RANYA ABDULLAH

Yemen – Duh (6’ê Tebaxê) bi dehan kes ji bajarê Taiz ê başûrê rojavayê Yemenê li ber avahiya hikûmeta herêmî kom bûn û daxwaz kirin ku rayedarên têkildar û rayedarên herêmî misoger bikin ku xizmetên bingehîn bêne kirin û kesên ku gendeliyê dikin ceza bikin. Gelek jin jî beşdarî xwepêşandanê bûn û daxwaza dabînkirina xizmetên bingehîn û baştirkirina şert û mercên jiyanê kirin. Jinên ku di destpêka Adarê de yekem xwepêşandana xwe li dar xistin, xwepêşandanên xwe berdewam dikin heta ku daxwazên wan werin bicîhanîn.

Di vê xwepêşandanê de, ku bi banga jinan hat organîzekirin, beşdaran daxwaza ji kar dûrxistina karmendên gendel, kêmkirina bihayan, dabînkirina xizmetên giştî û tedbîrên tund ji bo pêşîgirtina li spekulasyona diravî kirin. Beşdaran dirûşme qîr kirin û diyar kirin ku gendeliya hikûmeta herêmî di xizmetên giştî de sedema kêmbûna hemû xizmetên bingehîn ên bajêr e.

Jinên ku beşdarî xwepêşandanê bûn nerazîbûna xwe ya li hember xirabûna şert û mercên jiyanê û hilweşîna xizmetên giştî anîn ziman, daxwaza başkirin û hesabpirsînê ji rayedaran kirin.

Nebûna çavdêriya rastîn hêrsa gelê Yemenê mezin dike

Parêzer Şînaz el-Exhelî di dema xwepêşandanê de axivî û diyar kir ku jin dê xwepêşandanên xwe bidomînin heta ku daxwazên wan werin bicîhanîn. Şînaz el-Exhelî tekez kir ku beşdarbûna wan di xwepêşandanê de redkirina bêxemiya hikûmeta herêmî ye: "Daketina rêjeya danûstandina dolar li hember Riyalê Yemenê di bihayên xwarin û pêdiviyên bingehîn de nehatiye nîşandan. Ev ji ber ku Ofîsa Pîşesazî û Bazirganiyê ya bajêr mekanîzmayek çavdêriya bi bandor tune ye. Ofîs tenê binpêkaran digire û dûv re wan berdide. Ew gavên cidî ji bo misogerkirina kontrola bihayê ya mayînde naavêje."

Yek ji xwepêşanderan Umm Ehmed wiha got, "Wekî di her xwepêşandanê de, em daxwaza ji kar dûrxistina karbidestên gendel û hesabpirsîna kesên berpirsiyar ên trajediya ku zarok û jinan dema ku li dû qulpek av û perçeyek nan digeriyan dikin. Gel niha dest pê dike ku gendeliya li vî bajarî nas bike. Ev peyamek ji bo rayedaran e: Hûn ê li ber dadgehan hesab bipirsin."

Çalakvana mafên mirovan Cemîle Mer'i jî wiha axivî, "Îro, em li kolanan in da ku daxwaza kêmkirina buhayên berhemên ku sivîlan diperçiqînin bikin. Em ê daxwazên xwe yên ji bo dabînkirina xizmetên bingehîn û pêşxistina perwerdehiyê, ku xizmeta herî girîng ji bo zarokên me ye, bidomînin ku me di xwepêşandana xwe ya yekem de anîn ziman."

‘Em jiyanek baş dixwazin’

Emal el-Şumerî ku beşdarî xwepêşandanê bûye, diyar kir ku şert û mercên jiyanê yên niha li Taîzê jinan neçar kirine ku derkevin kolanan û bal kişand ser kêmbûna xizmetguzariyan li bajêr: "Em mafên xwe yên herî bingehîn, wek av, elektrîk û jiyanek bi rûmet dixwazin. Nîvê nifûsê bûye belengaz. Ji ber vê yekê em bi derketina kolanan li rûmeta xwe digerin."

Erua el-Umerî jî wiha nêrînên xwe anî ziman: "Îro, em li kolanan in da ku mafên xwe yên herî bingehîn, wek daxwaza qulpek avê biparêzin." El-Umerî, nîgeraniya xwe ya ji bo pêşerojê anî ziman û got: "Dibe ku em di rojên pêş de nikaribin bigihîjin tiştekî. Em bi hilweşîna xizmetguzariyên heyî re rû bi rû ne. Di demekê de ku cîhan ber bi pêş ve diçe, gelê Yemenê hîn jî di şert û mercên herî xirab de û bi xizmetguzariyên herî kêm têdikoşe ku bijî."

Di sê mehên borî de, jinên li Taîzê rêze xwepêşandan li dar xistin û daxwaza dabînkirina mafên bingehîn, baştirkirina xizmetguzariyan û hesabpirsîna rayedarên berpirsiyarê rewşa heyî ya li bajêr kirin.

Li gorî Neteweyên Yekbûyî, nêzîkî nîvê nifûsa Yemenê bi birçîbûneke dijwar re rû bi rû ye. Gelek kes nikarin bigihîjin ava vexwarinê ya paqij. Jin û zarok hîn jî barê herî giran ê vê krîzê hildigirin.