ناوەندی هەواڵ

 

سەرزەمینی مانا یەکێکە لە نوێترین بەرهەمەکانی نووسەری بواری فەلسەفە، ساماڵ مانی، کە باس لە گرنگی زمان و مانا-واتا دەکات.

 

ساماڵ مانی دەربارەی پەرتوکەکەی دەڵێت: 'سەرزەمینی مانا' کتێبێکی گرنگە بۆ ئەوانەی خوێنەری فەلسەفەن و بۆ ئەوانەی گرنگیی بە زمان و مانا دەدەن، بۆ هەموو ئەوانەش کە دەتوانن بۆ چەند چرکەیەک بیر لە دەنگی خۆیان بکەنەوە لەکاتی قسەکردنیاندا، یان سەرنج بدەن لەو خەتانەی دەیاننوسن بەر لە ناردنیان. ئەوکات لە فەلسەفە تێدەگەن بپرسن، 'زمان' چۆن دەتوانێت ئەوەی هەیە لای من بیگەیەنێت بەویتر، هی ئەویتر بەوانیتر، ئەوی ئەم وڵات بەویتر، ئەوی ئەم زمان بە زمانێکیتر؟!

 

لە بەشێکی کتێبەکەدا وەها شیکاری بۆ زمان و واتا دەکات؛

"ئەو سەبارەت بە زمان دەڵێت با هەوڵ نەدەین زمان تەفسیر و ڕوونبکەینەوە وەک ئەوەی زمان نایاب و ڕێکخراو بێت، با باس و وەسفی نەکەین، بەڵکوو با باسی ئەوە بکەین زمان چۆن ئیش دەکات، لەڕێی ئەوەوە کە چۆن زمان بەکاردەهێنین. گەر لەوێوە دەست پێبکەین، تێی دەگەین زمان چۆن ئیش دەکات.

 

لە کاتێکدا ئەمەی دەووت کە فەلسەفە سەرقاڵی ئەوە بوو ............................................................ ، بەم کارەیان بەسەراچوونەوەیان دەکرد بەسەر بەکارهێنانی زمان لە بەکارهێنانی ڕۆژانەدا، ئەو ووتی هیچ کێشەیەکمان نیە لە بەکارهێنانی زماندا، زمان وەک سروشتی خۆمان بەکاردەهێنێن و بەشێکە لە سروشتمان، ...................................، ئەگەر بمانەوێت لە زمان تێبگەین، ئەوا دەبێت سەرنج لە بەکارهێنانەکەی بدەین، ئەگەر ئەوە بکەین و باسی ئەوە بکەین کە چۆن زمان بەکاردەهێینین؛ دەبێت سەرنجی وورد و قوڵ و ڕاستمان هەبێت بۆ بەکارهێنانی زمان.

 

چونکە گەر سەرنج بدەین لە کەسێکی سادە، لە زمانی ڕۆژانەیدا دەزانێت چۆن ووشەکان بە ڕاستیی بەکاربهێنێت. بۆ نموونە دەزانێت چۆن 'ئاو' ، نان'، 'گەرما' ، 'سەرما'، 'برسیەتی'، 'تینیویەتی'هتد، هەزاران ووشە بەڕاستی بەکاربهێنێت و ئەگەر بەڕاستیی بەکاریان نەهێنێت مانا بەخش نابن. ئەو کەسانە لە ژیانی رۆژانەیاندا و لەم بەکارهێنانەدا هەندێک ڕێسا پەیڕەو دەکەن بە بێ ئەوەی پێی بزانن، بۆیە دەتوانن زمان بەکاربهێنێن؛ ئەمە بەکارهێنانێکی سروشتیە.

 

ئا لێرەدایە کە خۆی دەخاتە کێشە گەورەکەی فەلسەفەوە، ئەویش ئەوەیە: ئەو ڕێسایە چیە و چۆنە، چۆن دەکرێت باسی بەکارهێنانی ئەو ڕیسایە بکەین، وە چۆن وا بە سروشتیی ئەو ڕێسایە پەیڕەو دەکەین؟................. .................................هتد."