ڕەجا حەمید ڕەشید

 

سلێمانی- یەکەمین کۆنگرە دوای دامەزراندنی هاوپەیمانی نادا "هاوپەیمانی ژنانی دیموکراتی هەرێمی" بەردەوامە لە دانیشتنەکانی، دوای ئەوەی دوێنێ کارەکانی دەستیپێکرد، تا ١٧ی ئەم مانگە لە شاری سلێمانی بە دروشمی "بەرەو کۆمەڵگەیەکی دیموکراتیک لەسەر بنەمای شۆڕشی ژنان، بەردەوام دەبێت.

 

کۆنگرەکە لە ڕۆژی دووەمدا تاوتوێی ئەو ئاڵەنگاری و هەلە سەرەکیانە دەکات کە ڕێگرن لە بەرەوپێشچوونی کردەوەی دەستەکۆمەڵەی ژنان. هەروەها بەدواداچوون بۆ ڕۆڵی ڕێکخراوەکانی کۆمەڵگەی مەدەنی لە پاڵپشتیکردنی خەباتی ژنان و بەشداریکردنیان لە بەهێزکردنی ژنان و بەهێزکردنی ئامادەبوونیان لە کایە جۆراوجۆرەکانی ژیاندا دەکات.

 

پەراوێزخستنی ڕۆڵی ژنان لە کۆمەڵگەدا

ئاڵا عەبدوڵا لە سودانەوە جەختی کردەوە کە بەرچاوترین ئاڵەنگاریەکانی بەردەم ژنان سیاسەت و یاسا فەرمییەکانی حکومەتە، سودان بە هەمەچەشنییەکی گەورەی ژنان و کولتوورەکان تایبەتمەندە، لەگەڵ چەندین گروپی ژنان، کە هەموویان ئامانجی هاوبەشیان هەیە. بەڵام ڕووبەڕووی ئاڵەنگاری دەبنەوە کە پەیوەندییان بە سیاسەت و یاساکانەوە هەیە، بەتایبەتی سەبارەت بە نوێنەرایەتی ژنان لە حکومەت یان لە دانوستانەکانی ئاشتیدا.

 

ئاماژەی بەوەشکرد، ژنان لە سەرەتای سەرهەڵدانی شەڕەوە ڕووبەڕووی پەراوێزخستنی بەرچاو بوونەتەوە، دەنگەکانیان لە زۆربەی دانوستانەکان دوورخراوەتەوە. تەنانەت ئەگەر ژنان نوێنەرایەتیشیان هەبێت، ئەوە لە چارەکێک لە ڕێژەی بەشداریکردنی وتراو تێناپەڕێت و ڕەنگدانەوەی ڕادەی ڕاستەقینەی ژنان لە کۆمەڵگەدا نییە.

 

گرنگی دۆزینەوەی چارەسەر بۆ ئەو دیاردە کۆمەڵایەتیانەی ژنان بەدەستیەوە دەناڵێنن

وتیشی: ئەگەر بمانەوێت باس لە کاری هاوبەشی ژنان بکەین لەسەر بنەمای نوێنەرایەتیی نیشتمانیی ڕاستەقینەی ژنانی سودان، دەبێت دڵنیابین لە بەشداریکردنی هەموو گروپەکانی ژنان لە ناوچە و پاشخانی جیاوازەوە، بۆ ئەوەی بتوانن لە ڕوانگەیەکی ژن و ڕەگەزیەوە پرسەکانی ئاشتی دەرببڕن کە ڕەنگدانەوەی نیگەرانی و دۆسیە جۆراوجۆرەکانی ژنان بێت لە سەرانسەری وڵاتدا.

 

هەروەها جەختی کردەوە کە شەڕەکە بووەتە هۆی جیاوازییەکی توند لە سروشتی ئەو دۆسیە و پێشێلکارییانەی کە ڕووبەڕووی ژنان دەبنەوە، ئەمەش بەو مانایە بووە کە چارەسەرەکان لە هەرێمێکەوە بۆ ناوچەیەکی تر جیاوازن. تەنانەت لە کاتی داوای دادپەروەری گوازراوەشدا دەبێت سروشتی تایبەتی ئازارەکانی ژنان لەبەرچاو بگیرێت و ژنان لە هەر ناوچەیەکدا چییان دەوێت، دەبێت بە جیا تێبگەین.

 

گرنگی گەیشتن بە نوێنەرایەتی دادپەروەرانە و هەمەلایەنەی ژنان لەسەر هەموو پلاتفۆرمەکان

ئاڵا عەبدوڵا جەختی لە گرنگی هەوڵدان بۆ هەمووان بۆ بەدەستهێنانی نوێنەرایەتی دادپەروەرانە و هەمەلایەنەی ژنان لە سەرانسەری هەموو پلاتفۆرمەکاندا، دەرکردنی یاسایەک کە کەرامەتیان بپارێزێت و پارێزگارییان لێ بکات. بەڵام هۆشداریدا لەوەی جیاوازی و دابەشبوونە هەبووەکان لەبەرچاو بگیرێت، بەتایبەتی دوای شەڕەکە کە هاوسەنگییەکی زۆری گۆڕیوە.

 

ئاماژەی بەوەشکرد، شیکارییەکی ورد بۆ دۆخی ئێستا زۆر گرنگە بۆ گەیشتن بە چارەسەری ڕاستەقینە، هیوای خۆی دەربڕی بۆ دامەزراندنی بەرە و پلاتفۆرمی ڕاستەقینەی ژنان کە نوێنەرایەتی ژنان و پرسەکانیان دەکەن لە سەرانسەری هەموو بابەتەکاندا.

 

ڕێکخراوەکانی ژنان و ڕۆڵی ئەوان لە بەرزکردنەوەی ئاستی هۆشیاری ژنان

لە یەمەنەوە رەغدە مەقتەری، پارێزەر ڕایگەیاند، ڕێکخراوەکانی کۆمەڵگەی مەدەنی ڕۆڵێکی بەرچاویان هەیە لە دۆخی ئێستای وڵاتەکەدا. ئەم ڕێکخراوانە چالاکانە بەشداری دەکەن لە بەرزکردنەوەی ئاستی هۆشیاری ژنان سەبارەت بەو پرسە ژنانەی کە ڕاستەوخۆ کاریگەرییان لەسەر ژیانیان هەیە، هەروەها کاردەکەن بۆ بەهێزکردنیان لە ڕووی ئابوورییەوە، لە هەوڵێکدا بۆ کەمکردنەوەی کاریگەرییەکانی ئەو بارودۆخە سەختەی ڕووبەڕووی یەمەن دەبێتەوە.

 

ناوبراو ئاماژەی بە بوونی بەرنامەکانی کرد، بە ئامانجی بەرزکردنەوەی بەشداری سیاسی ژنان، یارمەتیدانیان بۆ دەستگەیشتن بە پۆستی بڕیاردان، ئەمە جگە لە هەوڵە بەردەوامەکانی ڕێکخراوەکانی ژنان بۆ بەرەنگاربوونەوەی توندوتیژی دژی ژنان.

 

جەختی کردەوە کە ئەم ڕێکخراوانە بە شێوەیەکی هاڕمۆنی و هاوکاری کاردەکەن بۆ بەرەوپێشبردنی کولتوری هۆشیاری لەنێو ژناندا، سەرەڕای ئەو ئاڵەنگارییە بەرچاوانەی ڕووبەڕوویان دەبێتەوە. لە دیارترین ئەو ئاڵەنگاریانە ئەو هەڵمەتە بێباوەڕانەن کە دژی ژنان، لە ڕێکخراوەکانی کۆمەڵگەی مەدەنیدا کاردەکەن، لە کۆمەڵگەیەکی خێڵەکیی تەقلیدیدا بەڕێوەدەچن، کە پیاوسالاری زاڵن بەسەریدا و بێ باوەڕبوون بە مافەکانی ژنان.

 

سنووردارکردنی ژنان

ئاماژەی بەوەشکرد، ژنان ڕووبەڕووی چەندین ئالەنگاری دەبنەوە، لەوانە سنووردارکردنی ئازادی و دەستگیرکردن، جۆرەها توندوتیژی، وەک زەوتکردنی سەرچاوە ئابوورییەکان و مافە سەرەتاییەکان. بۆیە ڕێکخراوەکانی کۆمەڵگەی مەدەنی ڕۆڵێکی سەرەکی دەگێڕن لە پشتیوانیکردنی ژنان و یارمەتیدانیان بۆ بەرگەگرتنی ئەم بارودۆخە سەختانە.