زنان خاورمیانه؛ میان جنگ و نقض حقوق انسانی
در میان جنگ‌های برافروخته خاورمیانه، زنان در حلقه‌ای از خشونت مستمر و نقض حقوق اساسی محاصره شده‌اند. تراژدی آوارگی و سرکوب با سکوت جهانی درآمیخته و بر عمق فاجعه افزوده است.
نغم کراجه
غزه - خاورمیانه شاهد درگیری‌های خونین و جنگ‌های مداوم است. این جنگ‌ها سایه سنگینی بر تمام زندگی مردم افکنده و زنان را به شکل مضاعف هدف قرار داده است. در سایه سکوت شرم‌آور جهانی، زنان هدف خشونت‌های جسمی، روانی و اقتصادی قرار گرفته‌اند و با نقض آشکار حقوق بشر روبرو هستند.
اریج الاشقر، فعال سیاسی، تأکید می‌کند نقض مداوم حقوق زنان در خاورمیانه بخشی از سیاستی نظام‌مند برای تضعیف هویت ملی و شکستن اراده مقاومت است: «با وجود مصائب کوچ اجباری و نقض وحشیانه حقوق، زن عرب به طور عام و زن فلسطینی به طور خاص، همچنان نماد مقاومت و مبارزه است. علی‌رغم قتل، شکنجه، زندان و تحقیر، به جهان ثابت می‌کند که می‌تواند چراغ راه زندگی باشد و در دفاع از وطن و حق مشروع بازگشت خود مطابق قطعنامه ۱۹۴ سازمان ملل متحد، خون خود را تقدیم کند.»
او اشاره می‌کند در شرایط آشفته جنگ و ویرانی خاورمیانه، رنج زنان فراتر از حد تصور افزایش می‌یابد: «زنان آسیب‌پذیرترین گروه هستند که هدف مستقیم خشونت و سرکوب شده‌اند و بار روانی و اجتماعی غیرقابل توصیفی را متحمل می‌شوند.»
زن فلسطینی بهای سنگینی می‌پردازد
اریج الاشقر درباره رنج زن فلسطینی می‌گوید: «زنان فلسطینی به نماد مقاومت تبدیل شده‌اند و از زمین و کرامت خود دفاع می‌کنند. علی‌رغم کوچ اجباری، قتل، شکنجه و بازداشت، از مبارزه باز نایستاده‌اند. آنها مجبورند خانه‌هایی را که خشت به خشتش را خود بنا نهاده‌اند ترک کنند و به مناطقی بروند که مقامات اسرائیلی ادعای امن بودنشان را دارند، اما در واقعیت میدان‌های جدید رنج هستند.»
در ادامه بمباران و محاصره، زنان فلسطینی بی‌سرپناه و بدون کمترین امکانات زندگی رها شده‌اند: «زن فلسطینی بهای سنگینی برای تداوم مقاومت و اثبات ارزش کرامت زمین می‌پردازد.»
زنان سودانی در معرض آتش
در سودان، درگیری میان ارتش و نیروهای حمایت سریع بیش از یک سال است که زنان را با نقض شدید حقوق روبرو کرده است. کوچ اجباری و خشونت مستمر، بدن زنان را به میدان نبرد تبدیل کرده و تجاوز گروهی، اسارت و آزار در برابر چشمان جهان، بدون هیچ مداخله‌ای گسترش یافته است.
اریج الاشقر می‌گوید: «خشونت در سودان به تمام اشکال سرکوب جسمی، روانی و اجتماعی گسترش یافته است. آنچه زنان سودانی تحمل می‌کنند، جنایات جنگی است که نیازمند محاکمات بین‌المللی فوری است، اما نبود اراده بین‌المللی برای توقف این نقض حقوق، نگرانی‌های شدیدی برانگیخته است.»
در این شرایط تاریک، زنان سودانی برای زنده ماندن تلاش می‌کنند، در حالی که نقض حقوق بدون مجازات مجرمان ادامه دارد.
سوریه؛ آوارگی مستمر و رنج بی‌پایان
بحران سوریه پس از ۱۴ سال، میلیون‌ها زن را با شرایطی دشوار روبرو کرده است. با تسلط «هیئت تحریر الشام» و حملات مزدوران اشغالگر ترکیه به مناطق شمال و شرق سوریه، این فاجعه تشدید شده است. زنان هدف قتل، کوچ اجباری و تعرض‌های جسمی و روانی قرار گرفته‌اند و هزاران تن به اردوگاه‌هایی پناه برده‌اند که از ابتدایی‌ترین امکانات زندگی محروم‌اند.
اریج الاشقر می‌گوید: «تسلط هیئت تحریر الشام و حملات ترکیه، فصل جدیدی از رنج زنان سوری است که از خانه‌هایشان آواره شده و در روز روشن مورد قتل و تجاوز مزدوران قرار گرفته‌اند.»
قتل سه فعال زن در منبج
قتل سه فعال تشکل زنان زنوبیا در منبج، ضربه‌ای دیگر در زنجیره نقض حقوق بود. این تشکل در بیانیه‌ای تأکید کرد: «قتل قمر السود، عایشه عبدالقادر و ایمان احمد تنها از دست دادن شخصیت‌های برجسته زن نیست، بلکه گواهی بر شدت تجاوز ترکیه علیه زنان در منطقه است.»
رنج زنان لبنانی در سایه بحران‌ها
حملات اسرائیل و آشفتگی‌های سیاسی دهه‌های گذشته، زنان لبنانی را در رنجی مداوم فرو برده است. اریج الاشقر می‌گوید: «حملات علیه زنان خشن‌تر است و خشونت‌های جسمی و روانی در رسانه‌ها بازتاب نمی‌یابد. این سکوت رنج آنان را نامرئی کرده، اما زن لبنانی مقاوم مانده و در این واقعیت تلخ، منتظر طلوع افقی نو است.»
بحران‌های اقتصادی و سیاسی لبنان، با نبود امنیت و خدمات اساسی، بر رنج زنان افزوده است.
نقش سازمان‌های زنان و حقوق بشری کجاست؟
اریج الاشقر از غیبت سازمان‌های زنان در مناطق جنگ‌زده می‌پرسد و تأکید می‌کند این غیبت بر رنج زنان افزوده و آنان را در برابر جنگ تنها گذاشته است. او می‌افزاید: «غیبت سازمان‌های زنان، کوتاهی آشکار از نقش طبیعی آنها در حمایت از زنان است، به‌ویژه در زمان بحران. زن امروز نیازمند حمایت روانی، اجتماعی و اقتصادی است تا از سنگینی فجایع کاسته شود.»
او خواستار فعال‌سازی فوری توافق‌نامه‌های بین‌المللی مانند سیداو و قطعنامه ۱۳۲۵ برای حمایت از زنان در مناطق درگیری است. از سازمان‌های زنان و حقوق بشری می‌خواهد به آسیب‌دیدگان حمایت روانی و اجتماعی ارائه دهند، برای تقویت مقاومت زنان کارگاه برگزار کنند، نقض حقوق را مستند کنند و صدای آنان را به محافل بین‌المللی برسانند.
در مرحله کنونی چه باید کرد؟
اریج الاشقر پوشش رسانه‌ای رنج زنان در مناطق درگیری را ناکافی می‌داند و می‌پرسد: "چرا صدای زن رنج‌دیده در رسانه‌ها خاموش می‌شود؟ آیا این همدستی عمدی یا تلاشی برای پنهان کردن حقایق است؟"
او می‌گوید: "پنهان کردن نقض حقوق، تحمیل فرهنگ سکوت و تسلیم است؛ گویی رنج زنان بخشی از رنج بشریت نیست. این سکوت بین‌المللی شرم‌آور نیازمند اقدام فوری خلق‌ها و سازمان‌ها برای دادخواهی قربانیان است."
اریج الاشقر خواستار اقدام فوری خلق‌ها و سازمان‌های بین‌المللی است: "خلق‌ها باید درک کنند که رنج زنان بخش جدایی‌ناپذیر از رنج عمومی آنهاست. باید اقدامی جدی برای پایان این ستم صورت گیرد." او تأکید می‌کند: "زنان باید به مبارزه ادامه دهند. زنان خاورمیانه نماد قدرت و اراده‌اند، اما به حمایت بیشتر نهادهای زنان و حقوق بشری نیاز دارند."
زنان خاورمیانه قربانیان جنگ‌ها و نماد مقاومت‌اند. از فلسطین تا سودان و از سوریه تا لبنان، داستان درد با اراده‌ای شکست‌ناپذیر روبرو می‌شود. امروز افزون بر همبستگی، اقدام فوری برای احیای حقوق اساسی زنان ضروری است.