ئیبتیسام ئەغفیر

 

 بنغازی - لە شەوێکی زریاناویدا لە مانگی ئەیلولی ساڵی ٢٠٢٣، زریانی دانیال شاری دێرنای لیبیا گرتەوە و یەکێک لە گەورەترین کارەساتە سروشتییەکانی مێژووی وڵاتەکەی لێکەوتەوە. ئەم گەردەلوولە تەنها زریانێکی ئاسایی نەبوو، بەڵکو کارەساتێکی مرۆیی بێ وێنەی بوو، بارانبارینی زۆر بووە هۆی داڕمانی بەنداوەکانی دۆڵی دارنا و لافاوێکی وێرانکەر تەواوی گەڕەکەکانی شارەکەی وێران کرد و شارەکەی خستە ناو تاریکی مردن و وێرانکارییەوە. هێشتا گەلی لیبیا لەم کارەساتە چاک نەبووەتەوە، بەڵام دوای ساڵێک و چەند مانگێک، هێشتا هەوڵی تێپەڕاندنی ئەو کارەساتە دەدەن.

 

هێند ڕەشیدی، نیگارکێشێک کە خۆی لە دێرنەدا کارەساتی گەردەلولی دانیالی بەسەردا هات، نەیتوانی لە بەرامبەر ڕەهەندەکانی ئەم کارەساتەدا بێدەنگ بێت. قەڵەمەکەی هەڵگرت تا وێنەی ئەو دیمەنانە بهێنێتە سەر کانڤاسەکەی کە ناتوانرێت لە مێشکیدا بسڕدرێتەوە. ئەم وێنانە خەم و پەژارە دەگەیەنن، بەڵام لە قووڵایی ئەو وێنانەدا تۆوی هیوا کەوتوون. تەنیا ڕەنگەکان نەبوون کە تابلۆکانی دەڕازاندەوە، بەڵکو هاوارێکی بێدەنگ بوون کە ئازار و هیوا و خەم و شیفا و کارەسات و پاشهاتەکانی لە ناو خۆیدا هەڵگرتبوو.

 

ڕۆژی شەممە ١٥ی ئادار، هێند ڕەشیدی، لە یەکەمین پێشانگای هونەری خۆی بە ناوی "المبعد الئالان" کە لە لایەن پەیمانگای تەسیلی بۆ هونەر لە دێرنە و بە میوانداری پەیمانگای بەرا بۆ ڕۆشنبیری و هونەر لە بنغازی، ناونیشانی ئاخاوتنی "کاتێک وێنە قسە دەکات" زیاتر لە هەموو شتێک گوزارشت لە ڕۆحی پێشانگاکە دەکات. چونکە تابلۆکان تەنها ڕەنگ نەبوون، بەڵکو شایەتحاڵی زیندوو بوون بۆ ڕووخساری ڕزگاربووان، بەتایبەتی ئەو ژنانەی زۆرترین زیانیان بەرکەوتووە بەهۆی کارەساتەکەوە بوو.

 

کاتێک ئازار دەبێتە هونەر

هێند ڕەشیدی لە گۆشەیەکی پێشانگاکە وەستاوە و سەیری یەکێک لە تابلۆکانی دەکات کە شەش مانگ دوای زریانەکە کێشاوە. ئەم تابلۆیە هێنایەوە بۆ جیهانی هونەر، کە خۆی لێ دوور خستبووەوە. تابلۆکە وێناکردنی دۆخی ڕۆژی زریانەکە بووە، وەک یەکێک لە هاوڕێکانی باسی کردووە. بیری دێتەوە کە چۆن تەرمەکان بە قوماش دەپێچرانەوە، چونکە کفنی بەشی پێویست نەبوو. نەیدەزانی لەناو پاکەتەکاندا تەرم هەیە تا ئەو کاتەی بینی قژی ژنەکان بە بای پەرش و بڵاو بووە. بە ترسناکیی ئەو شتانەی کە بینیبووی تووشی شۆک بوو. کاتێک ئەوەی بینیویەتی پێی وتم، هەستم دەکرد کە دەبێت ئەو شتانە بکێشم کە ئەزموونی کردووە. تەنها وەسفێک نەبوو، بەڵکو ئەزموونێک بوو کە منی بردە قووڵایی ئازارەکان و لە دەنگێکی پڕ لە خەم و پەژارەدا، هەر لەوێ بوو کە تابلۆی "دانیال" لەدایک بوو.

 

هێند ڕەشیدی دوای کارەساتەکە ماوەیەک وازی لە نیگارکێشان هێنا. چۆن دەکرێت فڵچە ڕەنگەکانی ئازار بگرێت؟ بەڵام دوای چەند مانگێک گەڕایەوە و ئەو ڕەنگانەی هەڵیبژارد تەواو جیاواز بوون. ئەو دەڵێت هونەر ناتوانێت تەنها وەسفێک بێت، بەڵکو ئەزموونێکی قووڵی ئازار بێت کە دەگوازرێتەوە بۆ کانڤاس. سەبارەت بە گەڕانەوەی بۆ نیگارکێشان دوای کارەساتەکە دەڵێت: "ڕەنگەکانم ئیلهامیان لەوە وەرگرتووە کە هەموومان بینیمان، ئاو و قوڕ، شوێنەواری باران و ئەو سەوزاییەی کە وەک شایەتحاڵی ئەوەی تێپەڕیبوو مابووەوە". ئاماژەی بەوەشکردووە، "ئەم ڕەنگانە ئێستا بوونەتە بەشێک لە یادەوەریمان و برینێکن کە بە ئاسانی ناسڕدرێنەوە.

 

ژن هەموو شتێک بوو

ڕەمزی ژن لە تابلۆکانی هێیند ڕەشیدی دیار بوو، ئەو چاوە ژنانەی کە دەیکێشا، بێ سیما بوون، وەک ئەوەی ئاوێنەیەک بن کە ڕەنگدانەوەی ئازاری هەر ژنێک بن کە خێزانەکەی لەدەستدابێت یان دوای زریانێک بە تەنیا مابێتەوە. "لە دێرنا ژن نیوەی کۆمەڵگە نییە، بەڵکو هەموو کۆمەڵگەیە". "هونەرمەندان، ڕۆژنامەنووسان، شاعیران و دایکان، هەموویان لەوێ بوون، ئازارەکانیان ئەزموون دەکرد و بارگرانییەکەی هەڵدەگرت." ئاماژە بەوەش دەکات، زۆربەی قوربانیانی ئەو گەردەلوولە ژن و منداڵ بوون.

 

هیند ڕەشیدی، ئاماژەی بەوەدا کە سەرەڕای ئەم ئازارە، باوەڕی بە توانای ژنان و بەتایبەت دایکان هەیە بۆ چاکبوونەوە، وتی: کاتێک منداڵێکت دەبێت کە پشت بە تۆ دەبەستێت، توانای زیاتر بەدەست دەهێنیت بۆ تێپەڕاندنی قەیرانەکە. "ئێمە لەبیرمان ناچێت، بەڵام دەچینە پێشەوە".

 

بۆچی بنغازی؟

هەڵبژاردنی بنغازی بۆ ئەنجامدانی یەکەمین پێشانگای هێند ڕەشیدی لە هیندستان بڕیارێک بوو کە لە دڵی ئەوەوە هاتبوو. ئەم دوو شارە پەیوەندییەکی تایبەتیان هەیە. دوای کارەساتەکە، بنغازی پەناگەیەک بوو بۆ زۆر کەس لە دێرنە، وەک دەستێک کە دەستی بۆ ئێمە درێژ کرد کاتێک هەموو شتێکمان لەدەستدابوو. جەخت لەوە دەکاتەوە کە ئەم پێشانگایە لێرە کۆتایی نایەت، بەڵکو لە دێرنا بەردەوام دەبێت و ڕەنگە پێشانگایەکی دیکە لە تونس بەڕێوە بچێت.