بەرژین کارا

 

مەخموور- دەنگبێژی، گۆرانییەکانی نەریتی کولتووری کوردییە کە ڕووداوەکانی خۆشەویستی و بوێری و هتد لەخۆدەگرێت، لەگەڵ گۆرانییەکان بەبێ ئامێری مۆسیقا، لەلایەن هونەرمەندە دەنگبێژەکانەوە وتراون و تا ئەمڕۆش ماونەتەوە، گۆرانیبێژانی کورد لەسەر چەندین ڕووداوی مێژوویی هۆنراوەیان نووسیوەو لەمێژووی ئەم دواییەدا چەندین ڕووداو تۆمار کراون، کولتوور و زمانی کوردی زۆر دەوڵەمەندن بە گۆرانی و هۆنراوەو چیرۆک، تا ئەمڕۆش زمانی کوردی لەدەست نەدراوە، بە سایەی ئەو دەنگبێژانەی کە گۆرانی دەڵێن، هێشتا شوێنی خۆی وەک مێژوویەکی زیندوو گرتووەوبووەتە سەرچاوەی کولتووری بەردەوام بۆ نەوەی نوێ.

 

بەسێ بوداک یەکێکە لەو ژنانەی کە لە کامپی پەنابەرانی شەهید ڕۆستەم جودی "مەخموور" دەژی، چەندین ساڵە خەبات دەکات بۆ پەرەپێدان و گەشەپێدانی کولتووری دەنگبێژی، کولتووری دەنگبێژی بە زیندوویی هێشتووەتەوە، بۆ ئاژانسەکەمان قسەی کردو داوای لە ژنان و گەنجانی کورد کرد بە دەنگبێژی کولتووری خۆیان بپاریزن.

 

لە سەرەتای قسەکانیدا،بەسی  بوداک باسی سروشتی گوندەکەی خۆی کرد و وتی: بەستا ناوچەیەکی فراوان و دارستانە، شوێنێکە بۆ کشتوکاڵ و ئاژەڵداری، ژیان لەوێ زۆر خۆشە، لەکاتی خۆیدا زۆر بەهای ئەوێمان نەدەزانی، دوای ئەوەی بووینە پەنابەر هەستمان بە بەهاکەی کرد، لە دارستانەکانی گوندەکەمان چەندین درەختی سروشتی کۆن هەبوون، واتە دروست نەکرابوون، وەک دار، درەخت، درەخت و لاشەکان. لە بەهاردا، کاتێک درەختەکان گوڵەکانیان کردەوە، سپی بوون، لە بەفر دەچوون، بە سروشتی خۆی زۆر جوان بوو.

 

"هەموو ئەو گۆرانیانەی کە لە ئاهەنگەکانماندا دەوتران زارەکی بوون"

 

بەسێ بوداک ئاماژەی بەوەکرد، کاتێک ئەوان منداڵ بوون، ئاهەنگێکیان لە گوندەکەیان هەبوو و دەچوون بۆ ئەوێ و گوێیان لە گۆرانییە پێگەیشتووەکان دەگرت، هەروەها فێری گۆرانی وتن بوون و وتی: لە گوندەکەمان، زۆربەی گۆرانییەکان لە ئاهەنگەکاندا دەوتران، بۆ نموونە، کاتێک ئاهەنگی هاوسەرگیری لە بەهاردا هەبووایە لەبەردەم دەرگاکەیان تا پاییزا ئاهەنگ هەبوو، هەموو گەنجەکان کۆدەبوونەوە و هەڵدەپەڕین، هەموو ئەو گۆرانییانەی کە لە ئاهەنگەکانماندا دەوتران، هەموویان گۆرانی کولتووری پێشوو بوون، دوو بۆ سێ کاتژمێر لە دوای یەک گۆرانی دەوترا.

 

"بۆ دەنگبێژی دایکەکانمان ڕەنجی زۆریان دا"

بەسێ بوداک ئاماژەی بەوەدا بۆ پەرەپێدانی کولتووری دەنگبێژی رەنجێکی زۆر دراوەو وتی: ئەم کولتوورە بە ئاسانی بەدەستنەهێنرا، دایکان و باوکانمان تا ئەمڕۆش زۆر کاریان کردووە، تا ئەمڕۆش لەسەر پێیەکانی ماوەتەوە. گەلی کورد کولتووری گۆرانی وتنیان ناسیوەو هەموو جۆرە گۆرانییەک شوێنی خۆیان گرتووە لەم کولتووری دەنگبێژییەدا، نابێت ڕێگە بدەین ئەم کولتوورە لە دەست بچێت، چونکە ئەگەر کولتووری گۆرانی ون ببێت، زمان و ناسنامە و بوونی ئێمەش لە دەست دەچێت.

 

بەسێ بوداک ئاماژەی بەوەشکرد، دوای چوونی بۆ کامپی مەخموور، دەستیکرد بە دەنگبیژی و وتی: دوای ئەوەی ژیان لێرە جێگیر بوو، وتمان کولتوورێک بونیاد بنێین، ئەم کولتوورە لە کامپەکانی دیکە هەبوو، بەڵام من نەچووم چونکە منداڵەکانم بچووک بوون، دوای ئەوەی لە کامپەکە نیشتەجێ بووین، دواتر ژوورێکمان دروستکرد، ژووری دەنگبێژان لەو کاتەدا نەچووم چونکە کارم دەکرد، بەڵام هاوڕێیەکم هەبوو کە دەیویست بڕۆم، لەبەر ئەوە ڕۆیشتم و تا ئێستا بەردەوام بووم لەم کارە، دەچم کارەکەم دەکەم و دواتر دەچم بۆ کولتوور، گۆرانیمان بۆ خۆمان دەوت و کلیپمان ئامادە کرد، بەرنامەمان دروست کرد، شەوێکمان بۆ خۆمان دانا و دەهاتین بۆ پەروەردە.

 

"کولتووری دەنگبێژی بە سایەی دایکان تا ئەمڕۆش بەردەوامە"

لە کۆتایی قسەکانیدا بەسێ بوداک داوای لە هەموو گەلی کورد کرد و وتی: زۆر دڵخۆشین کاتێک گەنجێک یان منداڵێک دەبینین کە کولتووری دەنگبێژی بە زیندوویی دەهێڵێتەوە، چونکە بە هێواشی بەرەو لەناوچوون دەڕوات، ئەگەر ئێمە کولتووری خۆمان لەدەست بدەین، خۆمان لەدەست دەدەین، چونکە کولتووری ئێمە ناسنامە و زمان و بوونمانە، پێشتر مێشکی خەڵک کراوە بوو، هیچ شتێکی وەک تەلەفزیۆن، ئینتەرنێت و مۆبایل نەبوو، بۆیە گەل بە هەست و مێشکی کراوەوە گۆرانی دەوت، ئێستا زیاتر دایکەکانمان خاوەنداری لە کلتووری دەنگبێژی دەکەن، ئەوە کلتووری دایکە و دایکان ئەم کولتورەیان پاراستووە، داوا لە هەموو گەنجان و دایکان و باوکانمان دەکەم کە پارێزگاری لە کولتووری خۆیان بکەن و منداڵەکانیان فێر بکەن و گەشەیان پێبدەن.