تسنیم الصاری  

حسکه - در مناطق تحت کنترل هیئت تحریر الشام، جنایات مختلفی تحت عنوان «اقدامات خودسرانه» به طور روزانه رخ می‌دهد. این اقدامات از قتل و آدم‌ربایی گرفته تا ضرب و شتم و شکنجه را شامل می‌شود. همزمان، حملات متعددی علیه ملیت‌ها، فرقه‌ها و اماکن مقدس صورت می‌گیرد که باعث نگرانی عمیق سوری‌های متعلق به دیگر گروه‌ها و باورها شده است.

سوریه از دیرباز سرزمینی با تنوع غنی ملی، دینی و مذهبی بوده که در کنار هم بافت اجتماعی محکمی را شکل داده‌اند. با این حال، این تنوعات همواره از مراکز تصمیم‌گیری دور نگه داشته شده‌اند. در دوران امپراتوری عثمانی، استعمار فرانسه و حکومت خاندان اسد علوی مذهب، کشور تنها بر پایه منافع گروه حاکم اداره می‌شد و خواست دیگر گروه‌های سوریه نادیده گرفته می‌شد.

زنان نیز با وجود نقش برجسته‌شان در مبارزات، مانند نازک العابد که در نبرد میسلون و دیگر فعالیت‌های انقلابی علیه استعمار فرانسه شرکت داشت، پس از پایان هر دوره به حاشیه رانده می‌شدند. این روند در دوران حزب بعث به رهبری خاندان اسد نیز ادامه یافت، به طوری که زنان نه تنها سهمیه‌ای در اداره کشور نداشتند، بلکه حضورشان در مناصب حکومتی نیز صرفاً نمایشی بود.

بحران ١۴ ساله سوریه با سقوط رژیم و تسلط هیئت تحریر الشام، به عنوان گروهی که به دلیل ارتباط با القاعده در فهرست تروریسم جهانی قرار دارد، وارد مرحله تازه‌ای شده است. ذهنیت جهادی این گروه، نگرانی‌های عمیقی را در میان اقلیت‌های سوری با باورها و ادیان مختلف برانگیخته است. آنها بیم دارند نقش، هویت و موجودیتشان در سوریه جدید به حاشیه رانده شود.

در این میان، جنبش‌های زنان که سال‌ها برای مشارکت در تدوین قانون اساسی جدید و دستیابی به نمایندگی برابر با مردان در اداره سوریه مبارزه کرده‌اند، به شدت نسبت به این وضعیت واکنش نشان داده‌اند.

 

پیامدهای احیای تفکر داعش در سایه حاکمیت هیئت تحریر الشام

امانی الغربی، سخنگوی شورای زنان حزب سوریه آینده در حسکه، می‌گوید ذهنیت جهادی هیئت تحریر الشام موجب نگرانی شدید ملیت‌ها و زنان منطقه شده است. او می‌گوید: «سقوط رژیم پیشین پس از پنج دهه حکومت می‌توانست نقطه عطفی برای آینده سوریه پس از رنج‌های طولانی جنگ باشد، اما به قدرت رسیدن هیئت تحریر الشام در دمشق، همه اتنیک‌ها را نگران کرده است.»

امانی الغربی درباره آرمان زنان سوری می‌گوید: «آرزوی ما ساختن سوریه‌ای دموکراتیک است که حقوق همه خلق‌ها را تضمین کند و به زنانی که در طول جنگ رنج بسیار کشیدند، جایگاه شایسته در تصمیم‌گیری‌ها بدهد. اما آنچه امروز زیر سایه هیئت تحریر الشام می‌گذرد، درست در نقطه مقابل خواسته‌های شهروندان سوری است.»

 

نگرانی‌های زنان؛ از دستاوردها تا دغدغه‌ها

امانی الغربی درباره تجربه زنان شمال و شرق سوریه در رهبری انقلاب می‌گوید: «باید از دستاوردهای انقلاب رو‍ژاوا محافظت کنیم؛ انقلابی که حقوق زنان را به رسمیت شناخت و در همه عرصه‌ها به آنها نقش پیشرو داد. این تجربه می‌تواند الگویی برای همه زنان سوری باشد.»

او با تأکید بر موضع حزب سوریه آینده می‌افزاید: «ما خواهان سوریه‌ای دموکراتیک، متکثر و غیرمتمرکز هستیم که در آن حقوق همه خلق‌ها تضمین شود و هر شهروند، فارغ از مذهب، ملیت یا زبانش، از جمله زنان، در اداره کشور و تصمیم‌گیری‌ها مشارکت داشته باشد.» امانی الغربی همچنین بر ضرورت بازنگری در قانون اساسی جدید سوریه برای تضمین حقوق همه خلق‌ها و اقشار جامعه تأکید می‌کند.

امانی الغربی درباره ذهنیت هیئت تحریر الشام می‌گوید: «این ذهنیت تفاوتی با رژیم پیشین ندارد و همچنان سیاست تحمیل پرچم واحد، شعار واحد و حزب واحد را پیش می‌برد.» او تأکید می‌کند: «خلق علیه چنین ذهنیتی قیام کرد و بازگشت به آن دشوار است. مشکل ما نه با افراد، بلکه با ذهنیتی است که می‌خواهد کشور را اداره کند.»

امانی الغربی با مخالفت شدید با سخنان اخیر عایشه الدبس که مشارکت زنان در قوه قضائیه را به تدوین قانون اساسی جدید بر پایه شریعت اسلامی مشروط کرده و گفته بود جایی برای مخالفان باقی نمی‌گذارد، می‌گوید: «دیدگاه الدبس نماینده زنان سوری نیست. زنان در شمال و شرق سوریه، به‌ویژه در عرصه دفاع، به موفقیت‌های چشمگیری دست یافته‌اند و همچنان از حقوق کامل خود در همه عرصه‌های زندگی بهره‌مندند.»

امانی الغربی در واکنش به گفته عایشه الدبس درباره اولویت خانواده و همسر برای زنان می‌گوید: «ما زنان شمال و شرق سوریه نشان داده‌ایم که می‌توان میان وظایف خانه و مبارزه برای آزادی تعادل ایجاد کرد.»

او در پایان با هشدار به جامعه جهانی تأکید می‌کند: «باید درباره آینده رهبری و قانون اساسی سوریه بازنگری جدی صورت گیرد، چرا که خلق‌های شمال و شرق سوریه صلحی که با بردگی همراه باشد را نخواهند پذیرفت.»

واکنش جنبش‌ها و تشکل‌های زنان به ذهنیت جهادی هیئت تحریر الشام که موجب نگرانی خلق‌های منطقه شده، همچنان ادامه دارد.