دلنیا شریفی

اورمیه- نمایشگاه دست‌سازه‌های زنان تحت پوشش خانه‌ امن مؤسسه شمس آفرید با عنوان «آفریدا» روز ۹ اسفند در ساختمان این مؤسسه در شهر اورمیه برگزار شد. با ورود به این نمایشگاه، حضور گسترده‌ی بازدیدکنندگان زن و صمیمیت و تلاش برگزارکنندگان کاملاً آشکار می‌شود. سمیه یزدان، عضو هیئت ‌مدیره‌ی آفریدا، به گرمی از بازدیدکنندگان استقبال کرده و تک‌تک آثار و محصولات را برای آن‌ها توضیح می‌دهد. از رنجی که پشت آن‌هاست تا تلاشی که به رهایی انجامیده است؛ او درباره‌ی تابلویی نمادین از اثر چند دست بر روی یک بوم سفید می‌گوید: «این دست‌های رنگی متعلق به زنانی هستند که در خانه‌ی امن مستقر شده‌اند و هرکدام داستانی دارند. همان‌طور که می‌بینید، با دست‌خط خودشان نوشته‌اند که من اینجا نجات پیدا کردم.»

این نمایشگاه که از ساعت ۱۳ تا ۲۱ دایر بود، به نمایش آثار و تولیدات زنان تحت حمایت این مؤسسه اختصاص داشت؛ زنانی توانمند که از خشونت گریخته‌اند و در خانه‌ی امن مؤسسه، با تلاش و پشتکار خود قصد دارند از بخشی از این ستم گذر کنند.

مؤسسه‌ی مهر شمس آفرید یک مرکز غیردولتی با چند زیرمجموعه‌ی فعال، از جمله خانه‌ی امن، است که برای زنان و کودکان سراسر ایران به‌ویژه آنان که تحت خشونت خانگی هستند یا برای ادامه‌ی تحصیل با مشکل روبه‌رو شده‌اند، خدمات ویژه‌ای ارائه می‌دهد.

این مؤسسه که در سال ۱۳۹۹ توسط فاتیما باباخانی با تأکید بر حقوق زنان، دفاع از زنان تحت خشونت و توانمندسازی آنان تأسیس شده است، علاوه بر پناه دادن به زنان در معرض خطر، به مهارت‌آموزی آن‌ها برای رسیدن به استقلال مالی کمک می‌کند و با برگزاری کارگاه‌های خوداشتغالی، در این راه گام برمی‌دارد.

بسیاری از کارگاه‌های آموزشی این مؤسسه توسط زنان و به‌صورت داوطلبانه برگزار شده‌اند و گفته می‌شود که برخی از آن‌ها، همانند کارگاه خیاطی، به‌صورت دائمی دایر هستند. این مؤسسه به‌صورت فصلی نمایشگاه‌هایی از کارها و تولیدات این زنان برگزار می‌کند تا کسانی که تازه کار خود را شروع کرده‌اند، بدون واسطه محصولات خود را بفروشند. در این نمایشگاه، تابلوهای نقاشی، ترشیجات، میوه‌های خشک، مربا، پنیر دست‌ساز، لباس‌های دست‌دوز و... برای خرید و بازدید عموم ارائه شده‌اند که همگی حاصل آموزش‌های دوره‌ای و تحت نظر مربی هستند و لیبل "آفریدا" بر روی آن دیده می‌شود. این زنان بعدها در محیطی امن، زیر نظر همین مؤسسه، شروع به کار می‌کنند تا از آسیب و خشونت مجدد دور بمانند.

سمیه یزدان در ادامه‌ی توضیحات خود می‌افزاید: «مؤسسه علاوه بر زنان، در خصوص کودکان نیز فعالیت می‌کند. هر ساله در نمایشگاه، پاکت‌هایی از آرزوهای کودکان محروم قرار می‌دهیم تا یک خیر آن را برآورده کند و این کودکان از حقوق اولیه‌ای چون تحصیل محروم نمانند.» او حمایت و بازدید عموم را گامی مثبت در راستای پشتیبانی از زنان و کودکان آسیب‌دیده دانسته و آن را بسیار کارساز معرفی می‌کند.

این مؤسسه در چند سال اخیر با موانع مختلفی روبه‌رو بوده است؛ از تلاش بهزیستی برای تعطیلی آن، تا از دسترس خارج کردن حساب‌های کاربری شمس آفرید و فاتیما باباخانی در فضای مجازی. با این وجود، قدرت زنان و رسانه، همچنان سبب پایداری آن شده است.

در هیاهوی جمعیت، وقتی از فاتیما باباخانی درباره‌ی آخرین مشکل مؤسسه یعنی درخواست تخلیه‌ی ساختمان استیجاری خانه‌ی امن غیردولتی مهر شمس آفرید سؤال می‌شود، می‌گوید:‌ «زنان بسیار قدرتمند هستند. توانستیم به لطف حمایت همگان و مقاومت خودمان، قرارداد را تمدید کنیم اما هنوز مبلغ و چگونگی اجاره‌ی مجدد آن مشخص نیست...»

در حالیکه نیمی از استان‌های ایران فاقد خانه امن هستند، موسسه مهر شمس آفرید از زمان تاسیس خود تا امروز، روزانه به بیش از۵ هزار نفر خدمات ارائه داده و بیش از ۱۰۰ زن آسیب‌دیده از شهرهایی چون اورمیه، بوکان، ماکو و ... در خانه امن اسکان داده شده است. با این وجود چالش‌های پیش‌روی آن هنوز خطر و مانعی بر راه توان‌افزایی زنانی ست که می‌توانند در چنین نمایشگاه‌هایی به توانایی خود پی ببرند.