عناب میوەای خوشرنگ با دهها خاصیت دارویی
عناب درختچهای است متوسط که ارتفاع آن به ۱۰ متر میرسد. عناب بومی مناطق گرمسیر و خشک بوده و کاربردهای دارویی فراوانی دارد بهطوری که از این گیاه در طب سنتی چین با عنوان میوهی زندگی یاد میشود.
مرکزخبر- عناب میوهی درختچه یا درخت کوچکی است با گلبرگهایی به رنگ سبز مایل به زرد و جزو میوههای هستهدار (شفت) است. میوههای این درختچه بهاندازهی یک خرما هستند و رنگشان ترکیبی از قرمزو قهوهای است که از روشن تا سیر تغییر میکند. این گیاه، بومی جنوب آسیا ازجمله بخشهای جنوبی و مرکزی چین است و برگهای کوچک سبزرنگ، بدون کرک و تخممرغی شکل آن در زمستان میریزد.
گیاه عناب دارای مطالعات فیتوشیمیایی روی این گیاه منجر به استخراج و شناسایی آلکالوئیدها، فلاونوئیدها، تاننها، استرولها و ساپونینهای مختلفی شده است بخشهای مختلف این گیاه شامل برگ، دانه، میوه، پوست و ریشه دارای خواص دارویی بوده و برای اختلالات گوارشی، ضعف، ناراحتیهای کبد، چاقی، ناراحتیهای ادراری، دیابت، عفونتهای پوستی، تقویت اشتها، از بین بردن تب، و نیز درمان بیماریهایی مانند فارنژیت، برونشیت، کمخونی، اسهال و بیخوابی مورد استفاده قرار میگیرد بذرهای این گیاه دارای اثرات ضداضطرابی بوده و در کاهش فشار خون نقش دارند.
خواص بینظیر این گیاه
حل مشکلات خواب: مصرف عصارهی عناب میتواند درمان خانگی مناسبی برای کسانی باشد که مشکل بی خوابی یا بیقراری دارند. خاصیت آرامشبخشی که در ترکیبات ارگانیک این میوهی مفید وجود دارد ذهن و بدن را آرام میکند.
دو نوع فیتوکمیکال موجود در عناب، یعنی ترکیبات ساپونینی و فلاونوئیدها، موجب تغییراتی بر پیامرسانهای عصبی از جمله گاما آمینوبوتیریک اسید و سروتونین میشود و بهخوابرفتن و درخوابماندن را تسهیل میکند. حداقل یکی از ساپونینهای موجود در عناب بهنام جوجوبوساید A به ایجاد آرامش در هیپوکامپ مغز کمک میکند. همچنین، عناب محتوی فلاونوئیدی بهنام اسپینوزین است که با تأثیر بر سروتونین موجب خوابآلودگی میشود.
تنظیم گردش خون: عناب یکی از منابع غنی از آهن و فسفر است که هر دو از عناصر مهم در گلبولهای قرمز خون هستند. با افزایش آهن و فسفر دریافتی از طریق میوه عناب، گردش خون بیشتر میشود و در نتیجه اکسیژنرسانی به اندامها بهتر انجام میگیرد.
تقویت استخوانها: با افزایش مواد معدنی مانند کلسیم، فسفر و آهن که با مصرف عناب دریافت میشود سلامت و استحکام استخوانها را تضمین میکند.
کنترل وزن: خوردن میوه و سبزیجات برای کاهش وزن، زیاد پیشنهاد شده است. عناب را هم میتوان در فهرست این خوراکیها گنجاند. در واقع یکی از خواص عناب کمک به کنترل وزن است. این میوه با کالری کم، و میزان بالایی از پروتئین و فیبر نیازهای تغذیهای را تأمین میکند و سبب سیری میشود و دیگر نیازی به میان وعده نخواهیم داشت.
افزایش ایمنی بدن: عناب بهدلیل داشتن مقدار زیادی از آنتیاکسیدانها ازجمله ویتامین سی، ویتامین A و ترکیبات ارگانیک مختلف و اسیدها به شیوههای مختلفی باعث تقویت سیستم ایمنی بدن میشود. این آنتیاکسیدانها میتوانند رادیکالهای آزاد را که عامل بسیاری از امراض و بیماریها هستند خنثی کنند. علاوهبراین ویتامین C منجربه افزایش تولید گلبولهای سفید میشود که این گلبولها اولین خط دفاعی سیستم ایمنی بدن هستند.
عناب خاصیت ضدحساسیت قوی و ویژگی ضد بیشدفاعی دارد. همچنین، از بیشحساسیت میکاهد و موجب کاهش سرماخوردگی فصلی و تب نیز میشود.
کاهش استرس و اضطراب: یکی دیگر از خواص عناب کاهش استرس و اضطراب است. در واقع ثابت شده است که عناب مانند برخی داروهای کاهندهی اضطراب و تسکیندهنده عمل میکند. با استفاده از عصارهی عناب یا مصرف میوهی آن هورمونها تنظیم میشود و این به ذهن و بدن آرامش میبخشد. در افرادی که مرتب دچار استرس مزمن و اضطراب میشوند مصرف عناب خشک یا خوردن یک مکمل حاوی عناب موجب آرامش فکری میشود و بدن را در مقابل اثرات جانبی افزایش هورمونهای استرس محافظت میکند.
درمان سرطان: اگرچه دانشمندان هنوز در حال پژوهش پیرامون سازوکار دقیق و ارتباط بین مصرف عناب و درمان سرطان هستند، اما نتایج اخیر نشان میدهد که بین ترکیبات زیستفعال در عناب و کاهش فعالیت رادیکالهای آزاد و گسترش سلولهای سرطانی همبستگی مثبتی وجود دارد. عناب بهلطف ترکیبات فنلیاش خاصیت آنتیاکسیدانی چشمگیری دارد. آنتی اکسیدانهای موجود در عناب عامل بسیار مؤثری در پیشگیری از سرطان و سایر بیماریهای مزمن مانند بیماریهای قلبی هستند.
بر اساس تحقیقات، خاصیت ضدسرطان عناب از گسترش سلولهای سرطانی مخصوصا سرطان خون جلوگیری میکند. علاوه بر این، عناب در کاهش احتمال ابتلا به برخی سرطانها مانند سرطان دهانهی رحم، تخمدان، سینه، کبد، روده بزرگ و پوست نیز مؤثر است.
مراقبت از پوست: عصاره و آب عناب بهصورت موضعی برای درمان التهابات مختلف پوستی ازجمله پسوریازیس، اگزما، و آکنه استفاده شده است. میوهی عناب هم اثر مشابهی دارد. عناب همچنین از ظهور چین و چروک و جای زخم روی صورت جلوگیری میکند و با اکسیژنرسانی و افزایش گردش خون، موجب شادابی پوست صورت میشود.
سلامت گوارش و کمک به هضم غذا: عناب بهدلیل داشتن فیبر فرایند هضم را در بدن بهبود میبخشد. البته ساپونینها و تری ترپنوئیدها نیز با بهینهکردن فرایند جذب مواد مغذی و حرکات سالم غذا در رودهها در این قضیه نقش دارند. این کار به جلوگیری از بروز یبوست، شکمدرد، نفخ شکم و بیماریهای دستگاه گوارش مانند سرطان روده بزرگ کمک میکند.
تصفیهی خون: ساپونینها و آلکالوئیدهای موجود در عناب مستقیما با تصفیه خون و سمزدایی بدن در ارتباطند. این اثر آنتی اکسیدانی میتواند جلوی بسیاری از بیماریها را بگیرد و نیز موجب کاهش استرس در سیستمهای ایمنی و لنفاوی بدن شود.
کمک به سلامت قلب: عناب از میوههای مفید برای سلامت قلب است. مواد مغذی موجود در عناب به سلامت قلب و عملکرد مناسب آن کمک میکند. عناب با دارابودن مقدار زیادی پتاسیم و مقدار اندک سدیم، در آرامش رگهای خونی و کاهش فشار خون مؤثر است. همچنین عناب از تجمع چربی در سرخرگها جلوگیری میکند. علاوه بر این، فیبر موجود در عناب چربی بدن و همچنین احتمال بروز بیماریهای قلبی ـ عروقی را نیز کاهش میدهد.
سلامت مغز و مبارزه با بیماری آلزایمر: بر اساس تحقیقات، عناب با جلوگیری از نابودی سلولهای مغز و تقویت عملکرد شناختی مغز، با بیماری آلزایمر مبارزه میکند. مبتلایان به زوال عقل و اختلالات نورودژنراسیون، با افزودن عناب به رژیم غذاییشان، میتوانند به سلامت مغز خود کمک بکنند.
کاهش التهابات: عناب محتوی ترکیبات ضدالتهابی قوی مانند ترکیبات ساپونینی و فلاونوئیدهاست. عصاره و روغن عناب بهخاطر ویژگی ضدالتهابیشان شناختهشدهاند. مصرف موضعی عصارهی عناب درد عضلات و مفاصل را کاهش میدهد. با توجه به نقش عناب در کاهش ورم مفاصل، مصرف آن به مبتلایان به التهاب مفاصل (آرتریت) توصیه میشود.
کمک به بهبود زخمها: عناب بهلطف مواد شیمیایی گیاهی (فیتوکمیکالها)، با عوامل بیماریزا و میکروبها مبارزه میکند. ترکیبات فلاونوئیدی موجود در عناب خاصیت ضدمیکروبی قویای دارند. این ترکیبات در درمان عفونت کودکان مؤثرند. همچنین، وجود بتولینیکاسید در عناب رشد استافیلوکوکوس اورئوس و اشرشیا کلی را مهار میکند. این دو باکتری از عوامل اصلی بسیاری از عفونتهای باکتریایی هستند.
کمک به رویش مو: وجود مقدار فراوان پروتئین، مواد معدنی و ویتامین ها در روغن ضروری عناب به رویش مو کمک میکند. ترکیب روغن عناب و روغن حاملی مانند روغن نارگیل ریزش مو را کاهش میدهد و موجب رشد سریعتر مو میشود.
کاهش قند خون و سوختوساز مناسب: عناب در کاهش قند خون و کنترل اختلالات سوختوسازی موثر است.
عناب قند خون را کاهش میدهد. این امر عناب را به ابزاری بالقوه برای پیشگیری و کنترل دیابت و سایر اختلالات سوختوسازی مانند سندروم سوختوسازی تبدیل کرده است. برخی دانشمندان بر این باورند که قابلیت کاهش قند خون عناب بهخاطر مقدار فراوان ویتامین A در آن است که حساسیت به انسولین را بهبود میدهد. سایر تحقیقات نیز تأثیرات مثبت عناب بر آدیپونکتین را نشان میدهد. این هورمون به تنظیم گلوکز خون و سایر شاخصهای سوختوسازی کمک میکند.