ڕەجا خەیرات

 

مەغریب- فرمێسک مستەفا، ئەکتەری کورد چەندین ڕۆڵی لە سەر شانۆ و تەلەفزیۆن و سینەما بە زمانە جیاوازەکان گێڕا، بە ڕەچاوکردنی ئەوەی کە شانۆ نیشتمانێکە بۆ هەموو ئەکتەرێک لەو ماوەیەدا کێشەی مرۆیی بۆ ژنان و کۆمەڵگە دەربڕی.

 

فرمێسک مستەفا، نووسەر و ئەکتەری کورد لە کۆتا دانیشتنیدا میوانی کۆڕبەندی دروستکەرانی شانۆ بوو لە مەراکش و ئەزموونێکی بێهاوتای شانۆیی بە زمانە جیاوازەکانی وەک کوردی، عەرەبی و ئەڵمانی تێپەڕاند و لە ڕێگەی چاوپێکەوتنێکەوە لەگەڵ ئاژانسەکەمان بارودۆخی ژنانی لە شانۆدا ڕوونکردەوە.

 

هەڵسەنگاندنی ئێوە بۆ شانۆی عێراق بەگشتی و شانۆی کوردی بەتایبەتی چییە؟

پێموایە هەر شانۆیەک ناسنامەیەکی عێراقی و کوردی هەیە، بەتایبەتی لەبەر ئەوەی سەر بە هەمان وڵاتن، بەڵام کلتووری کوردی جیاوازە لە کلتووری عەرەبی لە جۆرێتی هەڵبژاردنی دەقە شانۆییەکان و جۆرایەتی کارکردن لەسەری، بەڵام لە ڕووی ڕەگەوە، پەیوەندییان بە یەکتریەوە هەیە، لە ڕێگەی ئەزموونی خۆمەوە لەگەڵ هاوکارەکانم لە ئەکادیمیای هونەر لە بەغدا، دەتوانم بڵێم کە ئێمە لە پرۆفیسۆرەکانمان لە پێشەنگانی شانۆی عێراقیەوە بەرنامە و میتۆدەکانی شانۆمان وەرگرتووە و دواتر پێداچوونەوەمان بە کولتووری کوردی کردووە، چونکە شانۆی کوردی لە پەنجاکان و شەستەکانی سەدەی ڕابردوودا شانۆیەکی شۆڕشگێڕانە بوو کە بەرگری لە پرسی نەتەوەیی کورد دەکرد و پێش ڕاپەڕینی گەلی کورد، پلاتفۆرمێک بوو بۆ ئازادی و سەربەخۆیی و داواکارییەکی گشتی بوو بۆ دەربڕینی مەبەستەکەی.

 

ئایا شانۆ دەتوانێت یارمەتی بەرەوپێشبردنی کێشەکانی ژنان بدات؟

شانۆ بە شێوەیەکی گشتی ئامڕازێکە بۆ بەرزکردنەوەی کێشە مرۆیی و کۆمەڵایەتییە هاوچەرخەکان و وەک ئاوێنەی کۆمەڵگە لە بارودۆخی ئێستایدا خزمەت دەکات و ژنان بەشێکن لەم بارودۆخە کۆمەڵایەتییە زاڵە و بوونی ئەوان لەسەر شانۆ سنووردار نییە بە ئەنجامدانی ڕۆڵی شانۆیی، بەڵکو لەوە زیاتر دەڕوات کە ژنان چوونەتە ناو جیهانی شانۆوە بۆ ئەوەی تێڕوانینی خۆیان لە ڕووی ئەکادیمی و زانستی و ڕۆشنبیرییەوە بسەلمێنن، بەم شێوەیە کێشەی ڕەگەزی لەناو شانۆدا کێشەی سەلماندنی خودی ژنە وەک مرۆڤێک بە تێڕوانین و تێگەیشتنێکی تایبەت وەک ژنانی دیکە لە پیشەکانی دیکەدا، ئەندازیار و پزیشک و سیاسەتمەدار هەیە، بۆیە بوونی ژنان لە شانۆدا بە دڵنیاییەوە خزمەت بە کێشەکانی کۆمەڵگە، هونەر، بیرو کولتوور دەکات.

 

گومان لەوەدا نییە کە جەستە هێشتا لە کۆمەڵگەکانی ڕۆژهەڵاتدا قەدەغەیە، زمانی جەستە لە کوێدایە لەو ڕۆڵانەی کە دەیگێڕن؟

 

ئێمە کراوەیی جەستەییمان نییە بۆ سەر شانۆ، بەتایبەتی لە کۆمەڵگەیەکی پیاوسالاری ڕۆژهەڵاتیدا، سەرەڕای بەرەنگاربوونەوەی داب و نەریتەکان، توانیمان بچینە ناو شانۆوە، بەڵام جەستەمان وەک بەربەستێک مایەوە بەرامبەر ئەو ڕۆڵانەی کە ئارەزوومان دەکرد لەسەر ستەیج بیانبینین، لە کاتی ئێستادا ژنان لە بارودۆخێکی باشتردا دەبینین بە بەراورد لەگەڵ نەوەی ئێمە لە کوردستان، کاتێک گەیشتمە ئەڵمانیا تێبینی جیاوازییەکەم کرد، لە شانۆنامەیەکدا ڕۆڵێکم بینی کە بە دەوری حەمامێکی جەزائیریدا دەخولایەوە و دەقێکی عەرەبی وەرگێڕدراوە بۆ سەر زمانی ئەڵمانی، ئەکتەرە ئەڵمانییەکانم بینی کە لە کارەکەمدا بوون خاولییان بە دەوری کەمەریاندا پێچابوو هەستم بە هیچ شەرمەزارییەک نەکرد، لە کاتێکدا داوام کرد کە شاڵێک بە شانمەوە دابنێم و خاولیەکی ئەستوور لە دەوری کەمەرم بێت، دوای ئەوە، توانیم لە بیرۆکەی بەستنەوەی جەستە لەسەر ستەیج جیاببمەوە، بۆم دەرکەوت کە بینەران دێن بۆ سەیرکردنی نمایشەکە نەک جەستەی ئەکتەرەکە، ئەمەش ئەو شتەیە کە لە شانۆی ئەڵمانی فێربووم.

 

شانۆ دەتوانێت قەرەبووی غەریبی وڵاتەکەت بکاتەوە؟ تا چەند کاریگەری شانۆی ئەڵمانیت لەسەرە؟

هەمیشە دەڵێم هەر شوێنێک کە دەچم بۆ ئەو جیهانەی کە شانۆ ببێتە نیشتمانی من و هەر زمانێک لەسەر ستەیج قسەی پێ بکەم دەبێتە زمانی من و پێم وایە زمانی شانۆ زمانێکی جیهانییە، بۆیە ئەوە نیشتمانی هەموومانە وەک ئەکتەر، لەگەڵ ئەوەشدا نیشتمانی دایک لە ناسنامە و ڕەگ و خوێنی من دەمێنێتەوە و زمانی دایکم نزیکترین زمانە.

 

شانۆی ئەڵمانی مێژوویەکی دوور و درێژی شارستانیەتی هەیە لەگەڵ پێشەنگە زەبەلاحەکانی کە تا ئێستاش بەهەمان شێوە فێری ئەو میراتە هونەرییە دەکەن، بۆ من ئێستا بۆ ماوەی حەوت ساڵە لە شانۆیەکی گەورەدا ڕۆڵ دەبینم کە تیایدا کێشەکانی ڕۆژهەڵات بە زمانی ئەڵمانی دەردەبڕدرین، لەوانە شۆڕشی کورد، دەربارەی ژنانی سووریا و کۆمەڵکوژی هەڵەبجە، خۆم بە باڵیۆزی هۆکارەکانی وڵاتەکەم دەزانم، کە هەموو ئەمانە بە شێوەیەکی نۆستالژیا و حەز بۆ کوردستانی نیشتمانی خۆم نمایشم کردووە.

 

باسی ئەزموونی خۆتمان بۆ بکە لە شانۆی "نالی یان بای بەیانی"؟ تا ئێستا ڕۆڵی توندوتیژی دژ بە ژنانی کوردت گێڕاوە؟

ئەزموونێکی جوان بوو لەگەڵ هونەرمەند سیوان ڕەحیم لەگەڵ چەندین هونەرمەند، کارەکە باس لە نامەی نێوان شاعیری "نالی" دەکات کە کۆچی کردووە بۆ کوردستان و هاوڕێکەی سالم کە هێشتا لە سلێمانی دەژیا، پەیامەکانی نێوانیان بە زمانێکی شیعری بوون، شانازی دەکەم کە ئەم ئەزموونە هاوبەش دەکەم، چونکە ئەمە ڕێڕەوی هونەری منی وەک ئەکتەرێک گۆڕی.

 

ڕۆڵێکم گێڕا کە تیایدا تیشکم خستە سەر کوشتنی ژنان لە کوردستان، لەگەڵ ئەکتەرەکانی دیکە کە هەمان جلوبەرگیان لەبەردا بوو و نوێنەرایەتیمان دەکرد لە هەمان ئەو شوێنەی کە ئێمە تێیدا کوژراین، دواتر نمایشەکەمان گواستەوە بۆ ئەو گوندانەی زۆرترین توندوتیژی دژی ژنانیان تێدایە، من خۆم لە ساڵی ٢٠٠٨ ئەزموونم کرد.