مەدینە مامەدئۆغڵو

 

ئامەد- ئەنجامی ئەو ڕاپۆرتەی کە بۆ ٥ زیندانی ناوچەیی لە لایەن بارۆی ئامەدو IHD و OHD و TUAY-DER ئامادەکراوە و بۆ ڕای گشتی هاوبەش کراوە، لە زیندانەکانی ئەرزنجان، ئەرزرۆم، ئامەد، مەڵەتی و خارپێت، لە دیدارەکانی لەگەڵ ژمارەیەکی زۆر لە زیندانییەکان، بە ڕوونی ئەو پێشێلکاری و بێ یاساییانە پیشان دەدەن کە لە زیندانەکاندا ئەزموون دەکرێت، بە تایبەتی ئەو کێشانەی کە ڕووبەڕووی ژنانی زیندانی کراو دەبنەوە، بە بێ چارەسەر دەمێننەوە، ڕاگەیەندراوە کە ڕەوانەی نەخۆشخانەکان ناکرێن و ناوبەناو ژوورەکانیان دەگەڕێن.

 

لە زیندانەکانی ژنان ئەشکەنجە بووەتە سیستماتیک!

لە ڕاپۆرتەکەدا یەک بە یەک باس لە پێشێلکارییەکانی ناو زیندانەکان کراوە، دەوترێت ئەو کێشانەی کە ژنانی زیندانیکراو تووشی دەبن لە هەموو زیندانەکاندا وەک یەکن، هەروەها ڕاگەیەندرا کە لە زیندانەکانی ژنان لە ئامەد، ئەرزڕۆم و ئەرزنجان، کاتێک زیندانییەکان کێشەکانیان دەردەبڕن، سزای دیسپلین دەدرێن، دەست لە پەرتوک و بەرهەمە نووسراوەکانیان دەدەن، لە زیندانی ژنانی ئەرزنجان، زیندانییەک کە زمانی تورکی نەدەزانی، زانرا کە پرسیاری 'بۆچی تورکی نازانیت؟ "بۆچی فێر نەبوون؟" لێکراوە.

 

یەتەر ئەرەل توما، هاوسەرۆکی کۆمەڵەی پشتیوانی لە بنەماڵەی زیندانیان و زیندانیان (TUAY-DER) سەبارەت بە پێشێلکارییەکان ڕایگەیاند، ڕێکارە یاساییەکان بێ ئەنجام دەمێننەوە، پێشێلکارییەکان تەنها بەرامبەر بە زیندانییەکان ئەنجام نادرێن، بەڵام دژی کەسوکاری زیندانییەکانیش دەکرێت.

 

"خواردن و ئاوی پێویست بە زیندانییەکان نادرێت"

 یەتەر ئەرەل توما ئاماژەی بەوەکرد، هەم ژنان و هەم زیندانیانی زیندانەکانی دیکە بە هەر شێوەیەک بێت تووشی پێشێلکاری مافی ژیان دەبن و وتی: لە زیندانی ئامەد کاتێک زیندانیان دەچنە نەخۆشخانە، ناچار دەکرێن پشکنینیان بێ جلوبەرگ بۆ بکرێت، لە هەفتەی دوو ڕۆژدا بە شێوەیەکی نایاسایی پشکنینی زیندانەکانی زیندانیان دەکرێت و کەلوپەلی زیندانییەکان بەبێ هیچ هۆکارێک دەستیان بەسەردا دەگیرێت، زانیمان ئاوی پاک نادرێتە زیندانییەکان، کەمتر خواردنیان پێدەدرێت، بەداخەوە ئەو خواردنەی پێشکەش دەکرێت پاک و خاوێن نییە، لە ئەرزینجان زیندانییە ژنەکان گەڕانی زۆرەملێ قبوڵ ناکەن، ٦ مانگە ناچنە نەخۆشخانە، سەرپێچی جددی هەم لە خواردن و خواردنەوە و چوون بۆ نەخۆشخانە و هەم لە چوونە دەرەوە پێکەوە ئەزموون دەکرێت، کاتێک سەیر دەکەین دەبینین ئەم پێشێلکاریانە جیاوازییان لەگەڵ زیندانەکانی دیکەدا نییە.

 

"نامە سانسۆر دەکرێت و دەدرێت بە زیندانییەکان"

 یەتەر ئەرەل توما ئاماژەی بەوەشکرد، پێشێلکارییەکە گەیشتووەتە ئاستی گۆشەگیری و درێژەی بە قسەکانی دا و وتی: کاتێک سەیری دەکەین چەند مانگێکە نامە دەوەستێندرێت یان نادرێت، ئەو نامانەی کە بۆ زیندانییەکان دەنێردرێت، سانسۆر دەکرێن، نایانەوێت زیندانییەکان هەناسە بدەن، کاتێک دەیانەوێت بچنە نەخۆشخانە، نایانبەن، تەنانەت ئەم پێشێلکاریانە ئێستا گەیشتوونەتە دۆخێک کە وەک ئەشکەنجەدانە، بە تایبەتی سەبارەت بە زیندانییە نەخۆشەکان، ئیدارە پەیوەندی مرۆیی زیادەی لەگەڵ ئیدارە و کارمەندەکانی هەیە، مامەڵەکردن لەگەڵ زیندانییەکان بە ئارەزووی خۆیان سنووردار دەکرێت، بنەماڵەی زیندانییەکانیش تووشی سەرپێچی دەبن و ئەو چالاکییانەی کە دایکی زیندانیان دەیانەوێت بیکەن ڕێگری لێدەکرێت بۆ ئەوەی گوێیان لێ نەگیرێت، پێویستە وەزارەتی داد هەنگاو بنێت بۆ کۆتاییهێنان بە پێشێلکارییەکان بەرامبەر بە زیندانیانی سیاسی، داواکاری بنەماڵە و زیندانییەکان کۆتاییهێنانە بەم نادادپەروەرییە.

 

"دەیانەوێت کەس گوێی لە ئەشکەنجەدانی ئێستا نەبێت و کەسیش هیچ نەڵێت"

یەتەر ئەرەل توما لە درێژەی قسەکانیدا وتی: لەو زانیارییانەی لە بنەماڵەی زیندانیانەوە دێت، دەتوانین بڵێین زۆرترین گلەیی لە ئیدارە و هەم بنەماڵە و هەم زیندانییەکان خراپ مامەڵەیان لەگەڵ دەکرێت و سووکایەتییان پێدەکرێت، توندوتیژی جەستەیی لەو پێشێلکاریانەدایە کە ئەزموون دەکرێن، جگە لەمەش هیچ داواکارییەکی زیندانییەکان وەرناگیرێت، داواکاری زیندانیانی نەخۆش بۆ نەخۆشخانە دوادەخرێت و بە هیچ شێوەیەک وەڵامی داواکارییەکانیان بۆ گواستنەوە نادرێتەوە، وەک کۆمەڵەیەک بۆ ماوەی چەند هەفتەیەک لە بەردەم زیندان چالاکیەکمان ڕێکخست، کۆتاییهێنان بە گۆشەگیری و هەروەها کۆتاییهێنان بە پێشێلکارییەکان سەرەتاییترین داواکارییەکانمان بوون، ئەو دایکانەی کە بەم داواکارییە کۆدەبوونەوە، جارجارە ئاستەنگ دەکران، بەم شێوەیە دەیانویست پێشێلکاری لە زیندانەکاندا نەبیندرێت، ئەوان دەیانەوێت کەس گوێی لە ئەشکەنجەدانی ئێستا نەبێت و کەسیش هیچ نەڵێت.