زينزيل ميريام ماكیبا خواننده اهل آفریقای جنوبی و یکی از برندگان جایزه گرمی بود که مبارزه علیه آپارتاید و تبعیض نژادی بخشی جدانشدنی از زندگی‌اش بود.

زينزيل ميريام ماکیبا، خواننده برنده جایزه گرمی، فعال سیاسی-اجتماعی، بازیگر و سفیر صلح سازمان ملل متحد ۴ مارس ۱۹۳۲ در شهری نزدیک ژوهانسبورگ آفریقای جنوبی به دنیا آمد.

میریام در سن ۲۱سالگی با گروه «منهتن برادرز» شروع به کار کرد. این گروه آهنگهای محبوب آمریکایی را با ملودیهای آفریقایی ترکیب می‌کردند. میریام ماکیبا تنها زن این گروه بود و با این گروه بود که اولین قطعه موفق خود را به نام «لا کوتچانی لانگا» در سال ۱۹۵۳ ضبط کرد. در سال ۱۹۵۵ در یکی از اجراهایش با نلسون ماندلا آشنا شد. ماندلا بعدها گفت: «در همان دیدار اول فهمیدم که این دختر برای خودش کسی خواهد شد.» ماکیبا کمی بعد از شهرتش در آفریقا به گروه «اسکایلارکس» پیوست. دختران اسکایلارک را به نام پرتوهای خورشید هم می‌شناختند.

در سال ١٩۶١ در فیلمی ضد آپارتایدی به نام «به آفریقا برگرد»، نقش کوتاهی را بازی کرد که توجه‌های بین‌المللی را به او جلب کرد. فیلم در ونیز، لندن و نیویورک هم به روی صحنه رفت. این فیلم برنده جایزه معتبر انتخاب منتقدان از جشنواره ونیز شد. گذرنامه آفریقایی میریام ماکیبا پس از بازی در این فیلم لغو شد.

میریام در مارس ۱۹۶۶ به همراه بلافونته برنده جایزه گرمی شد. این اولین باری بود که یک زن سیاه‌پوست جایزه گرمی می‌گرفت.

میریام در سازمان ملل علیه دولت آفریقای جنوبی دو بار شهادت داد و بیشتر از قبل درگیر جنبش حقوق مدنی شد. او مبارزه علیه آپارتاید و تبعیض نژادی را نه مبارزه که بخش جدانشدنی از زندگی‌اش می‌دانست و در این باره می‌گوید: «من خواننده سیاسی نیستم. نمی‎دانم معنی این کلمه چیست. مردم فکر می‌کنند من آگاهانه تصمیم گرفتم چیزی را که در آفریقای جنوبی اتفاق می‌افتد به جهانیان بگویم. نه! من در مورد زندگی خودم آواز می‌خوانم و در آفریقای جنوبی همیشه درباره آنچه برای ما اتفاق می‌افتد آواز می‌خوانیم، خصوصاً چیزهایی که به ما آسیب می‌رسانند.» با این همه او از هر فرصتی برای رساندن صدای مبارزه سیاهان استفاده می‌کرد و وقتی از او برای شرکت در جشن استقلال کنیا دعوت کردند، علیه استعمار انگلستان حرف زد و مثل همیشه خواستار تحریم  فروش اسلحه به آفریقای جنوبی شد.

در نتیجه مبارزات او علیه آپارتاید نژادی، موسیقی او در آفریقای جنوبی ممنوع و تابعیت و حق بازگشت به کشور از او سلب شد. بدین ترتیب ماکیبا به یک فرد بدون تابعیت تبدیل شد. اما خیلی زود الجزایر، گینه، بلژیک و غنا برایش گذرنامه صادر کردند.

میریام ماکیبا در ۱۱ژوئن ۱۹۸۸ در مراسم بزرگداشت ۷۰ سالگی نلسون ماندلا، که در استادیوم ومبلی لندن برگزار شد، برای ۶۰۰ میلیون مخاطب تلویزیونی از ۶۷ کشور جهان اجرا کرد.

 در سال ۱۹۹۲ در فیلم «سارافینا» بازی کرد. این فیلم با محوریت دانشجویان درگیر در «قیام سُوِتو» در سال ۱۹۷۶ ساخته شد. این قیام، صبح روز ۱۶ ژوئن ۱۹۷۶ توسط دانش‌آموزان و اولیای آنان در اعتراض به اقدام دولت مبنی بر جایگزین کردن زبان انگلیسی با زبان مادری در مدارس شکل گرفت. پلیس برای مقابله با معترضان دست به خشونت زد و طبق اعلام رسمی ۱۷۶ نفر در این اعتراض کشته شدند. منابع غیر رسمی مرگ ۷۰۰ نفر را تایید کردند. ماکیبا در این فیلم نقش مادر شخصیت اصلی، آنجلینا را بازی کرد.

در ۱۶ اکتبر ۱۹۹۹، به عنوان سفیر صلح سازمان غذا و کشاورزی ملل متحد انتخاب شد و در ژانویه ۲۰۰۰ آلبومش با عنوان «هوملند» نامزد دریافت جایزه گرمی شد. در این سال‌ها همه درآمدش را صرف کودکان مبتلا به اچ‌آی‌وی/ایدز، کودکان سرباز و معلولان جسمی کرد و مرکزی به نام خودش برای حمایت از دختران بی‌سرپرست راه‌اندازی کرد.

او همچنین در یک مستند با عنوان «بازی قدرت!: انقلاب در چهار پرده» در سال ۲۰۰۲ شرکت کرد که مبارزات سیاه پوستان آفریقای جنوبی علیه آپارتاید را از طریق موسیقی آن دوره بررسی می‌کرد. این راهی بود که در واقع ماکیبا آغازگر آن بود.

ماکیبا جزو اولین موسیقیدانان آفریقایی بود که در سراسر جهان به رسمیت شناخته شد. او موسیقی و ملودی‌هایی آفریقایی را به مخاطبان غربی معرفی کرد.

به عنوان یک تبعیدی در آمریکا، فرانسه، گینه و بلژیک زندگی کرد و چندین ترانه معروف ساخت که مستقیماً به آپارتاید انتقاد می‌کرد. او بعد از سلب حق بازگشت به کشورش به نماد مخالفت با سیستم تبدیل شد.  و در انتهای این مسیر پر فراز و نشیب، زنزیل میریام ماکیبا، در تاریخ  ۹نوامبر۲۰۰۸ در آخرین کنسرتش در ایتالیا، در هنگام خروج از صحنه درگذشت.

او می‌خواست سبکبال بر فراز آب به دیدار همه عزیزانی که از دست داده بود مخصوصاً دخترش بونگی برود. طبق وصیتش خاکسترش بر فراز صخره‌ای که دو دریا به هم می‌رسیدند به دست موج‌های سهمگین سپرده شد.