٢٣ ساڵ بەسەر پیلانگێڕی نێودەوڵەتی سەر ڕێبەری گەلی کورد، عەبدوڵا ئۆجالان تێپەڕدەبێت، ژنان هەڵوێست و بۆچوونی خۆیان دژ بە گەلەکۆمەی سەر ڕێبەر ئۆجالان نیشاندەدەن، پزیشکێکیش ئاماژە بەوەدەکات، بیری ڕێبەر ئۆجالان بۆ مرۆڤایەتییە نەک تەنها گەلێک.

 

تەوار پێنجوێنی

سلێمانی- "داواکارم لە هەموو لایەنێک یەکدەنگی هەبێت بۆ ئازادکردنی ڕێبەر ئۆجالان، چونکە شەرمەزارییە بۆ مرۆڤایەتی لەم قۆناغی پێشکەوتنی زانست و مافەکانی مرۆڤدا، کەسێک لەسەر بیروڕای ئازاد دەستبەسەری فکر و لایەنە مرۆڤییەکەی کرابێت". ئەمە وتەی پزیشکێکە بۆ ٢٣یەمین ساڵیادی گەلەکۆمەی نێودەوڵەتی سەر ڕێبەری گەلی کورد، عەبدوڵا ئۆجالان.

 

١٥ی شوباتی ١٩٩٩، گەلی کورد بە ڕۆژێکی ڕەشی مێژووەکەیی بەناو دەکات، کاتێک بە پیلانگێڕییەکی نێودەوڵەتی ڕێبەری گەلی کورد، عەبدوڵا ئۆجالان دەستگیرکرا و تا ئەمڕۆ لەژێر گۆشەگیرییەکی چڕدا لە دورگەی ئیمرالی لە وڵاتی تورکیا، بە سور بوون لەسەر داوا و مافە ڕەواکانی گەلی کورد بەرخۆدانی دەکات.

 

دەوڵەتی تورکیا بەردەوام هەوڵی بێدەنگکردنی کوردانی لە باکوری کوردستان دەدا، بۆیە بزوتنەوەی ئازادیخوازی کورد بە ڕابەرایەتی عەبدوڵا ئۆجالان کرایە ئامانج و هەموو هەوڵێکی کپکردنەوەی ئەو بزوتنەوەیەی دەدا، پیلانگێڕی نێودەوڵەتی بە وتاری دەوڵەتی تورکیا دەستیپێکرد و گلادیۆی ناتۆ بەردەوامی پێدا، لەو بارەیەوە ڕێبەری گەلی کورد، دەڵێت: له‌ سه‌ره‌تا‌وه‌ تا کۆتایی ئۆپه‌راسیۆنه‌که‌ له ‌ژێر به‌رپرسیارێتی سیاسی ئه‌مریکا ‌و یه‌کێتی ئه‌‌ور‌وپا ‌و له‌لایه‌ن گلادیۆی ناتۆ‌وه‌ به‌ڕێوه‌چووه‌، به‌ر له‌ ئاشکرابو‌ونی ئه‌‌و راستیانه‌ش هیچ گومانێکم نه‌بو‌و که‌ ئه‌‌و هێزه‌ی منی بێکاریگه‌ر کرد‌و‌وه‌ هێزه‌ ئاسایشیه‌کانی حکومه‌تی تورک نین تەنها، ته‌نانه‌ت کاتێک سه‌ره‌تا بۆڵەند ئه‌جه‌‌ویدی سه‌رۆک ‌وه‌زیریش بێ‌ ئاگایی خۆی له‌ هۆکاری ده‌ستگیرکردنم ‌و راده‌ستکردنه‌‌وه‌م هێنایەزمان، بووه‌ به‌ڵگه‌یه‌کی گرنگ‌ و سه‌لمێنه‌ری ئه‌‌و بانگه‌شه‌یه‌م".

 

"لە خودی کەسێکدا، دەستگیرکردنی گەلێک بوو"

دەستگیرکردنی ڕێبەر ئۆجالان، لە خودی کەسێکدا دەستبەسەرکردنی گەلێک بوو، چونکە ئەو خاوەن فەلسەفەی بیری ئازاد، ژیانی ئازاد و ژنی ئازاد بوو، هزرێکی دژ بە چەوسانەوە و هێزێکی پێداگری بوو لەسەر مافەکانی مرۆڤ، بۆیەش یەکێک لە ئامانجەکانی پیلانگێڕی نێودەوڵەتی لەناوبردنی بزوتنەوە و دۆزی کوردان بوو.

هەر لەو ڕۆژەدا ڕێبەری گەلی کورد، عەبدوڵا ئۆجالان دەستگیرکرا، لە جیهاندا دەنگی دایەوە و بۆ کوردانیش وەک دەڵێن "قیامەت هەستا"، چوار پارچەی کوردستان و لە ئەوروپا و ئەمریکاشدا چالاکی ناڕەزایەتی و ئیدانەکردنی ڕادیکاڵانە دەستیپێکرد، کە ئەمە لە چاوەڕوانی هەڵسوڕێنەرانی پیلانگێڕی نێودەوڵەتیدا نەبوو، پزیشکێکیش دەڵێت ئەگەر ئەو یەک دەنگییەی لە ساتی دەستگیرکردنی بەڕێز ئۆجالاندا درێژەی پێبدرایە، پرسی کورد لە چوار پارچەی کوردستاندا پێشکەوتنی باشتری بەخۆیەوە دەبینی.

 

سەبارەت بە پیلانگێڕی نێودەوڵەتی و مێژووی کورد، ئاورینگ محەمەد قادر، پزیشک و چالاکوان، دەڵێت: لە مێژووی کورددا کۆمپلۆ بەرامبەر سەرکردە و بزوتنەوە ڕزگاریخوازەکانی کراوە بە شێوازی جۆراوجۆر، بەڵام ئەم کۆمپلۆیە جیاواز بوو چونکە بە شێوەیەکی نێودەوڵەتی بەڕێوەچوو، بە خوێندنەوەی ئێستا و ڕابردوو، سیاسەتی نێودەوڵەتی بەرژەوەندی لەگەڵ ئەوەدا بوو کە ئەو کۆمپلۆیە ڕووبدات، سیاسەتی ئێستای ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستیش درێژکردنەوەی ئەو پرسەیەیە".

 

لەکاتی دەستگیرکردنی ڕێبەری گەلی کورد، کۆدەنگییەک هەبوو کە چالاکی ناڕەزایەتی بەڕێوەدەبرد و داوای ئازاد کردنی ئۆجالانیان دەکرد، وەک ئاورینگ محەمەد قادر دەیهێنێتە زمان لەدوای ئارامبوونەوەی ناڕەزایەتییەکان کورد بە کۆدەنگی نەمایەوە، ئەمەشی بۆ سیاسەتی وڵاتانی نێودەوڵەتی و داگیرکاران گەڕاندەوە کە ئامانجیانە یەکڕیزی کورد و لایەنە سیاسییەکانی تێکبدەن.

 

"پێویست ناکات پرسیاری ئەوە بکەین کە ئایا سیاسەتی وڵاتانی دەرەوەیە کە کورد یەکڕیز نییە، چونکە ئێمە وڵاتێکی داگیرکراوین بێگومان هەموو جۆرەکانی داگیرکاری و دووەم بوونمان وەک نیشتمان، نەتەوە و زمان بەسەردا سەپێنراوە، ئەوەی سەردەستە قبوڵت ناکات هاوشانی بین، بۆیە ئێمەی کورد پێویست بوو ئیش بکەین لەسەر ئەوەی دەمانەوێت ببین بە نەتەوەیەکی هاوشانی دراوسێکانمان و یەکسان بژین بەڵام بەداخەوە کورد ئەوە لەبیردەکات، من گلەیی لە داگیرکار ناکەم کە بەوشێوەیە دەکات، بەڵام گلەیی لە کوردان دەکەم کە قبوڵی دەکات".

 

"هزری ئۆجالان، هزرێکە لەپێناو مرۆڤایەتیدا"

کاتێک ئۆجالان فکرەکانی دەهێنێتەوە زمان، باس لە تەواوی مرۆڤایەتی دەکات، بنەما و ژیانی ئازاد پێشکەش بە هەموو مرۆڤایەتی بێ جیاوازی دەکات، بۆیە ئاورینگ محەمەد قادر، وەک چالاکوانێک دەڵێت: "فکری ئۆجالان جیهانییە، بۆ نمونە زانستی ژن-ژنۆلۆژی و ژینگەیی گرنگیەکی گەورەی خۆی هەیە، تەنانەت دوای ئەو دەستبەسەرکردن و گۆشەگیرییەش، هێشتا بیروڕاکانی سەرچاوەن بۆ پێداچوونەوەی پرسەکان، ئەمەش جێی شانازییە کە بیرمەندێکی کورد بەو شێوەیە خوێندنەوەی هەبێت و دوای ٢٣ ساڵ دەستبەسەردا گرتن، بیروڕاکانی دەستیان بۆ ڕابکێشرێت، ئەگەر بە باشی کورد کاری تێدا بکردایە لە بڵاوکردنەوەیدا، ئێمە دەمانتوانی بڵێین ئێمە داهێنەری بیروڕای چاکسازییەکانین".

 

زانستی ژن-ژنۆلۆژی یەکێکە لە بنەما سەرەکییەکی فەلسەفەی ئۆجالان، کە کار لەسەر بنیادنانەوە و زیندووکردنەوەی ڕاستینەی ژن دەکات، ئەو پزیشکە ئاماژە بەوەدەکات جاری یەکەم نییە بیر و ئایدیای تایبەت بە ژنان هەبێت لە جیهاندا، "بەڵام ئەو شێوازەی لە هزری ئۆجالاندا هەیە خراوەتە پراکتیزە کردنەوە وەک ئەوەی لە ڕۆژئاوای کوردستاندا هەیە، کە بە شێوەیەکی سەرکەوتووانە زۆر لایەنی پێشکەوتنی ژن و تاواناکانی دەرخستووە کە شێوەی نوێی ئازادی نیشانداوە، دەشبێت لە باشوری کوردستان کە پرسی ژن بووەتە بابەتی ململانێی حزبەکان و ئازادی ژن شێوێنراوە، نمونەی ڕۆژئاوای کوردستان ببێتە ناوەندی گفتوگۆ".

 

لە کۆتایدا، ئاورینگ محەمەد قادر، هیوا دەخوازێت خوێندنەوەیەکی جیهانگیری ئەمڕۆ هەبێت لەسەر پرسەکانی کورد، "لەناویدا پرسی ئازادی بەڕێز ئۆجالان، کە پرسێکی نێونەتەوەیی جیهانییە، بۆ ئازادکردنی مرۆڤێک کە دەتوانێت خزمەتی زۆر دیار بە مرۆڤایەتی بکات".

 

ت.پ