زهور مەشرەقی

 

تونس - لە تونس ڕۆژ لە دوای ڕۆژ توندوتیژی و چەوساندنەوە دژی ژنان زیاتر دەبێت. داکۆکیکارانی مافی ژنان دەڵێن، یاسای ٥٨ کە لە ساڵی ٢٠١٧ بۆ بەرەنگاربوونەوەی هەڵاواردن و توندوتیژی دژی ژنان دەرچووە، لەسەر کاغەز ماوەتەوە و بە کردەوە جێبەجێ نەکراوە، بەڵام ئەوان لە مەیدانەکەدا بەردەوامن لە خەباتیان.

 

هاجەر قاسمی، بەرپرسی لقی خۆجێیی یەکێتی نیشتمانی ژنانی تونس لە سەجنان کە سەر بە پارێزگای بنزیرت لە باکووری تونسە، سەرنجی بۆ دۆخی ئەو ژنانە ڕاکێشا کە ڕووبەڕووی توندوتیژی بوونەتەوە و ڕایگەیاند، یاساکانی ئێستا جێبەجێ ناکرێن.

 

"رزگاری ژن تێکۆشانێکی هاوبەشە"

هاجەر قاسمی ڕایگەیاند، ئازادی ژنان پەیوەستە بە خەباتی هاوبەشەوە، کاردانەوەی خۆشی بەرامبەر ئەو ئازار و مەینەتیانەی کە ژنان لە گوند و شارەکاندا بەسەریان دێت دەربڕی و وتی: دۆخی ژنانی تونس تا سەربکەون بەسەر شاخەکان و لە هەموو وەرزێکدا لە بارودۆخێکی سەخت و کارەساتباردا کار بکەن، بە خراپی دەمێنێتەوە.

 

ژنان ڕووبەڕووی توندوتیژی و ئیستغلالکردنی کرێکاری دەبنەوە

هاجەر قاسمی ئاماژەی بەوەشکرد، داتای توندوتیژی دژی ژنان بەهۆی سووتانی فەرمانگەی سەندیکاکانەوە لەدەستچووە. بە تایبەتی لە گوندەکاندا، ئەو ژنانەی کە تووشی توندوتیژی دەبن و ناتوانن دەنگی خۆیان ببیستن، هێشتا کار دەکەن.

 

هاجەر قاسمی ئاماژەی بەوەشکرد، بەتایبەتی لە گوندەکاندا، بەهۆی هەیکەلی کۆمەڵایەتی پیاوسالارییەوە، پێیان باشە لە ئاست ئەزموونەکانیان بێدەنگ نەبن و ڕایگەیاندووە کە ژنان لە کێڵگە و کارگەکاندا تووشی بەکارهێنانی بەرژەوەندخوازانەی کرێکاری دەبنەوە.

 

هاجەر قاسمی لە درێژەی قسەکانیدا وتی: ژنان زۆربەی ڕۆژەکانیان لە بارودۆخی سەختی هاتووچۆی نێوان کارگەکاندا بۆ کاتژمێری درێژ و مووچەی کەم بەسەر دەبەن. ئەمە لە کاتێکدایە کە دەرفەت هەبێت و ژنەکە لە کارگەیەکدا کارێک بدۆزێتەوە، ڕۆژانە بە ٥ دۆلار لە کێڵگەکاندا کاردەکەن یان بە سەرکەوتن بەسەر شاخ و بە کۆکردنەوەی ڕووەک بژێوی ژیان پەیدا دەکەن، ئەوان بۆ مووچەیەک کار دەکەن کە بەشی بژێوی خێزانەکەیان ناکات. بیمەی تەندروستییان نییە، هیچ گەرەنتییەکیش بۆ خانەنشینی لە داهاتوودا نییە، بەرکەوتەی ماددەی کیمیایی دەبن و بۆ کاتژمێری درێژ لە بەر خۆر و سەرما دەمێننەو،ە ئەمەش دەبێتە هۆی نەخۆشی درێژخایەن و هەندێکجاریش کوشندە، هەرچەندە ڕاستییەکان تاریک و بە ئازارن، بەڵام ژنان بۆ ژیانێکی شکۆمەندانە دەجەنگن.

 

''هیوامان هەیە''

هاجەر قاسمی ئاماژەی بەوەشکرد، لە نەوەدەکانی سەدەی ڕابردووەوە وەک یەکەیەک شەڕ دەکەن و وتی: ناتوانین ئاشتیخواز بین کاتێک ژنان لە چیاکان لە ژێر بارودۆخێکی سەختدا گیا کۆدەکەنەوە، هیوادارین دۆخی ژنان لە گوندەکاندا باشتر بێت، دەنگی ژنان دەبیسترێت.