RANIA ABDULLAH

Yemen- Hukuki haklarını kullanamayan Yemenli kadınlar, yaşadıkları sorunları toplumsal baskılardan veya uzun süren yargılamalardan kaynaklı mahkemelere taşıyamıyor. Kadınlar, aşiret uzlaşması veya sözde arabuluculuk yoluyla erkekler tarafından dayatılan çözümlere başvurmaya zorlanıyor.

Kadınların yasal haklarını bilmesi için Avukat Gazze Muhammad Al-Sami gönüllü bir girişim başlattı. Kadınlara hakları konusunda seminerler veren hukukçu, amacının farkındalık oluşturmak olduğunu belirtti.

Eşi çocukları üzerinden pazarlık yaptı

Boşanma kararı alan 40 yaşındaki Fatima Qaed de yargılama sürecinin uzun sürmesi nedeniyle davayı mahkemeye taşıyamadığını söyleyen kadınlardan. Fatima Qaed, “Eşim benim hukuki konulardaki bilgisizliğimden yararlanarak, boşanma durumumda çocuklara bakmayacağını söyledi. Kanunlardan haberim yoktu ve ayrılırsam bu çocuklara nasıl bakarım diye düşünmeye başladım. Bunun psikolojik etkilerini düşündüm. Çözüm olarak aşirete başvurdum. Eşimin benimle yaptığı pazarlık kanunlara da geleneklere de aykırıydı. Çocuklar üzerinden pazarlık mı yapılır” diye sordu.

Kadınlara yönelik hukuki farkındalık seminerlerine katıldığını aktaran Fatima Qaed, şimdilerde tavsiye ve hukuki yardım almaları için kendi kadınları avukatlara ulaşmalarına yardımcı olduğunu dile getirdi.

Kadınlara eğitimler veriyor

Avukat Gazze Muhammad Al-Sami, “Mahkemede avukat olarak yaptığım çalışmalarda şunu fark ettim; kadınlar kanun bilgisizliğinden mustarip, anayasayı okumamış, ayrıca çok sayıda nafaka hakkı, velayet hakkı, ikinci eşle evlenme sorunları, boşanma sorunları gibi kişisel davalar dikkatimi çekti. Toplumdaki kadınların korunması ve eğitilmesi konusu hukukçulara ve aktivistlere önemli roller yüklüyor. Bu bilinçle farkındalık çalışması üzerinden bir girişim başlattık. Toplumda, özellikle de kadınlardaki bilgisizliği fark ettiğimde, hukuki materyallerin metinlerini yayınlamak ve bunları sosyal medya sayfalarında açıklamak için inisiyatif aldım” dedi.

Amacı farkındalık yaratmak

Yasadaki bazı maddelerin ayrımcı olduğunu ve kadınlara adalet sağlamadığına dikkat çeken Gazze Muhammad Al-Sami, “Birkaç seminerde tartıştık ve nafaka konusunda olduğu gibi kadınların haklarını kısıtlayan ve onları erkeklerden ayıran pek çok ayrımcı yasa ve maddeden bahsettik. Karar vericilerin bu maddeleri yeniden değiştirmesi gerekiyor. Toplumun eğitimli sınıfından olan bazı gruplar beni kadınları boşanmaya teşvik etmekle suçluyor. Benim amacım ise kadınlar arasında bir farkındalık yaratmaktır” şeklinde konuştu.

Toplumun büyük bir kesiminin kadınların haklarına kavuşması ve hukuk konusunda eğitim almasını istemediğini belirten Gazze Muhammad Al-Sami, “Toplum hala ataerkil bir zihniyeti taşıyor, kadınların kontrol altında tutulması gerektiğine inanıyor. Gelenek ve görenekler dayatılıyor. Davalarını sürdürmek için mahkemelere giden kadınlara olumsuz bir bakış açısıyla yaklaşılıyor. Yemen toplumundaki tüm kadınların anayasa ve yasa hakkında bilgi sahibi olmasını umuyorum. Yasa konusunda farkındalık eksikliği bir nevi medyanın da yetersizliği olduğunu düşünüyorum” ifadelerinde bulundu.

‘Eşitliğin sağlanması gerekir’

Gazeteci Manal Sharaf ise, kanunlarda kadın-erkek eşitliğinin sağlanması gerektiğini söyledi. “Erkek şiddeti kadınların onurunu elinden alma girişiminden başka bir şey değildir” diyen Manal Sharaf, “Evin geçimini erkek sağladığı için kadınlar da erkeğe bağımlı bir hayatın içeresinde sıkıştırılmak isteniyor. Kadınların bağımsız ekonomilerine kavuşması yaşamlarında büyük bir fark yaratır. Çalışma yaşamında kadın-erkek eşitliğinin sağlanması önemli. Bağımsız ekonomisini elde eden kadınlar herhangi bir kişiye bağımlı olmadan yaşamları hakkında söz ve karar sahibi olabilir” dedi.

‘Eğitimler önemli bir adım’

Manal Sharaf, son olarak Gazze Muhammad Al-Sami’nin başlattığı girişime dair şöyle konuştu: "Gazze'nin yaptığı çok olumlu bir çalışmaydı. Avukat olduğu için Yemenli kadınların velayet, nafaka, aile vb. haklar konusunda ne kadar bilgisiz olduğunu fark ediyor ve bu haklar hakkında gelişmeleri için kendi çabalarıyla onlara yardımcı oldu. Gazze ve diğer kadın avukatlar ile aktivistlerin kadınlar için gereken hukuki farkındalığa ulaşması uzun bir yolculuk gibi görünebilir ancak başlangıç başarıya ulaşmak için iyi bir adımdır. Bu girişimin gelecekte kadınlar için ücretsiz danışmanlık ve farkındalık sağlayan gerçek bir projeye dönüşmesini arzuluyorum.”