ململانێی نەوەکان لە بواری راگەیاندندا، ئاماژەیە بۆ بوونی جیاوازییەکی گەورە لەنێوان نەوە جیاوازەکان لە شێوازی بەکارهێنان، بەکەم زانین و کارلێکردن لەگەڵ راگەیاندندا. ئەم ململانێیە بەئاشکرا دەردەکەوێت لەنێوان نەوەکانی رابردوو کە لەژێر راگەیاندنی تەقلیدیدا گەورەبوون (وەک رۆژنامە و تەلەفزیۆن) و نەوە تازەکان کە لە سەردەمی ئینتەرنێت و تۆڕە کۆمەڵایەتییەکاندا گەورە بوون.

 

نەوەی رابردوو، بەشێوەیەکی سەرەکی پشتی بە رۆژنامە و گۆڤار و تەلەفزیۆن دەبەستێت، وەک سەرچاوەی سەرەکی هەواڵ و زانیارییەکان.

 

راگەیاندنەکان لەوکاتەدا لەلایەن دامەزراوە گەورەکانەوە بەڕێوەدەبرێن، بۆیە کەمترفرەیی بوون و زیاتر جەختیان لەسەر ناوەڕۆکی کۆمەڵایەتی و کەلتوری کردۆتەوە. شارەزایان و پەیامنێرانیش، وەک سەرچاوەیەکی باوەڕپێکراوی زانیاری رێزیان لێدەگیرێت، بەڵام نەوەی نوێ، لە ژینگەیەک گەورەبوون کە بەزۆری پشت بە ئینتەرنێت و تۆڕە کۆمەڵایەتییەکانی، وەک فەیسبوک و تویتەر و ئینستاگرام دەبەستێت.

 

ئەم نەوەیە دەستگەیشتنی دەستبەجێ و هەمەجۆریان هەیە بۆ زانیاری و بەردەوام لە دروستکردنی ناوەڕۆکدا بەشدارن و سەرچاوەکانی هەواڵ ئاڵۆزتر بوون کە بۆتە هۆی جیاوازیی تێڕوانین و ئاڕاستەکان، بەڵام هاوکات بوو لەگەڵ بوونی ئاستەنگەکانی پەیوەست بە متمانە و بڵاوبوونەوەی هەواڵی ساختەوە.

 

هۆکاری ململانێ لە راگەیاندندا زۆرن لەوانە: تەکنۆلۆژیا، شۆڕشی دیجیتاڵی و پێشکەوتنەکانی تەکنەلۆژیای زانیاری و پەیوەندییەکان یارمەتیدەر بوون لە گۆڕینی شێوازەکانی بەکارهێنانی راگەیاندندا، فرەیی و ئاڕاستە کەلتورییەکان، نەوەی نوێ کراوەترن بۆ هەمەجۆریی بیرۆکە و کەلتورەکان، لە کاتێکدا نەوەکانی رابردوو دەیانەوێت کەلتورێکی میدیایی هاوشێوەیان هەبێت. سەلماندنی زانیاری، لە کاتێکدا میدیای تەقلیدی گرنگی زۆر بە متمانەی هەواڵ دەدات، بەڵام میدیای نوێ بەهۆی زۆری زانیاری و ئاسانی بڵاوکردنەوەیەوە رووبەڕووی ئاستەنگی بۆتەوە، هەروەها سەلماندنی زانیاری، راگەیاندنی تەقلیدی بایەخی زۆر بە متمانەی هەواڵەکان دەدات، لەکاتیکدا راگەیاندنی نوێ بەهۆی زۆریی زانیاری و ئاسانی بڵاوکردنەوەیەوە ئاستەنگییەکان بەخۆوە دەبینیت.

 

ململانێی نەوەکان لە راگەیاندندا رەنگدانەوەی گۆڕانێکی بنەڕەتییە لە چۆنێتی بەرهەمهێنان و بەکارهێنانی زانیارییەکاندا، لە کاتێکدا نەوەی رابردوو پشتی بە راگەیاندنی مەرکەزی و باوەڕپێکراو دەبەست و نەوەی نوێ رووبەڕووی ئاستەنگی بێهاوتا دەبێتەوە کە پەیوەندیدارە بە سەلماندنی زانیاری و رێکخستنی ناوەڕۆک لە ژینگەیەکی راگەیاندنی ئاڵۆز و پەشێویدا.

 

ململانێی نەوەکان لە بواری راگەیاندندا  سنووردار نییە تەنها بە بۆشایی نێوان میدیای تەقلیدی و دیجیتاڵییەوە، بەڵکو درێژ دەبێتەوە بۆ چۆنێتی مامەڵەکردن و کارلێککردنی نەوە جیاوازەکان لەگەڵ راگەیاندندا.

 

ئەم ململانێیە دەتواندرێت لەچەند گۆشەیەکەوە سەیر بکرێت وەک شێوازی بەکارهێنان، کاریگەریی کۆمەڵایەتی و سیاسی و بەشداریکردن لە داڕشتنی گوتاری میدیایی.

 

ململانێی نەوەکان لە بواری راگەیاندندا رەنگدانەوەی ئەو گۆڕانکارییە قووڵەیە کە جیهانی راگەیاندن لە سەردەمی دیجیتاڵدا بەسەریدا هاتووە.

 

لە راگەیاندنی تەقلیدییەوە کە پێشتر لە دامەزراوە ناوەندییەکانەوە بەڕێوەدەچوو بۆ راگەیاندنی دیجیتاڵی کە پشت بە کارلێک و بەشداریی فراوان دەبەستێت، جیاوازیی نەوەکان لە شێوازی بەکارهێنانی راگەیاندن زیاتر بەرچاو دەکەوێت.

 

ئەم گۆڕانکارییە ئاڵەنگاری و دەرفەتی نوێ بۆ هەموان دروست دەکات، چ لە باشترکردنی کوالیتی رۆژنامەگەریی بێت یان لە زیادکردنی دەرفەتی دەربڕیندا.

 

لەگەڵ بەردەوامیی پێشکەوتنی تەکنۆلۆژیادا، ئەو پرسیارە دەمێنێتەوە کە چۆن ئازادی راگەیاندن و متمانەپێکراو هاوسەنگ بکرێت و چۆن دڵنیایی بدەین لەوەی نەوەکانی داهاتوو بە ئاگایی و بەرپرسیارانەوە مامەڵە لەگەڵ شێوازەکانی راگەیاندندا دەکەن؟.