە ئەگەر دەستێوەردانی بەپەلە بۆ ڕزگارکردنی هاوڵاتیانی مەدەنی نەکرێت.

 

لە شەوێکی دیکەی خوێناویدا، نزیکەی ١٥ فەڵەستینی گیانیان لەدەستدا و دەیان کەسیش برینداربوون لە زنجیرەیەک هێرشی ئیسرائیل کە هاوڵاتیانی مەدەنی چاوەڕێی یارمەتییە مرۆییەکانیان کردە ئامانج لە کەرتی غەززە، لەکاتێکدا قەیرانی برسێتی بەرەو ئاستێکی بێ وێنە خراپتر دەبێت.

 

سەرچاوە پزیشکیەکان ڕایانگەیاند کە لە ئەنجامی تەقە لە ناوچەی سودانییە لە باکووری ڕۆژئاوای غەززە ئاڕاستەی هاوڵاتیانی چاوەڕوانی یارمەتیدان، لانیکەم ١٢ کەس کوژراون و زیاتر لە ١٥٠ کەسی دیکەش برینداربوون، هەروەها فەڵەستینییەکی دیکە لە هێرشێکدا کە گردبوونەوەیەکی هاوشێوەی لە نزیک پردی وادی غەززە لە ناوەڕاستی کەرتی غەززە کردبووە ئامانج کوژرا.

 

هەر لە هەمان چوارچێوەدا لە هێرشێکی فڕۆکەی بێفڕۆکەواندا لە باشووری ڕۆژهەڵاتی دێر بەلەح کەسێک کوژرا، هاوکات هێرشێکی ئاسمانی ئیسرائیلیش لە گەڕەکی دەراج لە ناوەڕاستی شاری غەززە ژنێک کوژرا و کەسانی دیکەش بریندار بوون.

 

داڕمانی کارمەندانی پزیشکی

بەڕێوەبەری نەخۆشخانەی شیفا بە ڕۆژنامەی گاردیانی ڕاگەیاند، بەهۆی ماندوێتی زۆر و کەمی خۆراک لە ژووری نەشتەرگەری هەندێک پزیشک بێهۆش بوون، هۆشداریشیدا کە خزمەتگوزاری تەندروستی بەرەو داڕمانی تەواوەتی دەڕوات ئەگەر کارەساتەکە بە بێ دەستێوەردانی بەپەلە بەردەوام بێت.

 

لە پێشهاتێکی تری دڵتەزێندا، تەنها لە ماوەی چەند ڕۆژێکدا زیاتر لە ٢٠ منداڵ بەهۆی بەدخۆراکی توندەوە گیانیان لەدەستداوە، هەندێکیان لەناو چادر و ماڵەکانیاندا گیانیان لەدەستداوە، بەبێ ئەوەی هەرگیز بگەنە نەخۆشخانە و چارەنووسی خۆیان بزانن، ئونروا پشتڕاستی کردەوە کە ڕێژەی بەدخۆراکی لە نێوان منداڵانی خوار تەمەنی پێنج ساڵدا لە نێوان مانگەکانی ئادار و حوزەیران دوو هێندە زیادی کردووە بەهۆی بەردەوامی گەمارۆکانەوە.

 

ئامارە فەرمییەکان ئاماژە بەوە دەکەن کە لە سەرەتای قەیرانەکەوە تا ئێستا ١١٧ کەیسی گیانلەدەستدان بەهۆی برسێتی تۆمارکراوە، ئەمەش لە کاتێکدایە کە نەتەوە یەکگرتووەکان هۆشدارییان داوە کە برسێتی دەگاتە قۆناغێکی مەترسیدار کە مەترسی لەسەر ژیانی هەزاران کەس دروست دەکات.

 

بەپێی ئاماری ئونروا، کەیسەکانی بەدخۆراکی لە نێوان منداڵانی خوار تەمەنی پێنج ساڵدا لە نێوان مانگی ئادار و حوزەیران دوو هێندە زیادی کردووە بەهۆی بەردەوامی گەمارۆی ئیسرائیلەوە.

 

لە دیمەنێکی تراژیدی نوێدا کە ڕەنگدانەوەی قەبارەی کارەساتی مرۆیی لە کەرتی غەززەیە، زەینەب ئەبو حەلیب، تەمەن ٦ مانگە ڕۆژی ٢٥ی تەمووز لە نەخۆشخانەی ناسر لە خان یونس کۆچی دوایی کرد، لە ئەنجامی بەدخۆراکی توند کە چەند مانگێکە بەهۆی گەمارۆی بەردەوامی ئیسرائیلەوە کەرتی گرتۆتەوە.

 

بەگوێرەی سەرچاوە پزیشکییەکان، ژمارەی گیانلەدەستدان بەهۆی برسێتیەکە گەیشتووەتە ١٢٣ کەس کە ٨٤ کەسیان منداڵن و لە ٢٤ کاتژمێری ڕابردوودا ٩ کەیسی نوێی گیانلەدەستدان تۆمارکراوە، ڕاپۆرتەکان ئاماژە بەوە دەکەن کە نەخۆشخانەکانی غەززە ڕۆژانە کەیسی توندی بەدخۆراکی وەردەگرن، ئەمەش لە کاتێکدایە کە کەمیی زۆری خۆراک و ئاو و دەرمان، ئەمەش مەترسیی داڕمانی تەواوەتی سیستەمی تەندروستی هەیە.

 

ئامارەکان دەریدەخەن کە نزیکەی ٩٠٠ هەزار منداڵ لە غەززە بەدەست برسێتیەوە دەناڵێنن، لە نێویاندا ٧٠ هەزاریان چوونەتە قۆناغی بەدخۆراکی توندەوە، هۆشدارییەکان لە مردنی بەکۆمەڵ لە زیادبووندایە ئەگەر گەمارۆکە بەبێ دەستێوەردانی بەپەلە بەردەوام بێت.

 

خولێکی نوێی بەربەست لە دانوستانەکاندا

هەردوو بنیامین ناتانیاهۆ، سەرۆکوەزیرانی ئیسرائیل و دۆناڵد ترەمپ، سەرۆکی ئەمریکا لە دانوستانەکانی ئاگربەست لەگەڵ حەماس کشاونەتەوە و بە هۆکاری نەبوونی خواستی ڕاستەقینەی تەڤگەرەکە بۆ گەیشتن بە ڕێکەوتن.

 

لەناو ئەم گرژیانەدا، ئیمانوێل ماکرۆن، پێشەنگی فەرەنسا بە فەرمی دانپێدانانی وڵاتەکەی بە دەوڵەتێکی سەربەخۆی فەڵەستینی ڕاگەیاند و بووە یەکەم زلهێزی ڕۆژئاوایی کە ئەم هەنگاوە بنێت، لەم نێوەندەدا بەریتانیا و ئەڵمانیا پێیان باشتر بوو چاوەڕوان بن، تەنیا داوای ئاگربەستی دەستبەجێیان دەکرد بەبێ ئەوەی بە فەرمی دەوڵەت بناسن.

 

کەرتی غەززە بە بارمتەی گەمارۆیەکی بێدەنگی کوشتن دەمێنێتەوە، دانوستانە سیاسییەکان لە بازنەیەکی داخراودا بەڕێوەدەچن، لە کاتێکدا ئازاری هاوڵاتیانی مەدەنی ڕۆژانە زیاتر دەبێت، هیچ تیشکێکی هیوا لە ئاسۆدا نییە.