LARA GEWHERI

Mehabad - Di 13’ê Îlona 2022’an de li Tehrana paytexta Îranê, Jîna Emînî ya 22 salî ku di bin îşkenceya dewriyeya Îrşad a bi navê “Polîsên Exlaqî” de hatibû binçavkirin, di 16’ê Îlona 2022’an de jiyana xwe ji dest da. Piştî mirina Jîna Emînî, xwepêşandanên ku di 17’ê Îlonê de li bajarê wê Seqizê dest pê kiribûn, li seranserê welat belav bû û veguherî serhildaneke li dijî hikûmetê. Rejîma Îranê ji bo tepeserkirina xwepêşandanan serî li her cure rêbazan da. Rejîma ku ji binçavkirin, îşkence, kuştin û îdamê gelek rêbaz ceriband, nekarî serhildana gel bitepisîne.

Hatin îdam kirin

Têkildarî serhildanên “Jin, Jiyan, Azadî” yên li Îranê Muhsîn Şikarî cara yekem di 8’ê Kanûna 2022’an de hat darvekirin. Piştî darvekirina Muhsîn Şikarî, Mecîdrîza Rahneverd jî di 12'ê Kanûna 2022'an de hat îdamkirin. Piştî van her du îdamkirinan, hat ragihandin ku di çarçoveya aloziyan de di 7’ê Çileya 2023’an de cezayê îdamê li Mihemed Mehdî Keremî û Seyîd Mihemed Husênî hatiye birîn.

Xelkê Mehabadê piştî bangewaziyên seranserî welat bi boneya çilemîn roja bidarvekirina Mihemed Mehdî Keremî û Seyîd Mihemed Husênî çalakiyek nerazîbûnê li dar xistin.

Mirov guh nade pêşgiriyan

Dewleta Îranê ji bo astengkirina xwepêşandanan gelek polîs şandin Mahabadê. Tevî hemû hewldanên astengkirinê jî gel û ciwanên doza azadiyê li Mehabadê daketin qadan. Jinên Mahabadê hîcabên xwe ji kolanan derxistin, pêşengiya civakê kirin. Dirûşma "Jin, Jiyan, Azadî" li kolanan kêliyekê jî ranewestiya. Kolana Çavkaniyê ku yek ji cihên navendî yên xwepêşandanên bajarê Mehabadê ye, şeva borî ji saet 23.00’ê ve bû şahidê girseya mezin a xwepêşanderan.

Slogana sereke 'Jin, Jiyan, Azadî' ye

Xwepêşanderan agirê şoreşê heta derengiya şevê li kolana Morzemê, li pişt Tap û Barî pêxistin. Careke din kîn û hêrsa xwe li hember Komara Îslamî qîr kirin. Duruşmeya sereke ya xwepêşanderên Mehabadê “Jin, jiyan, azadî” bû. Her wiha duruşmên “Bimre dîktator” û “Bimre Xamineyî” hatin berzkirin. Ciwanan li ser dîwaran dirûşmeyên cuda bi spreyan nivîsandin. Bi destpêkirina çalakiyan re leza înternetê kêm bû û gelek welatî nikarin xwe bigihînin înternetê.

'Kontrola wan xurtir bû'

Şermîn Seîdî got, “Ez serê sibê ji Mehabadê heta Urmiyê meşiyam. Di rê de min dît ku 12 erebeyên reş ên dijî serhildanê ber bi Mehabadê ve diçin. Nûqteyên kontrolê ne yên berê bûn û wan otomobîlên xelkê bi tundtir kontrol dikirin.”

'Rojên destpêkê yên serhildanê dîsa diqewimin’

Halîme Kerîmî ya 52 salî ku tevî xwişka xwe ya mezin û keça xwe ya mezin beşdarî van çalakiyan bû, wiha got: “Em îşev daketin qadan û bi qîrîna dirûşmeyên jin, jiyan, azadî, ji bo van her du şehîdên mezlûm û hemû canê xwe yên di serhildanê de şehîd ketin em daketin qadan. Em ji tiştekî natirsin û tu tişt nikare me ji lêgerîna edaletê bigire. Min hîcaba xwe jê kir. Di dema parastina keça xwe de min ji dil û can qêriya ‘jin, jiyan, azadî’. Em li Kolana Çavkaniyê kom bûn û jin ji mêran zêdetir bûn. Ciwanên hazir hemû kolanên derdorê şewitandin. Rojên ewil ên serhildanê dîsa diqewimin."

Zextan nikarîbûn xwepêşandanan rawestînin

Mîdiya Ehmedî ya 27 salî ku li kolana Morzorê ​​beşdarî xwepêşandanan bû got, “Tax ji aliyê hêzên rejîmê ve hat girtin. Me rûyê xwe girt û derketin kolanê û stran gotin. Balafirên keşfê li ser serê xwe bûn. Gelek caran dengê çekan jî hat bihîstin. Beşek ji xwepêşanderan çûn Barî Şîlayan. Piştî êrîşa hêzên rejîmê, welatiyan malên xwe bi cih kirin, lê di demek kurt de careke din agir pê ket. Hin kes di erebeyên xwe de stranan digotin. Wan barîkatên mezin bi agir, trafîka otomobîlan û kevirên mezin çêkiribûn."