لە ڕۆژی جیهانی خۆیدا... دەیان ساڵ خەبات و تا ئێستاش ستەملێکراوە

سافیناز مستەفا – نووسەری میسری

 

هەرچەندە چەندین ساڵ تێپەڕیوە لەو کاتەوەی کە ٨ی ئادار تەرخانکراوە بۆ ئاهەنگ گێڕان بۆ ژنان، بەڵام هێشتا ژنان ستەمیان لێدەکرێت.

 

جارێکی دیکە ڕۆژی جیهانی ژنان هاتەوە، بەڵام پرسیارەکە هێشتا ماوەتەوە: ئایا ژنانی ڕۆژهەڵات بەشی تەواوی خۆیان وەرگرتووە یان هێشتا لەبیرکراون؟ پرسیارێک کە لە مانگی ئاداری هەموو ساڵێکدا سەرهەڵدەدات، ئەو مانگەی کە ژنان لە سەرتاسەری جیهاندا ڕێزیان لێدەگیرێت دوای چەندین سەدە لە خەبات و تێکۆشان و هیچ کەس نکۆڵی لەوە ناکات کە زۆرێک لە مافەکانیان بەدەست هێناوە.

 

بۆ نموونە، لە میسر، ژنان گەیشتوونەتە پۆستی باڵیۆز و وەزیر و جێگری پەرلەمان، بەڵام هەندێک لە ژنان هێشتا بێبەشن لە هەڵگرتنی ئەو پۆستانە لە هەندێک لە وڵاتانی دیکە وەک سعودیە، بەڵام سنووردار نییە، هەرچەندە ژنان لە قەتەر و ئیمارات و تەنانەت سودانیش گەیشتوون، بەڵام پرسیارەکە دووبارە دەبێتەوە: ئەی ئەو ژنانەی کە لەو وڵاتانەدا بەو پۆستانە نەگەیشتوون؟ ئەی ئەو ژنەی کە یەکێکە لە مۆدێلە گرنگەکانی کۆمەڵگە؟ ئەی دەربارەی ئەو تاکە ژنانەی کە چارەنووسی وایە بەتەنها بژئ، چونکە ئەو مۆدێلێکە کە دەبێت چارەسەر بکرێت، جا ئەو پاراستنێکی مسۆگەرکراو بێت یان دەبێت بە تەنها ڕووبەڕووی کۆمەڵگە ببێتەوە لە هەموو قۆناغەکاندا، لە تێڕوانینێکی توندی کۆمەڵایەتییەوە کە لاوازە.

 

کۆمەڵگەی ڕۆژهەڵات هێشتا پیاوسالارییە و ژنان هەمیشە وەک لاواز یان تۆمەتبار دەبیندرێن و زۆربەیان هێرشیان دەکرێتە سەر و دەچەوسێندرێنەوە و تەنانەت هەوڵی ڕەشکردنەوەیان دەدرێت و لێرەدا ڕۆڵی یاسا هەیە کە دەبێت ڕێگری لە هەر کەسێک بکات کە هەوڵی دەستدرێژیکردنە سەر ژنێک دەدات کە بە تەنیا دەژی، ڕێگای یاسایی هەیە، بۆ نموونە، بۆ زیادکردنی سزا بۆ ئەو کەسانەی ژنانی تەنها دەچەوسێننەوە، بۆ ئەوەی نابێت وەک ئەوە مامەڵەی لەگەڵ بکرێت کە دەبێت هەموو بارگرانییەکانی ژیان هەڵبگرێت، یان لانیکەم دەرکردنی بڕیارەکان یان لانی کەم دەرکردنی بڕیارەکان کە سەرنج دەخاتە سەر ئەو ڕاپۆرتانەی کە لەلایەن ژنانەوە کە ڕووبەڕووی هەراسانکردنی ڕاستەقینە یان دەستدرێژیی زارەکی بوونەتەوە، پێشکەش دەکرێن.

 

کاتێک ژنان لە سعودیە دەگەنە ئازادی بیروڕا وەک پیاوان بەبێ سەرکوتکردن و هەڵوێستی بڕیاردان داگیر دەکەن و کاتێک کۆمەڵگە، لە میسر تێڕوانین بەرامبەر ژنانی تەنها دەگۆڕێت و پارێزگارییەکی تایبەت وەردەگرێت، تەنها لەو کاتەدا دەتوانین بڵێین کە ژنان لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست بەشێک لە مافەکانیان بەدەستهێناوە، چونکە ژنان شایەنی ئەوەن بە ئازادی بیروڕای خۆیان دەرببڕن و بگەنە بەرزترین پۆست و ژیانێکی شیاو.