NAZIHA BOUSSIDI

Tunis – Seroka Sendîkaya Parêzerên Jin a Tûnisê Asmaa Bettayeb diyar kir ku jinên Tûnisî têkildarî zêdebûna tundiya li ser jinan li Tûnisê, 8'ê Adarê Roja Jinên Kedkar ên Cîhanê pêşwazî kirin di demekê de ku tundiya li dijî jinan bi şêweyên cuda gihiştiye asteke bilind.

Asmaa Bettayeb diyar kir ku piraniya jinên ku serî li wan dane, rastî êrîşa zayendî, gefên devkî, tacîz û heqaretan hatine. Asmaa Bettayeb anî ziman ku pirsgirêkeke din a jinên Tûnisî ew e ku tevî tercîhên siyasî yên cuda jî neçar dimînin hin partiyan hilbijêrin û got ku ev yek jî şidetek e.

'Jinên ku mafên xwe nizanin bêdeng in'

Asmaa Bettayeb bi bîr xist ku li Tûnisê qanûna bi hejmara 58'an ji bo bidestxistina mafên jinan û wekheviya di navbera zayendan de hatiye derxistin û destnîşan kir ku ew ti carî qala zorê nekiriye. Asmaa Bettayeb diyar kir ku di rewşên wiha de jin ji ber ku mafên xwe nizanin bi gelemperî bêdeng dimînin.  

'Jin hewl didin hevberdanê asteng bikin'

Asmaa Bettayeb diyar kir ku jin dibin mexdûrên tundiya ku tên jiyîn û dema serî li dadgehê didin, hewl didin di stargehên jinan de bên parastin. Esma Bettayîb got:

“Mînak jina ku ji aliyê mêrê xwe ve rastî şîdetê hatiye û ji bo telaqê serî li dadgehê dide. Di vê heyamê de nêzîkatiyên pêşîlêgirtinê li jina mexdûr tê kirin û pirsên weke ‘tu ê li ku bijî vegere mala hevjîna xwe, tu dê çawa li zarokên xwe binerî, eger tu karê te tune be dê çawa li mala xwe binêrî' tên pirsîn. Heta dosyaya hevberdanê yan jî neqûqê bê vekirin 6 meh derbas dibe.”

'Tundiya li ser jinê roj bi roj zêde dibe'

Esma Bettayeb diyar kir ku tundiya li ser jinê roj bi roj zêde dibe û hewl didin vê mijarê wekî komeleya mafên jinan zêdetir bikin û wiha got: “Armanca me ew e ku qanûna bi hejmara 58’an a têkoşîna li dijî tundiya li ser jinê pêk bînin û pêş bixin û ji nû ve sererast bikin. û hin beşên girîng baştir bikin." got.

'Hejmara parlamenterên jin kêm bûye'

Esma Bettayîb bi bîr xist ku li Tûnisê di heyamên berê de hejmara parlamenterên jin zêde bû, lê di hilbijartina dawî de hejmara jinan ji sedî kêm kêm bû, Esma Bettayîb diyar kir ku sedema vê yekê jî ew e ku jin rastî tundiya fîzîkî û fizîkî hatine. Di serdemên berê de êrîşên psîkolojîk ên mêran û prensîba wekheviyê nehate girtin.

'Di avakirina civakê de jin xwedî cihekî girîng in'

Esma Bettayeb bal kişand ser girîngî û girîngiya serxwebûna aborî ya jinan li cihê kar û di gelek qadên din de û got ku jin bi vî rengî dikarin zêdetir ji xwe bawer û bi biryar bin. Asmaa Bettayeb her wiha destnîşan kir ku jin di avakirina civakê de xwedî cihekî girîng e û ji ber vê yekê divê di nava salê de kampanyayên hişyarkirina jinan berdewam bikin.

'Rola çapemeniyê girîng e'

Esma Bettayeb bal kişand ser wê yekê ku medya di pêşxistina şert û mercên jinan, rênîşandan û afirandina mekanîzmayên parastinê de xwedî roleke girîng e û wiha got: “Jinên ku êşê dikişînin hene. Hişmendî ji bo rêberiya van jinan ji bo baştirîn girîng e. Medya dikare roleke girîng bilîze."