Serdeşt – Li Îranê cudakariya etnîkî, olî û zayendî dihewîne. Li gel van hemûyan jî, Komara Îslamî di avakirina nifşê nû de encameke tê xwestin bi dest naxe. Bi serhildana “Jin, jiyan, azadî” di van mehên borî de, gelek xwendekar dema ku li dibistanan dirûşmên li dijî Komara Îslamî diqîrin ji aliyê hêzên rejîmê ve têne girtin û heta kuştin. Sahar Molodî ku nêzî 20 sal e mamostetiya Serdeştê dike, li ser rewşa dibistanan û sîstema perwerdeyê ya Serdeşt a Îranê axivî.

‘Di pergala perwerdê de hîyerarşî serwer e’

Sahar Moloudî diyar kir ku di pergala perwerdeyê de hîyerarşî serwer e û wiha gotinê xwe domand: “Yanî sîstem ji jor  heya jêrê dixebite. Ew jî tê wateya ku dibistan bi biryara bingehîn neyê bicîhanîn. Dibe sedem ku şagirtên pasîf û îtaetkar were xwedîkirin. Em hinek quralan meyzebikin: Şagirt pêwîste siharê berî seet 07:30’ de li dibistanê amadebin, her roj pêwîste qurani kerîm guhdar bike, jib o pergal û rêber dia bike, merş bixwîne, pêwîste li pola yê de birûnê û bêdeng be, pêwîste tîşort li xwe neke û li gor dibistanê porê xwe tiraş bike. Mamoste bi şagirt re nikare bibe heval.”

‘Dibistan pir zêde qelebalix in’

Sahar Moloudî diyar kir ku binesazî û meteryalên dibistanan jî ji bo perwerdeyê têrê nake û got, “Li dibistanan kantîn û salonên xwendinê nîn in. Ji bilî dibistaneke bajarê Serdeştê, dibistanên din jî ne xwedî salona werzîşê ne. Di piraniya dibistanan de qatên asfalt hene ku dema werzişê dilîzin zarok birîndar dibin. Ji bo ku lêçûn kêm bike û ji amadekirina nîvro dûr bixe, hukûmetê ders di yek guheztinê de qut kiriye. Vê yekê di dersên dawî de baldariya xwendekaran pir kêm kir. Dewlet jî naxweze xwarinên wek şîr û kek bide xwendekaran. Dersên qelebalix dibin sedema pirsgirêkan di pêvajoya hînbûn û nirxandinê de û kêm guhdana xwendekaran. Li piraniya laboratûwarên dibistanan malzemeyên pêwîst û alavên pêwîst nînin. Li piraniya dibistanan atolyeyên kompîturê nîn in.”

'Bernameya perwerdehiyê zayendperest, olî û neteweperest e'

Sahar Moloudî da zanîn ku perwerdeya li dibistanên Serdeştê navendî ye û li ser eksena neteweperestiya farisî û îslama şîe ye û wiha got: “Dursên farisî, zanistên civakî, Qur’an, diyariyên îlahî, amadekariyên parastinê û xebatên derbirî mijarên bîrdozî ne. ya hikûmetê. Di beşa pirtûkên olî de, hikûmetê ji bo olên din pirtûk amade kirin. Lê di pratîkê de naveroka bingehîn a olên din nagire. Tehlîlkirina naveroka pirtûkan ji bo pêşxistina ramana rexneyî û afirîner ne guncaw e. Di mufredatê de cîhê vê yekê kêm e. Ji ber ku sîstema navendî ya Faris-Şiî ne amade ye yê din qebûl bike û têgehên yekitiya netew-dewletê li ser cihêrengiya çandî û zimanî ya gelan ferz dike, dikare weke diyardeyeke faşîzmê were nirxandin. Rêyek din a karanîna dibistanê ji bo hukûmetê meşên hukûmetê ne.”

'Serhildanên gel bandor li xwendekaran kir'

Sahar Moloudî diyar kir ku xwendekarên keç ên li dibistanan hem ji aliyê olî, hem ji aliyê etnîkî û hem jî ji aliyê zayendî ve rastî zextan tên û wiha got: “Ji kur zêdetir tên astengkirin. Naveroka perwerdeyê cewhera zilma dîrokî ya li ser jinê radigihîne. Lê belê, ew di nav de ne. Di pirtûkan de zîhniyeta baviksalarî bi awayekî zelal tê vegotin."

Sahar Moloudî da zanîn ku xwendekar bi serhildanên "Jin jiyan azadî" ji atmosfera siyasî û civakî bandor bûne û got, "Di encamê de em dikarin bêjin ku xwendekar zêdetir rexne li pirsgirêkên hikûmetê girtin."