زنان تونسی: سرکوب، ارزش‌های واقعی ایجاد نمی‌کند
فعالان حقوق بشر در تونس معتقدند دستگیری تولیدکنندگان محتوا در شبکه‌های اجتماعی، راهکار مناسبی برای مقابله با محتواهای نامناسب نیست و باید به جای صدور احکام زندان، از روش‌های دیگری برای برخورد با این افراد استفاده شود.
زهور المشرقی
تونس - جنجال بر سر دستگیری پنج تولیدکننده محتوا به اتهامات اخلاقی در تونس همچنان ادامه دارد. این افراد به دلیل انتشار ویدئوهایی که دادگاه آن‌ها را «مغایر با اصول تونسی» تشخیص داده، بازداشت شده‌اند.
در حالی که در عصر دیجیتال، استفاده از شبکه‌های اجتماعی برای آگاهی‌رسانی به جامعه و به‌ویژه جوانان ضروری به نظر می‌رسد، مشکلات اقتصادی موجب شده برخی افراد بدون توجه به پیامدهای منفی آن، تنها برای کسب درآمد از این پلتفرم‌ها استفاده نامناسب کنند.
این رفتارها در تضاد با اهداف نهادهای مدنی و حقوق بشری است که برای آگاهی‌رسانی به جامعه تلاش می‌کنند. گرچه شعبه نهم دادگاه بدوی تونس برای تعدادی از تولیدکنندگان محتوا در تیک‌تاک حکم زندان صادر کرده، اما این تصمیم با واکنش‌های گسترده‌ای روبرو شده و بسیاری خواستار جایگزینی جریمه نقدی به جای زندان هستند.
همزمان با این دستگیری‌ها، برخی تونسی‌ها خواستار ممنوعیت تیک‌تاک شده‌اند؛ پلتفرمی که به گفته آن‌ها به بستری برای توهین و گدایی تبدیل شده است. این مسئله به دودستگی در جامعه انجامیده؛ گروهی طرفدار برخورد قاطع با محتواهای نامناسب هستند و گروهی دیگر این اقدامات را محدودکننده آزادی می‌دانند. عده‌ای هم معتقدند زندان نمی‌تواند راهکار مناسبی برای مقابله با این پدیده باشد.
عایده بن شعبان، فعال حقوق زنان و حقوق بشر می‌گوید برخی کاربران با بی‌احترامی به حریم دیگران، از مرزهای آزادی بیان فراتر رفته و با تمسخر و هتک حرمت، به خشونت دیجیتال دامن زده‌اند که قربانیان اصلی آن زنان هستند.
او می‌افزاید برخی محتواهای منتشر شده در شبکه‌های اجتماعی، به‌ویژه تیک‌تاک، مستحق برخورد قانونی است، اما زندان راه‌حل مناسبی نیست. به اعتقاد او باید به جای زندان که آخرین راهکار عدالت است، از جریمه‌های نقدی یا مجازات‌های جایگزین استفاده شود.
او زندانی کردن تولیدکنندگان محتوا را به عنوان نخستین راهکار برخورد با این مسئله نمی‌پذیرد و معتقد است: «در سال‌های اخیر مرز میان آزادی بیان و تخلف، که گاه به هتک حرمت و افترا می‌انجامد، مخدوش شده است.»
عایده بن شعبان می‌گوید محتواهای نامناسب در تیک‌تاک، چهره‌ای مخدوش از تونس، زنان و مردان آن ارائه می‌دهد. او همچنین از حضور تولیدکنندگان این محتواها در برنامه‌های تلویزیونی انتقاد می‌کند و معتقد است این کار به انتشار پیام‌های نامناسب و خلاف اصول دامن می‌زند.
این فعال حقوق بشر رویکرد دولت در زندانی کردن تولیدکنندگان محتوا را نادرست می‌داند و می‌گوید: «این افراد برای کسب درآمد دست به چنین کاری می‌زنند. دولت می‌تواند به جای زندان، آن‌ها را جریمه سنگین کند و بر محتواهایی که به تصویر تونس و به‌ویژه زنان لطمه می‌زند، نظارت داشته باشد.»
او پیشنهاد می‌کند برای مقابله با محتواهای نامناسب، مالیات‌هایی برای این فعالیت‌ها وضع شود و می‌افزاید: «مسئولان گمان می‌کنند زندان می‌تواند مشکلات اجتماعی را حل کند؛ مشکلاتی که ریشه در تخریب نظام آموزشی و فرهنگی دارد. بی‌توجهی دولت به این دو حوزه در سال‌های اخیر، نسلی را پرورش داده که بدون آگاهی و دانش کافی دست به اقداماتی می‌زند که پیامدهای آن را نمی‌داند.»
او تأکید می‌کند فقدان آگاهی به وضعیت کنونی انجامیده و باید با آن مقابله کرد، اما نه از طریق زندان. به اعتقاد او آموزش، آگاهی‌رسانی رسانه‌ای و راهنمایی جوانان که کاربران اصلی تیک‌تاک و اینستاگرام هستند، راهکارهای بهتری است.
عایده بن شعبان وخامت اوضاع را ناشی از بحران اقتصادی و بیکاری جوانان می‌داند و امیدوار است با آگاه‌سازی جوانان و هدایت آن‌ها به مسیر درست، بتوان از سوءاستفاده از آن‌ها در فضای مجازی جلوگیری کرد.
او با اشاره به این که اغلب این افراد از اقشار آسیب‌پذیر جامعه هستند که برای تأمین معاش روزانه خود به دنبال‌کننده و بازدید نیاز دارند، تأکید می‌کند: «سرکوب نمی‌تواند ارزش‌های واقعی ایجاد کند و استفاده از زور نتیجه‌بخش نخواهد بود.»