سودانیها در کشمکش با جنگ و بیماری
از پانزدهم آوریل ٢٠٢٣، همزمان با تداوم درگیری میان ارتش سودان و نیروهای پشتیبانی سریع، شیوع گسترده بیماریها و همهگیریها، مردم این کشور را با چالشی دوگانه روبرو کرده است.
آیه ابراهیم
سودان - سودان اکنون با بحرانی جدی در حوزه سلامت مواجه است. شیوع وبا در چندین ایالت، که با شرایط دشوار ناشی از جنگ داخلی تشدید شده، وضعیت را به شدت وخیم کرده است. افزایش موارد ابتلا و مرگومیر ناشی از وبا، این بحران را حادتر میکند.
وزیر بهداشت سودان پیش از این، در بحبوحه تشدید بحران آوارگان، از شیوع وبا خبر داده بود. او دلیل این امر را شرایط نامساعد زیستمحیطی و آلودگی منابع آب آشامیدنی در برخی مناطق عنوان کرده بود.
دکتر آیه خالد در این باره میگوید: «اسهال آبکی در سراسر کشور شایع شده است. علائم آن شامل اسهال شدید، گاه همراه با دلپیچه و افت فشار خون است.» او افزود که بیمارستانهای متعددی در مناطق مختلف، پذیرای شمار زیادی از این بیماران هستند.
آیه خالد تأکید کرد که اولویت کنونی، رسیدگی به بیمارانی است که دچار کمآبی شدید شدهاند. او توضیح داد: «تشخیص دقیق نیازمند آزمایش است. برخی موارد ژیاردیا تشخیص داده میشوند و برخی وبا، که با نوعی اسهال بدون درد مشخص میشود.»
در مورد روند درمان، خالد گفت که ابتدا علائم حیاتی بیمار، مانند فشار خون، بررسی میشود و سپس جبران مایعات از دست رفته آغاز میگردد. او افزود که درمان بر اساس علائم تنظیم میشود و در برخی موارد، تجویز آنتیبیوتیک ضروری است. کودکان زیر پنج سال بیشتر در معرض خطر هستند و متأسفانه میزان مرگومیر در این گروه سنی بالاست.
پیش از این، گزارشهایی از مرگ ٢٢ نفر و ابتلای صدها تن به وبا در ایالت کسلا در شرق سودان منتشر شده بود. کمبود امکانات، فقر گسترده و وخامت اوضاع انسانی، مبارزه با این بیماری را بسیار دشوار کرده است.
سلوی غالب، استاد دانشگاه «گاردن سیتی»، با تأکید بر اثرات مخرب جنگ بر جامعه و روح انسانی، آن را بدترین پدیده ممکن توصیف کرد. او افزود که آوارگی، شیوع بیماریهای همهگیر و کاهش کمکهای بشردوستانه به مناطق درگیر، از پیامدهای مستقیم این وضعیت است.
سلوی غالب بر این باور است که گسترش بیماریهای همهگیر، نتیجه مستقیم وجود اجساد فراوان و آلودگی منابع آب است. او همچنین هشدار میدهد که حتی محصولات موجود در بازارها ممکن است آلوده و غیرقابل استفاده باشند، اما مردم چارهای جز استفاده از آنها ندارند. او میافزاید: «بیماریهای واگیردار میتوانند از مناطق درگیری به مناطق امن که پناهگاه آوارگان شدهاند نیز سرایت کنند. این مناطق، بهویژه اردوگاههای پناهندگی، معمولاً آمادگی لازم را ندارند. تنها تفاوت، دسترسی نسبی به خدمات درمانی در مناطق امن در مقایسه با مناطق درگیر است.»
وزارت بهداشت ایالت شمالی از شیوع نوعی بیماری پوستی باکتریایی به نام «ابوالصمیق» خبر داده است. این بیماری که شباهت زیادی به زرد زخم دارد، تاکنون ٢۶٠ نفر را مبتلا کرده است. «ابوالصمیق» به سرعت گسترش مییابد و قدرت سرایت بالایی دارد. برای جلوگیری از ابتلا، رعایت نکات بهداشتی ضروری است. مهمترین این نکات عبارتند از: خودداری از تماس مستقیم با بیماران و پرهیز از استفاده مشترک از وسایل شخصی آنها.
علاوه بر این، در برخی نقاط ایالت شمالی، موارد متعددی از یک بیماری چشمی با علائمی چون قرمزی چشم و تب گزارش شده است. این بیماری نیز بهسرعت شیوع پیدا کرده و در مواردی، تمام اعضای یک خانواده را مبتلا کرده است.
سلوی سید جمعه، مهندسی که از خارطوم ابتدا به ایالت شمالی و سپس به پورت سودان در ایالت دریای سرخ پناه برده، از استقبال گرم و کمکهای فراوان مردم ایالت شمالی قدردانی میکند. او میگوید این کمکها تا حد زیادی از بار مشکلات آوارگان کاسته است. با این حال، او خاطرنشان میکند که ایالت شمالی خود با چالشهای جدی مواجه است. تغییرات شدید آب و هوایی، از جمله سیل و بارندگیهای سنگین، خسارات زیادی به ساکنان وارد کرده و زمینه را برای شیوع بیماریهایی چون وبا و ورم چشم (چشم صورتی) فراهم آورده است.