RAJA KHAYRAT

Fas– Fas’ta 8 Eylül’de merkez üssü Marakeş kentine bağlı Al-Huz bölgesi olan 7 büyüklüğündeki deprem felaketinin yarattığı yıkım sürüyor. 2 bin 946 kişinin yaşamını yitirdiği, 5 bin 674 kişinin yaralandığı deprem felaketinde, 50 bini aşkın ev tamamen ya da kısmen yıkıldı. Devam eden barınma sorunu havaların soğumasıyla beraber endişeleri artırıyor.

Al Huz vilayetindeki kadınlar da, yaşadıkları zorluklara dikkat çekti. Dağlık ve engebeli yollar nedeniyle yardım konvoylarının çoğunun köye ulaşamadığını anlatan kadınlar, bu nedenle yardımların çoğu kişiye ulaşamadığını söyledi.

‘Bu durumun ne kadar devam edeceğini bilmiyoruz’

Depremzedelerden Fatiha Bouhdaj, çadırların gündüz sıcak gece soğuk olduğunu söyleyerek, “Köpek havlamalarından dolayı gece uyuyamıyoruz. Kadınların büyük bir kısmı gündüz saatlerinde çadırların boğucu atmosferinden kaçarak gün boyu çadırların dışında kalıyor. Çocuklarımız ders çalışmayı bırakıp gün boyu kavurucu güneş altında dolaşıyor. Çamur evlerimize alışmıştık. Bu durumun ne kadar devam edeceğini bilmiyoruz” diye konuştu.

‘Kar yağarsa köy yolları kapanacak’

Kıyafetlerini, eşyalarını hasarlı evlerinde bırakarak evlerini terk ettiklerini belirten Aisha Ait Talib, endişelerini şöyle dile getirdi:

"Biz biraz yiyecek ve giyecekle yetiniyoruz. Özellikle kış yaklaşıyor ve kar yağışı köy yollarını kapatacak. Mağduriyetimiz iki katına çıkacak. Yardımların köye ulaşmasını kolaylaştırmak için yolun acilen onarılması gerekiyor. Erkekler temel ihtiyaçlarını karşılamak için bazen köy dışına çıkıyor, kadınlar ise sadece hastane durumlarında köyden çıkabiliyor. Evlerimizin yıkılmasıyla ve hasar görmesiyle yaşamımız zorlaştı çünkü gidecek başka yerimiz yok.”

‘Bütün günü çatlak evlerimizi inceleyerek geçiriyoruz’

Bütün günlerini depremden hasar almış, çatlaklar oluşan evlerini inceleyerek geçirdiklerini anlatan Fatima Ait Bella, “Boğucu havası nedeniyle çadır içinde kalamıyoruz. Alışkın değiliz. Başka yerimiz olmadığı için çadırda yaşamak zorundayız. Burada hayat zorlaştı, elimizden geldiğince yaşamaya çalışıyoruz. Yeni duruma uyum sağlamaya çalışıyoruz. Bazen çocuklarımı kaybettiğimi düşünerek terleyerek uyanıyorum. Yaşananları unutamıyorum. Hepimiz için zor bir geceydi. Bir kabusun içinde yaşıyoruz ve umarım bundan uyanırız” dedi.

‘Artık bu şartlara dayanamıyorum’

Açık havada uyumaktan yorulduğunu söyleyen Zehra Ait Mubarak, "Artık bu şartlara dayanamıyorum. Ben yaşlıyım. Kadın olmak ve burada uyumak beni çok yoruyor, yeni duruma uyum sağlamaya çalışıyoruz ama çok zor. Deprem gecesini ne zaman hatırlasam kalbim duracakmış gibi hissediyorum” şeklinde konuştu.

Konut programı geliştiriliyor

Öte yandan Faslı yetkililer, yeniden konut programının ilk aşamasını geliştirmeye ve Al Huz eyaletine bağlı tüm köylerde tamamen veya kısmen yıkılan 50 bin evi onarmaya başladı. Program, kadınları ve çocukları açıktan koruyan, soğuğa ve olası hava etkilerine dayanıklı yapılara sahip geçici çadırların sağlanmasını içeriyor. Ayrıca aynı yerde geçici barınma konusunda acil girişimleri içermektedir.

Programda hazırlık çalışmaları ve arazi stabilizasyon işlemlerinin ardından gerçekleştirilen yeniden imar çalışmalarının da acilen başlatılması hedefleniyor. Bu amaçla tamamı konut için 140 bin dirhem tutarında doğrudan mali yardım sağlanması planlanıyor. Tamamen yıkılan konutların tadilatı için 80 bin dirhem kısmen, yeniden inşa sürecinin teknik ve mühendislik denetimi altında, bölgenin mirasının dikkate alınarak etkilenen alanların mimari özelliklerine saygı gösterilerek yürütülmesi zorunluluğuna vurgu yapılıyor.