نوآوری زیست محیطی؛ بازیافت محصولات قدیمی به کاهش آلودگی کمک می‌کند
در یک اقدام نوآورانه، تیا قائد بیه موفق شد با تبدیل نوعی خاص از زباله‌های الکترونیکی، به آثار هنری، نه تنها مسائل اجتماعی مهمی را مورد توجه قرار دهد بلکه گامی مؤثر در راستای کاهش آلودگی محیطی و مقابله با تجمع زباله‌ها بردارد.
سوزان ابوسعید
بیروت - تیا قائد بیه، با استفاده خلاقانه از سی دی‌های دور ریختنی و تبدیل آنها به آثار هنری که به تصویرگری موضوعات اجتماعی می‌پردازند، توانست در کاهش حجم زباله‌ها نقش بسزایی ایفا کند.
زباله‌های الکترونیکی، که حدود ٣ درصد از کل حجم زباله‌های جهانی را تشکیل می‌دهند، به دلیل دشواری در تجزیه، چالشی جدی در حوزه مدیریت زباله محسوب می‌شوند. با تولید سالانه ۵٠ تا ۶٠ میلیون تن از این نوع زباله‌ها، مهمترین خطر مرتبط با آنها ناشی از حضور مواد سمی نظیر سرب، کادمیوم و بریلیوم است. این مواد، در صورت قرار گرفتن در معرض نور خورشید و به خصوص پرتوهای فرابنفش، می‌توانند به هوا، خاک و آب نفوذ کرده و به آلودگی محیط زیست منجر شوند.
بازیافت زباله‌های الکترونیکی، به دلیل پیچیدگی‌های فرآیند استخراج فلزات گرانبها موجود در آنها، به چالشی بزرگ برای دولت‌ها و جامعه تبدیل شده است. با این وجود، برخی سازمان‌ها و ابتکارات در سراسر جهان اقدام به پیمودن این مسیر نموده و توانسته‌اند نرخ بازیافت این زباله‌ها را به ١٧.۴ درصد برسانند. فرآیند بازیافت زباله‌های الکترونیکی، علاوه بر کاهش نیاز به استخراج فلزات گرانبها از معادن طبیعی نظیر طلا، مس، نقره، پلاتین، کبالت و روی، به حفظ منابع طبیعی کمک شایانی می‌کند.
با وجود آنکه اکثریت سی‌دی‌های پرطرفدار در سال‌های گذشته از مواد پلاستیکی ساخته شده‌اند که از نظر اقتصادی اولویت کمی برای بازیافت دارند، تیا قائد بیه، دانش‌آموز ١٧ ساله دبیرستانی، رویکردی نوین در استفاده مجدد از این سی‌دی‌ها بکار برده است که نه تنها امکانی برای بروز خلاقیت وی فراهم آورده، بلکه به کاهش خطرات محیط زیستی نیز کمک می‌کند. وی اظهار داشت: «از دوران کودکی به نقاشی علاقه‌مند بودم، اما هیچ‌گاه فکر نمی‌کردم که به تحصیل در رشته هنر اقدام کنم. با این حال،اما پس از این تجربه، دریافتم که افق های وسیع تری در پیش رویم قرار دارد که فراتر از آنچیزی است که تاکنون انجام داده ام. بنابراین، به طور جدی تصمیم گرفتم به سمت تحصیلات دانشگاهی در زمینه هنر روی آورم.»
تیا قائد بیه در توضیح فرایند خلق ایده نقاشی بر روی سی دی‌ها بیان کرد: «متوجه شدم که در هر خانه‌ای، از جمله خانه ما، تعداد زیادی سی دی بلااستفاده وجود دارد. با پیشرفت‌های فناوری و جایگزینی سی دی‌ها با ابزارهای دیجیتال نوین مانند فلش‌درایوها و یوتیوب، این ایده به ذهنم رسید. هدف من از این کار، استفاده مجدد از این سی دی‌ها برای جلوگیری از رهاسازی و آلوده‌سازی محیط زیست بود. از آنجایی که از دوران کودکی، خانواده‌ام همواره بر اهمیت حفاظت از طبیعت، بازیافت و توجه به محیط زیست تأکید داشته‌اند، این موضوع برای من اهمیت زیادی داشت. اگرچه در ابتدا اطلاعات زیادی در مورد بازیافت زباله‌های الکترونیکی نداشتم، با انجام تحقیقات فهمیدم که می‌توان این مواد را به آثار هنری باارزش تبدیل کرد.»
تیا قائد بیه به بیان جزئیات فرایند خلق آثار هنری خود پرداخت و گفت: «کار من در این حوزه شامل سه مرحله می‌شود؛ نخست طراحی پس‌زمینه، سپس انجام نقاشی، و در نهایت، پوشاندن اثر هنری با یک ماده عایق به منظور افزایش درخشش و محافظت از نقاشی در برابر تأثیرات زمان. من حدود دو سال است که در این زمینه فعالیت دارم و تا به حال بیش از هزار اثر هنری خلق کرده‌ام. از این تعداد، ۶۵ درصد آثار را از طریق شبکه‌های اجتماعی یا به همکاری با ابتکارات زیست محیطی به فروش رسانده‌ام. علاوه بر این، بر اساس سفارش، به طراحی نمادها و لوگوها می‌پردازم و درخواست‌هایی نیز برای طراحی روی هدایا دریافت دارم. در حال حاضر، در نمایشگاهی مشارکت دارم که به مناسبت عید پاک و فصل بهار در خیابان جمیزه در بیروت برپا شده است. این نمایشگاه اولین تجربه من نیست؛ پارسال نیز در نخستین نمایشگاه تابستانی شرکت کردم که با استقبال گسترده‌ای روبه‌رو شد و تجربه‌ای موفقیت‌آمیز برای من به شمار می‌رفت.»
تیا قائد بیه در خصوص مضامین مورد توجه در آثار هنری‌اش اظهار داشت: «من در حال تأسیس یک برند تجاری هستم و فرایند ثبت رسمی آن را دنبال می‌کنم. اکنون بر روی موضوعات گوناگونی تمرکز دارم، بخصوص موضوعات مرتبط با زنان. در حین کار بر روی سی‌دی‌ها، بیشتر به بیان جنبه‌های زیبایی‌شناختی و متنی می‌پردازم و نظرات شخصی خودم را ارائه نمی‌دهم؛ این نوع بیان را برای نقاشی‌هایی روی کاغذ یا بوم‌های سنتی نگه می‌دارم. کار من بر سی‌دی‌ها بیشتر به دنبال ایجاد زیبایی مبتنی بر یک دیدگاه و تصور خاص است. همچنین، به مطالعه خطوط مشغول هستم تا بتوانم آثاری با پیام‌های مثبت خلق کنم».
تیا قائد بیه با اشاره به منحصربفرد بودن هنرش در لبنان گفت: «این سبک هنری، که روی سی دی‌ها اجرا می‌شود، در لبنان به ندرت دیده می‌شود. به همین دلیل، من توانستم جایزه‌ای مالی از یک بنیاد متعهد به حمایت از استعدادها و نوآوری‌ها به منظور ایجاد فرصت‌های شغلی و توانمندسازی دختران و زنان دریافت کنم. من آثاری طراحی کرده‌ام که موضوعات مربوط به زنان را در روز جهانی زن منعکس می‌کنند، اما هرگز تصور نمی‌کردم این سرگرمی من به فرصت شغلی‌ای تبدیل شود که با علاقه‌مندی‌هایم به بازیافت و پایداری همسو است. من ایده‌های متعددی دارم، از جمله طراحی کیف‌هایی به عنوان جایگزینی برای کیسه‌های پلاستیکی یکبار مصرف، ساخت آویز کلیدهایی از پلاستیک مقاوم با پیام‌های معنادار و طراحی روی کفش‌های ورزشی و دیگر موارد.»
تیا قائد بیه درباره برنامه‌های آتی خود توضیح داد: «در حال حاضر، پروژه‌ها و ایده‌های فراوانی دارم که روی آنها کار می‌کنم. با این حال، به خودم فرصت می‌دهم تا هر یک از این ایده‌ها را با دقت و به طور جامع به اجرا درآورم و اطمینان حاصل کنم که از نتیجه کار رضایت کامل دارم. علاوه بر این، برنامه دارم تا روی خلق آثار هنری دو بعدی و سه بعدی با استفاده از متریال‌های مختلف تمرکز کنم، چرا که این زمینه‌ها دارای گستردگی و امکانات بی‌شماری هستند.»