رەققە

 

ژنە نووسەر و چیرۆکنووسانی سووریا ئەو پەیامەی ئاشتییان بەرجەستە کرد کە سووریا لە ماوەی ساڵانی قەیرانەکاندا کەمی کردووە، دووپاتیان کردەوە کە ژنان پێشەنگن لە بواری ئەدەبیدا و بە پەنجەکانیان دەتوانن ڕاستی کۆمەڵگەکەیان بە هەموو جیهان بگەیەنن.

 

لەژێر دروشمی "مرەکەبی سووریا بۆ ئاشتی"، دەسەڵاتی ڕۆشنبیری و دێرینەکان لە پارێزگای رەققە لە باکوور و ڕۆژهەڵاتی سووریا، دوێنێ ٢٤ی ئایار، یەکەمین فێستیڤاڵی ئەدەبی فوراتی دەستپێکرد، هەڵبژاردەیەک لە چیرۆکنووس و نووسەرانی ژن و پیاو لە سەرجەم شارەکانی سووریا بەشدارییان لە فێستیڤاڵەکەدا کرد، کە بۆ ماوەی سێ ڕۆژ بەردەوام دەبێت.

 

فێستیڤاڵەکە بە پانۆرامای کارەکانی دەسەڵاتی ڕۆشنبیری و دێرینەکان لە ماوەی هەشت ساڵدا دەستی پێکرد. لە فێستیڤاڵەکەدا ڤیدیۆ کلیپی جۆراوجۆر لەسەر ئەدەب و شیعر و مێژووەکەی نمایشکرا، لەگەڵ پێشەکییەک بۆ بەشداربووانی فێستیڤاڵەکە.

 

چەسپاندنی ئەوەی سووریا پێویستی پێیەتی

لە پەراوێزی فێستیڤاڵەکەدا، ئیزدیهار خەتیب، کورتەچیرۆکنووس هاوڵاتی لازقییە کە بە کورتە چیرۆکەکەی بەناونیشانی "خۆشەویستی و ئاشتی" بەشداری کرد، ڕوونیکردەوە کە ئەمە یەکەم بەشداریکردنی بووە لە بۆنەیەکی ڕۆشنبیری لە ناوچەی باکوور و ڕۆژهەڵاتی سووریا. وتی: چیرۆکەکەم باس لە ڕاستی سووریا دەکات کە پاڵەوانێکی ژن ڕۆڵی سەرەکی تێدا دەگێڕێت، بۆ ئەوەی ڕۆشنایی بخاتەسەر ڕاستی ژنان و ڕوانگەیەکی ڕاستەقینە لە دڵی خوێنەران و گوێگراندا بچێنێت.

 

ئاماژەی بەوەشکرد، "ئەخلاقی چیرۆکەکە بریتییە لە بەهێزکردنی پێویستییەکی سەختی سووریا بۆ 

خۆشەویستی و بوژانەوە دوای کاردانەوەی قەیرانی زیاتر لە ١٤ ساڵ شەڕ و ململانێ. بە مرەکەبی

قەڵەمەکانمان دەتوانین خۆشەویستی و ئاشتی زیندوو بکەینەوە، کاریگەرییەکانی قەیرانەکە نەهێڵین و سووریایەکی نوێ بنیات بنێین".

 

ئیزدیهار خەتیب تیشکی خستەسەر گرنگی بەشداری ژنان لە ئەدەبیاتی ژندا. "ژنانی سووریا لە کۆنەوە بە بناغەی شارستانییەت و ئەدەب و کولتوور ناسراون، سەرەڕای هەموو ئەو پاشەکشانەی کە بەسەریاندا هاتووە، بە قەڵەمەکانیان شەڕیان کردووە. ژن نێردراوی ئاشتییە. بۆیە ئەدەبیاتی شیعری ڕاستی بەرجەستە دەکات و لە هەمان کاتدا باس لە پرسەکانی دەکات".

 

ڕۆڵی نووسەرانی ژن لە کۆمەڵگەی پێشەنگدا

فەلەک محمد خەیر، نووسەر و کورتەچیرۆکنووسی هاوڵاتی دیمەشق کە بە چیرۆکی "سەردانی شەو" بەشداری کردووە، ئاماژەی کردووە کە چیرۆکەکەی باس لە ژیانی عەنتەرەی کوڕی شەداد،شاعیر و شوڕشگێڕ دەکات لە ڕابردوودا، وتی: ویستم ئەو سەردەمە جوانە زیندوو بکەمەوە کە لە ڕابردوودا هەبووە، کولتوری کۆنی شوڕشگێڕ و سوارچاکی لەو سەردەمەدا زیندوو بکەمەوە، هەروەها قسەخۆشی زمانی عەرەبی. بۆیە هەوڵمدا چیرۆکەکە لێرە لە شاری رەققەدا هاوبەش بکەم کە هەمان بەخشندەیی و بوێری هاوبەشی هەیە.

 

سەبارەت بە ڕۆڵی ژنە نووسەران لە پێشەنگایەتیکردنی کۆمەڵگەکانیاندا ئاماژەی بەوەدا کە "ژن لە ڕێگەی کولتوور و بەهرە گەورەکانییەوە توانای پێشخستنی وڵات و کۆمەڵگەکانی هەیە، هەروەها لە ڕێگەی بیرۆکە ئازادەکانیانەوە، بە بەکارهێنانی قەڵەمەکانیان بۆ زیندووکردنەوەی شکۆمەندی و کولتوری شارستانیەتی وڵاتەکەیان لەنێوان هێڵەکاندا.

 

بیری نیشتیمان

 

نەجاح ئیبراهیم،کورتەچیرۆکنووس لە شاری حومس بە کورتە چیرۆکێک بە ناوی "ژنە نەخشەکان" بەشداری کرد. چیرۆکی پیاوێکی پەنابەر لە وڵاتێکی ڕۆژئاوایی دەگێڕێتەوە کە بەدوای ژنێکدا دەگەڕێت کە تیشێرتێکی لەبەردایە و نەخشەی جیهانی لەسەرە، بە تامەزرۆییەوە بەدوایدا دەگەڕێت بۆ ئەوەی نیشتمانە ونبووەکەی بەدەستبهێنێتەوە. ئاماژەی بەوەشکرد، "ویستم ئەو نامۆبوون و ئازارە بەرجەستەبکەم کە پەنابەرانی سووریا بەهۆی قەیرانەکانەوە ناچارن بەرگەی بگرن، حەسرەت و تامەزرۆیی بۆ نیشتمانەکەیان، خواستی گەڕانەوەیان دوای کۆتاییهاتنی ململانێکان و گەڕانەوەی ئاشتی".

 

جەختیشی کردەوە کە ئەوەی سەرنجی ڕاکێشا "بەشدارییەکی بەرچاوی ژنە شاعیر و نووسەران بوو. ئەمەش ئەوە دەردەخات کە ژنان لە باکوور و ڕۆژهەڵاتی سووریا بە ئازادی و خۆشەویستییەکی تەواوەوە سەرقاڵی خەباتێکن لەسەر ئاستی ئەدەبی و ڕۆشنبیری، بەبێ سنووردارکردن و دوورخستنەوە. بەرژەوەندییەکی زۆر هەیە بۆ بەشداریکردنی ژنان لە کایەی ئەدەبی و ڕۆشنبیریدا، لەسەر بنەمای باوەڕبوونێک لە بواری ئەدەبی و ڕۆشنبیریدا هێز و داهێنەری ژنان و خۆشەویستییان بۆ خاکەکەیان”.

 

نەجاح ئیبراهیم باسی لە کاردانەوەکانی قەیرانەکە کرد لە بواری ئەدەبیدا، وتی: لایەنی ئەدەبی و کولتووری زۆر کاریگەر بوو، لە کاردانەوەکانی قەیرانی سووریا و ئارەزووی لەدەستدا. سەرەڕای ئەو ئاڵەنگاریانەی کە لە ساڵانی قەیرانەکەدا ڕووبەڕووی ژنە شاعیر و نووسەرانی سووریا بوونەتەوە، کۆڵیان نەدا و بە قەڵەمەکانیان بەردەوام بوون، بەڵام بە شێوازی جیاواز لە پێشووتر زۆر کاریان کرد، ڕاستی وڵاتەکەیان بۆ جیهان نیشاندا، بەتایبەتی ئەوەی ژنانی سووریا تووشی بوون، بەجۆرێک کە ئەمڕۆ باڵا بەرز وەستاون و خۆشەویستی خۆیان بۆ نیشتمانەکەیان و پێشکەوتنەکەی دەردەبڕن.