مهرانگیز منوچهریان، از پیشگامان حقوق زنان و نخستین سناتور زن ایران، در سال ١٢٨۵ در مشهد چشم به جهان گشود. او از نخستین دخترانی بود که وارد دانشکده حقوق دانشگاه تهران شد و تحصیلات خود را تا مقطع دکتری در این رشته ادامه داد. با این حال، پس از انقلاب ١٣۵٧، پروانه وکالت او باطل شد.

 

فعالیت‌های سیاسی و حقوقی

مهرانگیز منوچهریان در کنار وکالت، به عنوان نخستین سناتور زن ایران در دوره‌های چهارم، پنجم و ششم مجلس سنا (١٣۴٢ تا ١٣۵١) به فعالیت پرداخت. او در دوران نمایندگی خود برای احقاق حقوق زنان تلاش‌های بسیاری انجام داد. یکی از دستاوردهای مهم او تنظیم قانون حمایت خانواده بود که با هدف ایجاد حقوق قانونی برای زنان تدوین شد.

 

تلاش برای استقلال زنان

او از مدافعان سرسخت حق سفر زنان بدون اجازه همسر بود، اما این تلاش با مخالفت شدید جعفر شریف‌امامی، نخست‌وزیر وقت، مواجه شد. در اعتراض به این مخالفت، او جلسه مجلس را ترک کرد.

 

جوایز و افتخارات

مهرانگیز منوچهریان به پاس فعالیت‌های خود در زمینه حقوق بشر و حقوق زنان، موفق به دریافت جوایزی بین‌المللی شد. او در سال ١٩۶٨، جایزه حقوق بشر سازمان ملل متحد و در سال ١٩٧١، جایزه صلح مرکز صلح جهانی از طریق حقوق را دریافت کرد.

 

آثار ماندگار

او کتابی با عنوان «انتقاد: قوانین اساسی و مدنی و کیفری ایران از نظر حقوق زنان» نگاشت. این اثر با اعتراض به قوانین تبعیض‌آمیز علیه زنان، مانند حقوق ارث، طلاق، نکاح، حضانت و سقط جنین، به تغییر این قوانین فراخوان داد. مهرانگیز در این کتاب با مقایسه شرایط زنان در ایران و سایر کشورها، تلاش کرد تا مخالفان را قانع کند که زنان و مردان باید از حقوق برابر برخوردار باشند.

این کتاب، به دلیل مخالفت شدید روحانیون، اجازه چاپ رسمی نیافت و او ناچار شد آن را به صورت غیرقانونی منتشر کند. نسخه‌هایی از این اثر به کشورهای مختلف، از جمله عراق، مصر، ترکیه، عربستان سعودی، و همچنین استادان دانشگاه‌های ایران ارسال شد.

 

میراث و زندگی‌نامه

پروین اردلان و نوشین احمدی در کتاب «سناتور: فعالیت‌های مهرانگیز منوچهریان بر بستر مبارزات حقوقی زنان در ایران» به زندگی و فعالیت‌های او پرداخته‌اند.

 

درگذشت

مهرانگیز منوچهریان در تاریخ ١۴ تیر ١٣٧٩ در تهران چشم از جهان فروبست و در بهشت زهرا به خاک سپرده شد. میراث او همچنان الهام‌بخش جنبش‌های حقوق زنان در ایران است.